Skąd bierze się grypa? Przyczyny i czynniki ryzyka zachorowania!

Grypa to choroba wirusowa, na którą każdego roku zapada w Polsce aż 4,5 miliona osób. Chorują zarówno dorośli, jak i dzieci, przede wszystkim w okresie jesienno-zimowym i wiosennym. Wirus grypy łatwo przenosi się z jednej osoby na drugą, a nieco rzadziej po kontakcie ze skażonymi przedmiotami. Jakie są postacie grypy i które patogeny je wywołują? Czy da się ustrzec przed zakażeniem? 

Czym jest grypa? 

Grypa to choroba układu oddechowego spowodowana infekcją wirusową. Szczyt zachorowań obserwuje się w okresie jesiennym, czemu sprzyjają niższe temperatury, zwiększona wilgotność powietrza i niedobór witaminy D, której wytwarzanie uzależnione jest od słońca. Objawy grypy, takie jak gorączka, bóle głowy, katar, kaszel i bóle mięśni nasilają się w 2-3. dniu choroby, a następnie ustępują zwykle do 10. dni. Leczenie jest objawowe, stosowane są leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, wskazany jest odpoczynek. 

Co wywołuje grypę? 

Grypa spowodowana jest zakażeniem wirusami grypy z grupy RNA, należącymi do rodziny ortomiksowirusów (łac. Orthomyxoviridae). Poszczególne typy wirusów grypy przedstawia poniższa tabela. 

Jak można się zarazić grypą?

Ryzyko zarażenia grypą jest największe podczas bliskiego kontaktu z osobami chorymi. Wirus przenosi się drogą kropelkową w czasie kasłania i kichania. Nietrudno zarazić się nim w miejscach publicznych, a więc w szkołach, przedszkolach, zakładach pracy czy szpitalach. 

Patogen może przeżyć poza organizmem ludzkim do 48. godzin, ale szanse zarażenia po dotyku zakażonych przedmiotów są niższe niż w przypadku infekcji drogą powietrzną. Wydzielinami najczęściej zanieczyszczone są klamki i uchwyty w komunikacji miejskiej, sklepowe wózki i koszyki oraz włączniki świateł. Kto najczęściej choruje na grypę? Są to: 

• dzieci do 5. roku życia, 
• osoby starsze po 65. roku życia, 
• kobiety w ciąży i połogu, 
• osoby cierpiące na choroby układu sercowo-naczyniowego, cukrzycę, choroby płuc (astmę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc), schorzenia wątroby, 
• pacjenci w trakcie leczenia onkologicznego, 
• osoby otyłe, 
• osoby przebywające w ośrodkach o dużych skupiskach ludzkich: domach pomocy społecznej, domach seniora. 

Grypa – działania profilaktyczne

Przed zachorowaniem na grypę może uchronić szczepionka. Szczepienia należy powtarzać każdego roku, ponieważ wirusy grypy cechują się dużą zmiennością antygenową. Niestety liczba osób w Polsce, które decydują się na szczepienia ochronne przeciwko grypie, jest niewielka. W ubiegłym roku z tego rozwiązania skorzystało jedynie 5,5% osób w naszym kraju. 

Szczepienia przeciwko grypie są bezpieczne i choć nie zapobiegają całkowicie zachorowaniu, zwiększają odporność organizmu na zakażenie, a także zmniejszają ryzyko powikłań chorobowych. Powinny z nich skorzystać przede wszystkim osoby z grup ryzyka, pracownicy mający kontakt z szerokim gronem osób (m.in. pracownicy ochrony zdrowia, szkół czy handlu) i każdy, kto chce uniknąć infekcji. Jak nie zarazić domowników, gdy jest się chorym? Oto co możesz zrobić: 

• podczas kaszlu zasłaniaj twarz łokciem, 
• nie korzystaj ze wspólnych przedmiotów, w tym ręczników i naczyń, 
• często myj i dezynfekuj ręce oraz powierzchnie, których dotykają także inne osoby, 
• wietrz pomieszczenia, w których przebywasz. 

Bibliografia: 

1. Brydak L., Grypa znana od stuleci – nadal groźna, Family Medicine & Primary Care Review 2014, 16, 2: 181-184. 
2. Kałucka S., Grypa – etiologia, epidemiologia, prewencja i leczenie w 2020 roku, Geriatria 2020, 14: 107-117. 
3. Stanisz B., Terapia grypy Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne 2009, tom 65, nr 1, s. 9-14.