Przejdź do treści

Witamina B1 (tiamina) – skutki niedoboru, dzienne dawkowanie, występowanie

Witamina B1
Witamina B1/ Zdjęcie: shutterstock
Podoba Ci
się ten artykuł?

Witamina B1 (tianina, aneuryna) to witamina która pełni bardzo ważną rolę w naszym organizmie. Lepiej nie bagatelizować jej niedoboru! Czym może się skończyć niedobór witaminy B1 i jakie produkty są bogate w tianinę?

Witamina B1 – czym jest tianina?

Witamina B1 to inaczej tianina lub aneuryna. To heterocykliczny związek organiczny złożony z pierścienia tiazolowego i pierścienia pirymidynowego, które połączone są mostkiem metinowym. Nazwa witaminy B1 wynika z tego, że była pierwszym odkrytym przedstawicielem tej grupy witamin.

Tianina została odkryta w XIX wieku. Jak udało się to osiągnąć? Holenderski naukowiec zauważył, że że zwierzęta karmione ryżem poddanym łuszczeniu i polerowaniu mają takie same objawy chorobowe, jak ludzie chorujący na beri-beri. Jego zdaniem tak spreparowany ryż musiał być pozbawiony niezbędnych dla organizmu substancji. I tak było rzeczywiście!

Jednak witamina B1 została wyizolowana dopiero w 1912 roku przez polskiego biochemika Kazimierza Funka, który był twórcą podstaw nauki o witaminach. Witamina ta może być dostępna jako oddzielny preparat jednak mimo tego, warto ją zażywać z innymi witaminami z grupy B ze względu na ścisłe ich współdziałanie.

Funkcje tianiny

Tiamina, czyli witamina B1, jest niezbędna do prawidłowego przebiegu przemian metabolicznych w organizmie. To ważny koenzym w przemianach energetycznych cukrów, tłuszczów i aminokwasów. Jest wykorzystywana w komórkach wielu tkanek – serca, wątroby, mięśni szkieletowych. Witamina B1 w organizmie bierze udział między innymi w:

  • reakcjach prowadzących do syntezy nukleotydów i NADPH (główny związek w przemianie kwasów tłuszczowych),
  • produkcji energii w mitochondriach oraz odnowie białek,
  • syntezie neurotransmiterów warunkujących prawidłowe przekazywanie impulsów nerwowych
  • procesach energetycznych i neurofizjologicznych.

Witamina B1 – zapotrzebowanie

Warto pamiętać o tym, że zapotrzebowanie na witaminę B1 (tiaminę) jest uzależnione od wieku, aktywności fizycznej i składu diety, np. jeśli jest bogata w węglowodany, zapotrzebowanie na tiaminę jest zwiększa się. Zalecana dawka witaminy B1 w diecie waha się od 0,5 mg/dobę u niemowląt do 1,5 mg/dobę u kobiet karmiących. Instytut Żywności i Żywienia zaleca następujące normy:

  • dzieci: od 1. do 3. roku życia – 0,5 mg; od 4. do 6. roku życia – 0,6 mg; od 7. do 9. roku życia – 0,9 mg;
  • chłopcy: od 10. do 12. roku życia – 1 mg; od 13. do 18. roku życia – 1,2 mg;
  • dziewczęta – od 10. do 12. roku życia – 1 mg; od 13. do 18. roku życia – 1,1 mg;
  • mężczyźni: 1,3 mg;
  • kobiety: 1,1 mg;
  • kobiety w ciąży: 1,4 mg;
  • kobiety karmiące – 1,5 mg.

Jakie są skutki niedoboru witaminy B1 (tiaminy)?

Niedobór tiaminy najczęściej występuje u osób stosujących dietę niezawierającą mięsa oraz produktów zbożowych. Brak witaminy B1 w organizmie często występuje w wyniku niedożywienia oraz upośledzenia jej wchłaniania, często u osób chorych na anoreksję oraz alkoholizm.

Niedobór witaminy B1 (tiaminy) grozi degeneracją komórek nerwowych i zaburzeniami ze strony układu nerwowego. Objawy niedoboru to:

  • zmęczenie i apatia,
  • nudności,
  • depresja,
  • zaburzenia mięśniowe,
  • problemy trawienne,
  • zanik miesiączkowania,
  • zwyrodnienie stawów,
  • zaburzenia czucia i popędu płciowego,
  • zaburzenia sercowo-naczyniowe,
  • zaburzenia neurologiczne spowodowane upośledzeniem przemiany cukrów – głównego źródła energii dla mózgu,
  • zespół Korsakowa, objawiający się przede wszystkim poważnymi zaburzeniami pamięci, i choroba beri-beri, której towarzyszy ból i paraliż mięśni – w przypadku długotrwałego niedoboru witaminy B1.

Witamina B1 (tiamina) – skutki przedawkowania

Skutki nadmiaru witaminy B1 raczej nie występują. Przy suplementacji witaminowej małe dawki tiaminy na ogół nie są toksyczne. Objawy uboczne podawania tiaminy występują bardzo rzadko i są to jedynie objawy typu alergicznego.

Produkty bogate w witaminę B1 (tiaminę)

Źródła witaminy B1 to:

  • mięso: wieprzowina i wołowina;
  • ryby;
  • pełnoziarniste produkty zbożowe, m.in. razowiec, płatki owsiane;
  • orzechy i pestki;
  • nasiona roślin strączkowych – groszek zielony, groch, fasola, soja;
  • warzywa: kalafior, kapusta, szpinak, brukselki, por;
  • owoce: mandarynki, arbuz, porzeczki.
Produkt Zawartość w mg/100 g Produkt Zawartość w mg/100 g
Mięso wieprzowe 0,54 Brukselka 0,1
Jaja 0,13 Kalafior 0,11
Chleb razowy żytni 0,19 Pomarańcze 0,1
Płatki owsiane 0,2 Łosoś 0,17

Tak jak wiele witamin z grupy B, tiamina łatwo rozkłada się pod wpływem światła, środowiska zasadowego i ogrzewania, zwłaszcza powyżej 100 st. C oraz gotowania w wodzie, choć jest dość odporna na utlenianie. Dodatek sody do potraw również powoduje rozkład witaminy B1.

Witamina B1 – suplementacja

Teoretycznie możemy zapewnić organizmowi odpowiednią dawkę witaminy B1 tylko za pomocą diety. Jednak tylko w wypadku , gdy o nią dbamy – jemy produkty świeże, nieprzetworzone i odżywiamy się regularnie. Jednak jeśli z różnych względów w naszej diecie pojawiają się zaniedbania, to zalecana jest suplementacja tianiny. Szczególnie warto po nią sięgać:

  • jeśli jesteśmy narażeni na stres;
  • w okresie jesienno – zimowym i wczesną wiosną – kiedy mniej jest wartościowych świeżych warzyw i owoców;
  • jeśli prowadzimy intensywny tryb życia  albo aktywnie uprawiamy sport;
  • jeśli pijemy dużo kawy i herbaty oraz alkoholu;
  • jeśli nasza dieta jest bogata w oczyszczone źródła węglowodanów – cukier, białą mąkę, biały ryż.

Podoba Ci się ten artykuł?

Powiązane tematy:

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Podoba Ci
się ten artykuł?