Zmarszczki – rodzaje, przyczyny powstawania i skuteczne sposoby walki

Zmarszczki to nieuchronny znak upływającego czasu. Dla jednych są oznaką dojrzałości i zdobytych w życiu doświadczeń, inni zaś nie akceptują ich obecności. Jak się okazuje, przedstawicieli, a w dokładnie przedstawicielek tej drugiej grupy jest całkiem sporo, o czym świadczy ogromna popularność kosmetyków przeciwzmarszczkowych i profesjonalnych zabiegów anti-aging. Skąd właściwie biorą się zmarszczki? Jakie są ich rodzaje? Jak z nimi skutecznie walczyć?  

Czym są zmarszczki i jak starzeje się skóra? 

Zmarszczki, zgodnie z definicją przyjętą w słowniku języka polskiego, to podłużne zagłębienie na skórze, które powstało na skutek starzenia się lub ruchów mimicznych. W kosmetologii wskazuje się, że są one jednym z najbardziej charakterystycznych objawów starzenia się skóry. Proces ten podzielić można na: 

• starzenie endogenne, czyli wewnątrzpochodne, 
• starzenie egzogenne, czyli zewnątrzpochodne.  

Starzenie endogenne związane jest ściśle z wiekiem, zmianami hormonalnymi, czynnikami genetycznymi, niewłaściwą dietą i niedoborami witaminowymi. Zaczyna się ono już po 25. roku życia, a po trzydziestce powstające zmarszczki stopniowo się utrwalają. 

Na starzenie się skóry wpływają także zewnętrzne czynniki środowiskowe, które warunkują tzw. starzenie egzogenne. Wśród nich wymienia się przede wszystkim promieniowanie UV, dym papierosowy, zanieczyszczenie środowiska, ale i nieodpowiednią pielęgnację. Wszystkie te okoliczności potęgują aktywność wolnych rodników, których mechanizm działania nasila proces starzenia. 

Dlaczego powstają zmarszczki? 

Zmiany hormonalne zachodzące w organizmie to jeden z istotniejszych powodów powstawania zmarszczek. Jak bezpośrednio wpływają na kondycję skóry? Zmniejszająca się ilość żeńskich hormonów płciowych wpływa na obniżenie ilości wydzielanego sebum i obniżenie ilości podskórnego tłuszczu, a także na redukcję zdolności przechowywania wody przez skórę. Zmniejsza się ponadto szybkość produkcji oraz wymiany komórek skóry. Tym samym dochodzi do obniżenia produkcji kolagenu i elastyny, a włókna kolagenowe stają się coraz bardziej gęste. Jednocześnie komórki produkują więcej enzymów, które to uszkadzają kolagen i elastynę, których ilość jest już przecież ograniczona.  

Skóra właściwa połączona jest z naskórkiem za pomocą DEJ tj. Dermal-Epidermal Junction, czyli łączenia skórno-naskórkowego. Jak ono działa? Tworzy swego rodzaju sieć, która wyłapuje włókna kolagenowe z wierzchniej warstwy skóry właściwej, a od drugiej strony niejako przytwierdza keratynocyty. Z upływem czasu warstwa ta ulega jednak stopniowemu rozpadowi, przez co naskórek traci podparcie i niejako wiotczeje.  

Zahamowanie produkcji kwasu hialuronowego, które następuje po upływie 25. roku życia, to kolejna przyczyna powstawania zmarszczek. Warto podkreślić, że kwas hialuronowy wiążąc wodę i tym samym dostarczając skórze optymalnej wilgoci, nie tylko wpływa na jej elastyczność, miękkość i objętość, ale jest też mediatorem przenoszącym do komórek sygnał m.in. do produkcji kolagenu. Skoro jego ilość spada, obniża się także zdolność do wiązania wody i przenoszenia komórkom komunikatów.  

Na szczególną uwagę zasługują czynniki zewnętrzne, które nierozerwalnie wpływają na powstawanie zmarszczek. Są to wszelkie okoliczności powodujące starzenie egzogenne, na czele z nadmierną ekspozycją na promieniowanie słoneczne. Nie sposób nie wskazać również mimiki twarzy, która w znacznym stopniu wpływa na ilość naszych zmarszczek. 

Rodzaje zmarszczek  

Zmarszczki można dzielić na wiele rodzajów, w zależności od tego, jakie kryterium podziału przyjmiemy. W zależności od ich głębokości można wyróżnić: 

• zmarszczki powierzchowne, 
• zmarszczki głębokie. 

