Pomoc socjalna – na co mogą liczyć pacjenci chorzy na raka?

Dużo szczęścia mają ci, którym leczenie onkologiczne w całości pokrywa Narodowy Fundusz Zdrowia. Tak zdarza się jednak rzadko. Rak wymaga pieniędzy: na wizyty, badania, nierefundowane zabiegi, rehabilitację, a często również na codzienne życie, kiedy choroba nie pozwala być aktywnym zawodowo. Co należy się osobie zmagającej się z nowotworem?

Każdego roku w Polsce notuje się ok. 165 tys. nowych zachorowań na raka – tak wynika z danych Krajowego Rejestru Nowotworów. Szacuje się, że w 2030 roku ta liczba wzrośnie do ok. 200 tys. Chorujemy głównie z powodu niewłaściwego trybu życia i szkodliwych czynników środowiskowych, które niszczą zdrowie.

Szokująca diagnoza – nowotwór złośliwy – bardzo często istotnie wpływa na naszą aktywność zawodową. Niektórym szczęśliwie udaje się ją zachować nawet podczas leczenia. Innym objawy choroby dają się mocno we znaki; na etapie leczenia i rekonwalescencji nie są w stanie pracować. Pracę odradzić może również lekarz – jego opinia jest w zasadzie decydująca. Na jakie świadczenia można wtedy leczyć?

Zasiłek chorobowy

Osobie objętej obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym przysługuje zasiłek w wysokości 80 proc. pensji. Dotyczy to: pracowników, członków rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych, a także osobom odbywającym służbę zastępczą. Natomiast chory wykonujący pracę nakładczą, pracę na podstawie umowy agencyjnej bądź umowy zlecenia, prowadzący własną działalność gospodarczą (pozarolniczą) czy nianie mogą skorzystać z prawa do zasiłku, o ile zostali objęci dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.

Zasiłek chorobowy można pobierać maksymalnie przez 182 dni w ciągu roku. Za okres pobytu w szpitalu będzie to nie 80, a 70 proc. podstawy wymiaru wynagrodzenia.

Świadczenie rehabilitacyjne

W przypadku wyczerpania okresu, przez jaki można pobierać zasiłek chorobowy, możesz starać się o świadczenie rehabilitacyjne z ZUS-u. Warunkiem jego przyznania jest opinia lekarza orzecznika, który stwierdzi, że dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne można otrzymać maksymalnie na rok. ZUS wypłaca je jednorazowo bądź w częściach. Jego wysokość wynosi 90 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych 90 dni oraz 75 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za pozostały okres.

Renta z tytułu niezdolności do pracy

Jeśli częściowo lub całkowicie utracisz możliwość wykonywania pracy zarobkowej z powodu stanu zdrowia, ZUS uzna cię za osobę niezdolną do pracy. By ubiegać się o rentę, wymagany jest (odpowiedni do wieku) staż ubezpieczenia (okres składkowy i nieskładkowy):

• 1 rok – jeżeli stałaś się niezdolna do pracy, zanim ukończyłaś 20 lat,
• 2 lata – jeżeli stałaś się niezdolna do pracy między 20. a 22. rokiem życia,
• 3 lata – jeżeli stałaś się niezdolna do pracy między 22. a 25. rokiem życia,
• 4 lata – jeżeli stałaś się niezdolna do pracy między 25. a 30. rokiem życia,
• 5 lat – jeżeli stałaś się niezdolna do pracy po ukończeniu 30 lat, przy czym okres ten musi przypadać w ciągu ostatnich 10 lat:

– przed dniem, w którym zgłosiłaś wniosek o rentę

lub

– przed dniem, w którym powstała twoja niezdolność do pracy.

ZUS osobie chorej na raka może przyznać rentę stałą (gdy nie rokujesz odzyskania zdolności do pracy), rentę okresową (gdy istnieją rokowania, że odzyskasz zdolność do pracy), rentę szkoleniową (gdy spełniasz warunki do renty z tytułu niezdolności do pracy, jednak orzeczono, że celowe jest przekwalifikowanie zawodowe z uwagi na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie).

Renta socjalna

Dane amerykańskiego rejestru chorób nowotworowych SEER wskazują, że na raka chorują coraz młodsi, w tym nastolatki. Dlatego młodym osobom w pewnych przypadkach może przysługiwać renta socjalna. Jak informuje ZUS, masz prawo do takiego świadczenia, jeśli:

• jesteś osobą pełnoletnią (ukończyłaś 18 lat albo wyszłaś za mąż po ukończeniu 16. roku życia),
• lekarz orzecznik bądź komisja lekarka stwierdzą, że jesteś całkowicie niezdolna/y do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

– przed ukończeniem 18. roku. życia,

– w trakcie nauki (także podczas wakacji lub urlopu dziekańskiego): w szkole lub w szkole wyższej – zanim skończyłaś 25 lat bądź w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej, studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Od 1 marca 2020 r. renta socjalna wynosi 1200 zł brutto. Można do niej dorobić według limitów podanych na stronie ZUS-u.

Dodatek pielęgnacyjny

Jeśli osoba chorująca na raka ma przyznaną rentę, może otrzymać z ZUS-u dodatek pielęgnacyjny w wysokości 229,91 zł miesięcznie (taka kwota obowiązuje do 28 lutego 2021 roku). O dodatek pielęgnacyjny można się starać w przypadku całkowitej niezdolności do pracy oraz do samodzielnej egzystencji spowodowanej chorobą albo w przypadku przekroczenia 75. roku życia. Dodatek pielęgnacyjny wypłacany jest na wniosek lekarza orzecznika ZUS-u.

Wsparcie z PFRON-u

Osoby chorujące na raka, a posiadające orzeczenie o niepełnosprawności, mogą ubiegać się o wsparcie z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. PFRON wypłaca pieniądze m.in. na pomoc w zakupie wózka inwalidzkiego, samochodu, przystosowanie mieszkania, dofinansowanie zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych, sfinansowanie warsztatów terapii zajęciowej itp.

Ubezpieczenie prywatne

Jeśli masz wykupioną polisę będącą zabezpieczeniem na wypadek śmierci oraz pogorszenia stanu zdrowia, to jest ten moment, by z niej skorzystać. Być może jesteś objęta grupowym ubezpieczeniem w zakładzie pracy? Albo polisę ma twój mąż, a obejmuje ona również pozostałych członków rodziny? By zgłosić roszczenie, konieczne jest przygotowanie dokumentów opisujących dotychczasowy przebieg choroby. Rozwiązaniem przeznaczonym dla osób chorych na raka jest onkopolisa, jednak taką umowę zwykle można podpisać przed diagnozą.

Zrzutki publiczne

Zbiórkę funduszy dla osób chorych na raka organizują fundacje onkologiczne, np. Rak’n’Roll. Formularz zgłoszeniowy znajduje się tutaj. Z kolei fundacja Alivia realizuje program „Skarbonka”, w ramach którego wypłacono już ponad 20 mln zł. Szczegóły tutaj. Zbiórkę charytatywną na leczenie i rehabilitację można uruchomić ponadto w serwisach typu Siepomaga.pl.

Zachorowałaś na raka i nie wiesz, co dalej? Zadzwoń pod numer 500 459 450 – to linia pomocowa fundacji Rak’n’Roll (czynna w każdą środę w godz. 19–21).

Źródła:

materiały ZUS-u, fundacji onkologicznych oraz towarzystw ubezpieczeniowych