Przejdź do treści

Paraplegia – objawy, przyczyny, rehabilitacja. Na czym polega to schorzenie neurologiczne?

Dłonie starego mężczyzny. Jedną ręką dotyka drugiej, próbuje złapać za szklankę z wodą.
Fot. Astrid Gast/AdobeStock
Podoba Ci
się ten artykuł?
Podoba Ci
się ten artykuł?

Paraplegia jest schorzeniem neurologicznym wywołanym przez czynniki wrodzone lub nabyte działające na ośrodkowy układ nerwowy, czyli komórki mózgowe bądź rdzeń kręgowy. Objawy paraplegii i rehabilitacja paraplegii zależą od stopnia i odcinka uszkodzenia rdzenia lub mózgu. Zaniechanie leczenia paraplegii może wpływać na pogorszenie jakości życia pacjenta i rozwinięcie się powikłań wieloukładowych organizmu.

lek. Marta Dąbrowska

Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami

Marta Dąbrowska

lekarz

Paraplegia powstaje w wyniku działania czynników wrodzonych, np. wad genetycznych, a także nabytych, np. w wyniku mechanicznych uszkodzeń rdzenia lub mózgu, to tzw. paraplegia pourazowa. Paraplegia ma charakter hipertoniczny, czyli o wzmożonym napięciu mięśni.

Co to jest paraplegia?

Paraplegia, zwana również diplegią, oznacza całościowe porażenie poprzeczne dwukończynowe dotyczące najczęściej kończyn dolnych, choć diagnozuje się również paraplegię kończyn górnych z zajęciem narządów wewnętrznych. Paraplegia określana jest również jako paraliż, czyli stan charakteryzujący się niemożnością wykonywania ruchów czynnych i upośledzeniem odbierania funkcji sensorycznych, czyli czuciowych.

Paraplegia – przyczyny

Paraplegia przybiera charakter spastyczny postępujący i może wystąpić pod postacią wrodzoną, w wyniku rozwijających się chorób nabytych bądź ujawnić się nagle i całkowicie w wyniku uszkodzeń mechanicznych ( paraplegia pourazowa). Przyczyny paraplegii doszukuje się w uszkodzeniu rdzenia kręgowego, tkanki mózgowej bądź stanów obciążających struktury nerwowo-mięśniowe obwodowe. Paraplegia spowodowana uszkodzeniem rdzenia kręgowego może dotyczyć każdego odcinka kręgosłupa, jednak im wyższy poziom ingerencji w struktury nerwowe, tym bardziej rozległe objawy, większy wpływ na kondycję ruchową, czuciową, a nawet funkcjonalności układów organizmu. Należy odróżniać paraplegię od porażenia połowicznego, czyli hemiplegii, które dotyczy porażenia układu nerwowo-mięśniowego po jednej stronie ciała, np. lewej kończyny górnej i dolnej.

Kobieta trzyma się za szyję

Paraplegia spastyczna

Paraplegia spastyczna charakteryzuje się znacznym osłabieniem mięśni kończyn przejawiającym się oporem przy biernym rozciąganiu wzrastającym stopniowo. Paraplegia spastyczna może przebiegać jako efekt izolowany bądź jako jeden z objawów zespołów zaburzeń i chorób przebiegający z tą dolegliwością. Paraplegia spastyczna występuje w formie wrodzonej, czyli uwarunkowana jest defektem genetycznym oraz nabytej, wynikającej z czynników środowiskowych bądź postępujących chorób, np. demielinizacji układu nerwowego lub guzów w okolicy gałęzi nerwowych rdzenia.

Paraplegia pourazowa

Pod określeniem paraplegii pourazowej kryje się schorzenie wywołane poprzez naruszenie ciągłości nerwów rdzenia kręgowego w wyniku wypadku komunikacyjnego, upadku z wysokości czy uprawiania sportu bądź jako następstwo niezwiązane z urazem, np. niezamierzone przerwanie ciągłości w trakcie operacji. Mechanizm paraplegii pourazowej polega na częściowym lub całkowitym przerwaniu ciągłości włókien rdzenia kręgowego poprzez zadziałanie nagłej wysokoenergetycznej siły urazowej, co w następstwie prowadzi do uszkodzenia elementów stabilizujących kręgosłup, przemieszczenia się elementów kostnych kręgosłupa w stronę wnętrza kanału kręgowego i wywołanie objawów neurologicznych w wyniku ucisku rdzenia.

Zobacz także

Paraplegia – objawy

Objawy paraplegii zależne są od miejsca i stopnia uszkodzenia rdzenia kręgowego. Paraplegia spastyczna wrodzona lub nabyta objawia się stopniowym narastaniem symptomów, takich jak: osłabienie siły mięśni nóg lub rąk, problemy z chodzeniem, niezborność ruchowa, postępujące zaburzenia motoryki czy trudności w czynnościach samoobsługi. Przy paraplegii pourazowej obserwuje się porażenie grup mięśniowych unerwionych przez uszkodzony segment korzeni nerwowych kręgosłupa oraz innych obszarów ciała znajdujących się poniżej miejsca uszkodzenia rdzenia, np.

  • uszkodzenia w odcinku piersiowym prowadzą do paraplegii kończyn dolnych z dodatkowym uszkodzeniem ośrodków rdzeniowych położonych na tej wysokości m.in. ośrodka mikcji, erekcji czy ejakulacji, powodując trwałe zaburzenie pracy tych układów;
  • uszkodzenia rdzenia na wysokości lędźwiowej prowadzą do paraplegii kończyn dolnych z zaburzeniem czucia i ograniczeniem odruchów nerwowo-ścięgnistych tych okolic.

Im wyżej nastąpi uszkodzenie, tym większy stopień paraplegii.

Paraplegia – rehabilitacja

Rehabilitacja paraplegii skupia się głównie na pielęgnacji oraz wczesnej rehabilitacji ruchowej i psychologicznej pacjenta. Postępowanie usprawniające uwzględnia:

  • etap 1: hospitalizacja od momentu przyjęcia pacjenta do chwili pionizacji, obejmuje profilaktykę przeciwodleżynową i przeciwprzykurczową, przy pomocy ćwiczeń oddechowych, biernych i czynnych mięśni nieobjętych paraplegią;
  • etap 2: trwa do momentu uzyskania znacznej pionizacji w łóżku; poprzez: kontynuację ćwiczeń, zwiększenie stopnia pionizacji, ćwiczenia samoobsługi i lokomocji, ćwiczenia ogólnousprawniające;
  • etap 3: rehabilitacja paraplegii poszpitalna zalecana jest przez cały okres obciążenia organizmu paraplegią, dodatkowo z wykorzystaniem rehabilitacji społecznej i zawodowej.

Najnowsze w naszym serwisie

Podoba Ci się ten artykuł?

Powiązane tematy:

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.