Zmarszczki powierzchowne to zmarszczki, których głębokość nie przekracza 0,5 mm. Najczęściej powstają one wokół oczu i nazywane są „kurzymi łapkami”, niekiedy pojawiają się także na powierzchni policzków. Zmarszczki głębokie cechują się głębokością powyżej 0,5 mm i powstawaniem głównie o obrębie szyi. Są to także zmarszczki na czole.  

Kolejny podział obejmuje: 

• zmarszczki mimiczne, 
• zmarszczki dynamiczne. 

Zmarszczki mimiczne to efekt pracy mięśni mimicznych twarzy i ich ruchów, których dziennie wykonujemy około 15 tys. Nic w tym dziwnego, że z czasem pojawiają się na niej mniej lub bardziej widoczne zagłębienia. Zmarszczki dynamiczne to inaczej zmarszczki grawitacyjne, których powstanie związane jest z naturalnym procesem starzenia się skóry. Dlaczego nazywamy je grawitacyjnymi? Bo widoczne są one znacznie mniej wtedy, gdy leżysz. Nie działa bowiem wówczas na twoją skórę grawitacja.  

Istnieje też ogromna grupa zmarszczek, które pojawiają się na określonej części twarzy i mają swoje ściśle przypisane nazwy. Są to m.in.: 

• zmarszczki palacza, 
• zmarszczki marionetki, 
• bruzdy nosowo-wargowe, 
• zmarszczki królicze, 
• lwia zmarszczka,
• zmarszczki na szyi tzw. obręcze Wenus. 

Zmarszczki palacza to zmarszczki wokół ust, które powstają w związku z aktywnością ich mięśnia okrężnego. Są one zatem zmarszczkami mimicznymi, które pojawią się szybciej z powodu palenia, a nawet częstego picia przez słomkę. Kolejne zmarszczki powstające wokół ust to zmarszczki marionetki, które biegną od kącika ust aż do linii podbródka, a od kącika ust ku górze, czyli do bocznych skrzydełek nosa tworzą się tzw. bruzdy nosowo-wargowe. Z biegiem lat wokół nosa możesz zauważyć też bruzdy, które nazywane są potocznie zmarszczkami króliczymi. 

Kolejna grupa zmarszczek to zmarszczki na czole. Jedną z nich jest pionowa bruzda pomiędzy brwiami, czyli tzw. lwia zmarszczka. Zmarszczki mogą pojawić się również na szyi. Tworzą one wówczas charakterystyczne linie i bruzdy wokół szyi, przypominające okrąg. Są to tzw. obręcze lub naszyjnik Wenus.  

Jak pozbyć się zmarszczek? 

Mimo że ich powstawanie jest całkowicie naturalne, dla wielu kobiet zaakceptowanie obecności zmarszczek na twarzy czy szyi jest niezwykle trudne. Na szczęście sposobów na ich spłycenie lub całkowite pozbycie się jest mnóstwo. Przede wszystkim warto pamiętać o codziennej, odpowiednio dobranej do potrzeb skóry pielęgnacji. Jeśli jednak zmarszczki skutecznie uprzykrzają ci życie, możesz także skorzystać z profesjonalnych zabiegów lub walczyć z nimi domowymi metodami.  

W kremach na zmarszczki i produktach do codziennej pielęgnacji zwróć uwagę na takie składniki jak kwasy alfa- i beta-hydroksylowe witaminę A, C i E, peptydy, aminokwasy, fitosterole, fitoestrogeny, a także kwas hialuronowy. Warto sięgnąć również po domowe i naturalne sposoby spłycania zmarszczek. Jednym z nich są plastry na zmarszczki, które w ostatnim czasie cieszą coraz większą popularnością. Jak działają? Plastry nakładane są na zmarszczki i blokując mięśnie twarzy oraz delikatnie je stymulując, stopniowo ją wygładzają.  

Jeśli jesteś entuzjastką profesjonalnych zabiegów kosmetycznych, możesz skorzystać z szerokiej oferty, którą proponują gabinety medycyny estetycznej. Z roku na rok rośnie ilość i dostępność produktów, jak i technologii w zakresie likwidowania zmarszczek. Wśród najskuteczniejszych rozwiązań wymienić można m.in. wypełniacze zmarszczek, zastrzyki czy środki peelingujące.  

Bibliografia:

1. Leshtokina V., Zmarszczki – przyczyny i rozwiązania, Kosmetologia Estetyczna 2017, 2, vol. 6.  
2. Kołaczek A., Przegląd metod pielęgnacji skóry dojrzałej, Kosmetologia Estetyczna 2015, 6, vol. 4. 
3. Magdziarz-Orlitz J., Skąd się biorą zmarszczki – czyli jak starzeje się skóra? Beauty Forum 2009,11. 
4. Przylipiak A., Podstawy Medycyny Estetycznej, Białystok 2014.