Układ krwionośny

Układ krwionośny to jeden z najważniejszych w organizmie. Zbudowany z serca i sieci naczyń krwionośnych jest odpowiedzialny za rozprowadzenie krwi po całym organizmie. Jest układem zamkniętym, dlatego krążąca w żyłach krew nie wylewa się do jam ciała.

Układ krwionośny zamknięty nie mógłby sprawnie działać bez układu limfatycznego – odpowiedzialnego za rozprowadzanie i utrzymanie poziomu płynów ustrojowych i chroniącego organizm przed zakażeniami. Jakie jeszcze są funkcje układu krwionośnego?

Co to jest układ krwionośny?

Układ krwionośny to jeden z najważniejszych układów w organizmie człowieka. Jego centralnym punktem jest serce połączone z siecią naczyń krwionośnych. Dzięki nim krew ma szansę dotrzeć do wszystkich komórek. Sam w sobie jest układem zamkniętym, dlatego krążąca w nim krew nie uchodzi do jam ciała. Do prawidłowej pracy potrzebuje jednak układu limfatycznego, który jest układem otwartym odpowiedzialnym za równowagę płynów ustrojowych. Zyskał takie miano, ponieważ jego naczynia otwierają się do przestrzeni międzykomórkowych.

Układ krwionośny – funkcje

Podstawową funkcją układu krwionośnego człowieka jest zaopatrywanie w krew i tlen wszystkich komórek w organizmie. Jednym słowem, zawiaduje on transportem substancji odżywczych i zbędnych produktów przemiany materii, a dokładnie:

• sprawuje funkcję odżywczą poprzez transportowanie substancji z układu pokarmowego do wszystkich komórek ciała;
• bierze udział w transporcie tlenu z płuc do komórek;
• transportuje hormony produkowane przez gruczoły dokrewne;
• dba o eliminację zbędnych produktów przemiany materii, transportując je do wątroby lub nerek;
• utrzymuje temperaturę ciała na odpowiednim poziomie, dba też o dostarczanie ciepła;
• pełni funkcję osmotyczną, regulując gospodarkę wodno-elektrolitową, dzięki czemu utrzymuje ciśnienie i pH krwi.

Układ krwionośny chroni również organizm przed infekcjami i zakażeniami. Jest to zasługą układu limfatycznego.

Układ krwionośny – budowa

Układ krwionośny jest zbudowany z serca i sieci naczyń: żył, tętnic oraz naczyń włosowatych, które umożliwiają transport krwi do wszystkich komórek ciała. Nazywa się go również układem sercowo-naczyniowym, ponieważ centralnym punktem jest serce, które stanowi rodzaj pompy wymuszającej nieustanny obieg krwi.

Serce to organ zbudowany z mięśnia poprzecznie prążkowanego. Kształtem przypomina stożek, a jego wielkość jest uwarunkowana wiekiem i budową ciała. Ma cztery części: dwie komory i dwa przedsionki, między którymi znajdują się zastawki: dwudzielna i trójdzielna. Z jego przedsionków odchodzą żyły, zaś od komór tętnice. Tętnicą główną jest aorta. Tworzy ona sieć naczyń włosowatych, którymi przepływa utleniona krew.

Przepływ krwi przez naczynia jest możliwy dzięki krążeniu małemu i dużemu. Ponieważ w krew zaopatrywany jest również mózg, istotną rolę odgrywa krążenie mózgowe. W krążeniu dużym (krwiobiegu) dotleniona krew wypływa z serca przez aortę i dalej przez naczynia włosowate, w których następuje wymiana wartości odżywczych i tlenu na dwutlenek węgla. Tuż po niej krew przepływa przez żyły i trafia do prawego przedsionka serca.

W krążeniu małym (krążeniu płucnym) krew jest wypompowywana z prawego przedsionka i wędruje do płuc poprzez pień płucny i tętnice. W płucach dochodzi do ponownej wymiany dwutlenku węgla na tlen. Z płuc krew przedostaje się do lewego przedsionka.

Dzięki tętnicom szyjnym i sieci naczyń krwionośnych krew może zaopatrzyć mózg w niezbędne substancje odżywcze. Zatkanie tych naczyń w układzie krwionośnym u człowieka prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych.

Układ krwionośny – choroby

Bez prawidłowej pracy układu krwionośnego człowiek nie jest w stanie normalnie funkcjonować. Wszelkie nieprawidłowości związane z układem krążenia prowadzą do szeregu chorób takich jak:

• zawał serca;
• udar mózgu spowodowany zakrzepami w żyłach i tętnicach;
• migotanie przedsionków, arytmia serca;
• tachykardia lub bradykardia;
• przewlekła niewydolność żylna;
• nadciśnienie tętnicze lub niedociśnienie;
• miażdżyca;
• niedokrwistość i nadkrwistość;
• zaburzenia krzepnięcia krwi;
• nowotwory: białaczki;

Całkowite ustanie krążenia na skutek choroby jest równoznaczne ze śmiercią chorego.