Włośnica – czy jest uleczalna? Jakie są objawy u ludzi?

Włośnica to choroba, za którą odpowiedzialne są nicienie z rodzaju Trichinella zakażające organizm człowieka oraz innych zwierząt, np. dzików, świń, lisów, ale też niedźwiedzi, a nawet morsów, czyli ogólnie rzecz ujmując, atakują mięsożerców. Jak można się zarazić włośnicą? Co robić, kiedy dojdzie już do zakażenia? Jak je rozpoznać? Czy włośnica jest niebezpieczna?

Włośnica – rozwój pasożytów. Skąd się bierze? 

Pasożyty odpowiedzialne za wywoływanie włośnicy dostają się do organizmu w postaci larw razem z surowym lub niedogotowanym mięsem. Rozwijają się w jelicie cienkim żywiciela w ciągu kilku tygodni, po czym wydają kolejne pokolenie i przenoszą się do tkanki mięśniowej, za pośrednictwem naczyń krwionośnych, gdzie mogą żyć przez długie lata. W Polsce na zarażenie włośnicą narażone są przede wszystkim osoby spożywające nieprzebadane, surowe lub średnio wysmażone mięso świń albo dzików.

Jak sprawdzić, czy to włośnica? Objawy, oznaki 

Jak wspomniano, nicienie z rodzaju Trichinella dorastają i rozmnażają się w jelicie cienkim, a więc pierwszymi objawami, które u siebie zaobserwujesz w razie zachorowania, będą dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Pojawiają się do dwóch dni po zakażeniu i zwykle są to: 

• nudności i wymioty, 
• biegunka, 
• ból brzucha. 

Na samym początku możesz też czuć ogólne osłabienie i zmęczenie. Po kilku tygodniach (2-8 tyg.), kiedy nicienie już się rozmnożą i przedostaną do krwiobiegu, a następnie „zakopią się” w tkance mięśniowej, pojawią się kolejne symptomy, np.: 

• zapalenie spojówek, 
• obrzęk powiek lub twarzy, 
• ból i tkliwość mięśni, 
• gorączka, dreszcze, 
• ból głowy, 
• nadwrażliwość na światło, 
• swędząca skóra. 

W przypadku łagodnej włośnicy, kiedy nicienie dostają się do twojego organizmu w niewielkiej liczbie, nie obserwuje się ciężkich objawów lub nie widać ich wcale. Jednak kiedy inwazja jest znaczna, nieleczona włośnica może w konsekwencji prowadzić do problemów z poruszaniem się, mówieniem oraz oddychaniem.

Włośnica – leczenie i diagnostyka 

Jeżeli zaobserwowałaś u siebie objawy mogące świadczyć o inwazji nicieni wywołujących włośnicę, a do tego jadłaś średnio wysmażonego burgera u znajomych na grillu, powinnaś niezwłocznie udać się do lekarza. Przy podejrzeniu włośnicy wykonuje się badania krwi – w przebiegu choroby obserwuje się podwyższony poziom eozynofilii, a po kilku tygodniach od zakażenia obecność specyficznych przeciwciał. Inną metodą jest zbadanie próbki kału na obecność pasożytów lub biopsja mięśni, czyli pobranie wycinka tkanki mięśniowej i zbadanie go pod mikroskopem. 

Leczenie włośnicy opiera się na stosowaniu leków przeciwpasożytniczych, przeciwbólowych (stosowanych jako pomoc w redukowaniu dolegliwości bólowych), a także leki sterydowe, jeżeli inwazja Trichinella wywołuje reakcję alergiczną organizmu. Pamiętaj, że objawy takie jak biegunka, osłabienie czy łagodny ból mięśni, mogą się utrzymywać nawet kilka miesięcy po wyleczeniu.

Jak zapobiegać włośnicy? 

Włośnica to choroba, której bardzo łatwo można zapobiec, stosując się do kilku zasad w codziennym życiu. Oto one: 

1. Nie jedz surowego mięsa – to podstawowa zasada. Przygotowując posiłki w domu, poddawaj mięso dokładnej obróbce termicznej. Jeżeli pieczesz duży kawałek schabu, upewnij się, że w środku ma on min. 71 stopni Celsjusza. Dla pewności zrezygnuj również ze średnio wysmażonych lub krwistych burgerów. 
2. Przetwarzanie mięsa nie zabija pasożytów – larwy wywołujące włośnicę możesz zabić wyłącznie wtedy, kiedy pieczesz lub gotujesz mięso wieprzowe w wysokiej temperaturze. Pamiętaj jednak, że wędzenie, podgrzewanie w kuchence mikrofalowej, konserwowanie czy suszenie nie zlikwidują nicieni z pokarmu. 
3. Mrożenie zabija larwy wywołujące włośnicę – mrożenie mięsa wieprzowego w temperaturze -15 stopni Celsjusza przez trzy tygodnie sprawi, że wszystkie pasożyty umrą. To działanie może jednak nie sprawdzić się w przypadku dziczyzny, ponieważ pasożyty atakujące dziko żyjącą zwierzynę są często bardziej odporne na zmiany warunków otoczenia, w tym na niskie temperatury. 
4. Odpowiednia higiena – postępowanie według zasad higieny jest podstawą profilaktyki wszystkich chorób zakaźnych. W przypadku włośnicy bardzo ważne jest dokładne mycie rąk wodą i mydłem po kontakcie z surowym mięsem oraz dokładne czyszczenie maszynki do mielenia mięsa, każdorazowo po użyciu. 

Bibliografia: 

1. Furhad S., Bokhari A. A., Trichinosis, StatPearls 2022. 
2. https://www.cdc.gov/parasites/trichinellosis/index.html [dostęp 24.06.2023]. 
3. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/trichinosis/symptoms-causes/syc-20378583 [dostęp 24.06.2023]. 
4. Marie C., Petri W. A., Trichinosis, MSD Manual Professional Version 2022.