Badanie IgG, IgM – jak przeprowadzić, wynik, interpretacja

Badania IgG i IgM określają reakcję układu immunologicznego na patogeny i wykrywają stany chorobowe w organizmie. W ostatnim czasie testy na przeciwciała tych klas wykonywane są często u pacjentów, którzy chcą potwierdzić przebycie COVID-19. Jak interpretować wynik badania IgG i IgM w odniesieniu do zakażenia koronawirusem?

Czym jest test immunoglobulinowy?

Test immunoglobulinowy jest rodzajem badania, które ocenia obecność lub stężenie różnych rodzajów przeciwciał (immunoglobulin) we krwi lub rzadziej – ślinie albo płynie mózgowo-rdzeniowym.

Organizm wytwarza specyficzne przeciwciała w odpowiedzi na kontakt z czynnikiem rozpoznawanym przez układ odpornościowy jako obcy, czyli antygenem. Takimi czynnikami są m.in. wirusy i bakterie. Oznaczenie poziomu immunoglobulin pozwala nam stwierdzić, czy w przeszłości doszło do ekspozycji na dany typ antygenu.

Co to jest IgG?

IgG, czyli immunoglobulina G to typ przeciwciała, które w organizmie obecne jest w największej ilości (stanowi 70-80 proc. spośród wszystkich immunoglobulin we krwi). W większości przypadków kilka tygodni po pierwszym kontakcie z antygenem stężenie IgG rośnie, następnie spada i stabilizuje się na niższym poziomie.

Zachowane przeciwciała IgG po ponownym kontakcie z tym samym obcym czynnikiem bardzo szybko zwiększają swoją ilość. Dzięki czemu wzrasta zdolność układu odpornościowego do jego zwalczania. IgG tworzą długofalową ochronę przed bakteriami i wirusami. Działanie tych przeciwciał wykorzystuje się m.in. w uodparnianiu na dany czynnik chorobotwórczy przy wykorzystaniu szczepień.

Co to jest IgM?

IgM, czyli immunoglobulina M, jest rodzajem przeciwciała, które jako pierwsze powstaje w odpowiedzi na kontakt z antygenem. Zapewnia krótkoterminową ochronę przed tym czynnikiem. Stężenie IgM zwykle rośnie przez kilka dni lub tygodni od ekspozycji na dany antygen, a następnie spada wraz ze wzrostem przeciwciał IgG.

Test na przeciwciała COVID-19

Testy na przeciwciała IgG i IgM mogą zostać wykorzystane do potwierdzenia przebycia infekcji wirusem wywołującym COVID-19 (także w przypadku bezobjawowego przebiegu choroby). Trzeba jednak pamiętać, że ten rodzaj badania ma swoje ograniczenia.

Po pierwsze, istnieje relatywnie wysokie ryzyko uzyskania wyniku fałszywie ujemnego (otrzymanie negatywnego wyniku testu mimo przebycia choroby). Badania na przeciwciała nie są wiarygodnym źródłem informacji o obecności zakażenia w momencie testu, ponieważ ich poziom wzrasta dopiero po kilku dniach lub tygodniach od ekspozycji.

Nie stosuje się ich w diagnostyce COVID-19 (do tego wykorzystywane są techniki molekularne, przede wszystkim RT-PCR). Testy na przeciwciała IgG i IgM w kontekście rozpoznawania aktualnej infekcji mają zastosowanie tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy pacjent ma ujemny wynik badania molekularnego, a obserwuje się u niego typowy dla COVID-19 obraz kliniczny i radiologiczny.

Na podstawie wyniku badań immunoglobulin nie można postawić stanowczych wniosków o stanie uodpornienia danej osoby. Nawet jeśli stężenie przeciwciał we krwi jest wysokie, dostępne powszechnie badania IgG i IgM na COVID-19 nie mówią nam o tym, czy oznaczane przeciwciała są neutralizujące (czy mają zdolność do bezpośredniego unieszkodliwienia cząsteczki wirusa i zapobiegania infekowaniu komórek organizmu).

Jak w takim razie interpretować wynik testu IgG i IgM w kierunku COVID-19?

Interpretacja wyników testu na przeciwciała COVID-19

1. Wynik ujemny badań IgG i IgM oznacza, że dana osoba nie wyprodukowała (jeszcze) przeciwciał przeciwko koronawirusowi. Może to wynikać z braku zakażenia lub zbyt wczesnego wykonania testu po ekspozycji. Należy pamiętać, że taki wynik nie wyklucza obecności toczącej się infekcji (i związanego z tym przenoszenia wirusa na inne osoby).
2. Dodatni wynik badania IgG i ujemny wynik badania IgM wskazuje na to, że do infekcji koronawirusem doszło w czasie co najmniej 14 dni przed testem. Badany wykazuje pewien stopień uodpornienia na ponowne zakażenie, a prawdopodobieństwo przenoszenia wirusa na inne osoby w przypadku braku wyraźnych objawów choroby jest niskie.
3. Dodatni wynik badania IgM i ujemny wynik badania IgG świadczy o aktywnej fazie produkcji przeciwciał w związku z zakażeniem badanego w niedługim okresie czasu (kilku – kilkunastu dni) od badania. Istnieje bardzo duże ryzyko, że osoba z takim wynikiem testu może zakażać inne osoby.
4. Dodatni wynik badań IgM i IgG oznacza, że układ odpornościowy pacjenta wytwarza przeciwciała w odpowiedzi na infekcję, a do zakażenia doszło prawdopodobnie w czasie około 10-14 dni od badania. Nadal może istnieć ryzyko zakażania innych osób.

Do przeprowadzenia testu na przeciwciała IgG i IgM w kierunku COVID-19 potrzebna jest próbka krwi żylnej. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania (pacjent nie musi być na czczo).

Bibliografia:

1. World Health Organization (2020) Coronavirus disease (COVID-19): Serology, antibodies and immunity.
2. World Health Organization (2020) What we know about the COVID-19 immune response. Coronavirus update 34.
3. Flisiak R., Horban A., Kozielewicz D. i wsp (2020) Zalecenia diagnostyki i terapii zakażeń SARS‐CoV‐2 Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych z dnia 13 października 2020 roku, Medycyna Praktyczna, 11: 51-69.
4. Jackofsky D., Jackofsky E., Jackofsky M. (2020) Understanding Antibody Testing for COVID-19, Journal of Arthroplasty, 35,7: 74-81.