Zapalenie otrzewnej to stan zapalny w obrębie jamy brzusznej, którą wyścieła otrzewna. Choroba ma bardzo wiele przyczyn. Z reguły objawy pojawiają się nagle i postępują w bardzo szybkim tempie. Zapalenie otrzewnej wymaga bezwzględnej hospitalizacji, a często również interwencji chirurgicznej. Stan zapalny otrzewnej stanowi zagrożenie życia.
Spis treści
Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami
Zapalenie otrzewnej to stan zapalny w obrębie jamy brzusznej, która wyściełana jest przez cienką błonę surowiczą. Do jej powstania mogą prowadzić wszelkie choroby zapalne narządów zlokalizowanych w jamie brzusznej. Stan zapalny otrzewnej wywołuje objawy, które pojawiają się nagle, mają dużą dynamikę przebiegu i nie zawsze możliwe jest określenie rokowania choroby. W przypadku ograniczonego zapalenia otrzewnej jest ono dość dobre, natomiast w przypadku rozlanego zapalenia otrzewnej albo stanu zapalnego związanego z obecnością treści ropnej w jamie brzusznej (ropne zapalenie otrzewnej) jest raczej niepomyślne i może prowadzić do zgonu chorego. Podejrzenie zapalenia otrzewnej jest wskazaniem do pilnej hospitalizacji i konsultacji chirurgicznej.
Otrzewna – czym jest ta struktura i co to jest zapalenie otrzewnej?
Otrzewną nazywamy cienką surowiczą błonę, która pokrywa od wewnątrz ściany jamy brzusznej i miednicy, wraz z narządami w nich zawartymi. W warunkach fizjologicznych u zdrowego człowieka otrzewna i jama otrzewnej są jałowe. Podstawową funkcją otrzewnej jest podtrzymywanie narządów wewnętrznych i utrzymywanie ich w prawidłowym położeniu. O ostrym zapaleniu otrzewnej mówimy w sytuacji, w której dochodzi do „zanieczyszczenia” jej przez drobnoustroje, co zaburza jałowe warunki. Poza drobnoustrojami do zapalenia otrzewnej mogą też prowadzić czynniki drażniące. Najczęściej zapalenie otrzewnej związane jest z jej infekcją bakteryjną. Jednak można też spotkać zapalenie otrzewnej związane z podrażnieniem żółcią (żółciowe zapalenie otrzewnej), sokiem trzustkowym, krwią, kwaśną treścią z żołądka lub kałem (kałowe zapalenie otrzewnej). Podstawowym mechanizmem zapalenia otrzewnej jest przerwanie ciągłości organów znajdujących się w jamie brzusznej, uwolnienie czynników drażniących i infekcyjnych i zaburzenie jałowości otrzewnej.
Zapalenie otrzewnej – przyczyny schorzenia
Przyczyny zapalenia otrzewnej są bardzo różne. Wiele stanów zapalnych i chorobowych narządów jamy brzusznej może wywołać zapalenie otrzewnej. Częstą przyczyną jest perforacja w obrębie układu pokarmowego, która może dotyczyć żołądka czy jelita w dowolnym jego miejscu. Poza tym do zapalenia otrzewnej doprowadzić może zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie uchyłka jelita i niedrożność jelit. Także choroby wątroby (marskość, stany zapalne) i trzustki (przede wszystkim jej ostre zapalenie) doprowadzić mogą do zapalenia otrzewnej. Z wątrobą ściśle związany jest pęcherzyk żółciowy, którego stan zapalny i perforacja ściany także infekują otrzewną. Dużą grupę przyczyn stanowią też urazy jamy brzusznej, zwłaszcza rany penetrujące struktury jamy brzuszne, które uszkadzają narządy i zaburzają jałowość otrzewnej. U kobiet dodatkowo przyczynami zapalenia otrzewnej mogą być infekcje i schorzenia ginekologiczne. Należą do nich ropnie jajowodu i jajnika, stany zapalne z pęknięciem macicy oraz ciąża pozamaciczna. Kolejną grupą przyczyn są powikłania po leczeniu operacyjnym w obrębie jamy brzusznej.
Objawy stanu zapalnego jamy brzusznej
Objawy zapalenia otrzewnej są bardzo różne, ich stopień nasilenia też jest różny w zależności od zaawansowania procesu zapalnego. Objawem charakterystycznym jest silny ból brzucha. Może być on zlokalizowany i ograniczony do jednego miejsca (w zależności od tego, który narząd jest przyczyną dolegliwości) albo rozlany i obejmować cały brzuch. Ból nasila się przy ruchach ciała, może promieniować do pleców. Tym dolegliwościom towarzyszą nudności i wymioty, gorączka, zawroty głowy. Zaobserwować można spadek ciśnienia i wzrost tętna.
Zobacz także
Zapalenie otrzewnej a powikłania
Najczęstsze powikłania to zrosty wewnątrzotrzewnowe oraz ropnie międzyjelitowe. Wśród powikłań występują także ropnie narządów jamy brzusznej, może rozwinąć się wstrząs, posocznica, niewydolność wielonarządowa, a w rezultacie zgon. Przy zapaleniu otrzewnej rokowania są nieprzewidywalne i trudno jest określić, jak poważny przebieg będzie miało schorzenie.
Jak wygląda leczenie w przypadku zapalenia otrzewnej?
Podejrzenie zapalenia otrzewnej wymaga bezwzględnej hospitalizacji i konsultacji chirurga. Im szybciej zostanie wdrożone leczenie, tym lepsze są rokowania dla pacjenta. W większości przypadków terapię rozpoczyna się od leczenia operacyjnego. Dodatkowo stosuje się antybiotykoterapię, leki przeciwbólowe, przeciwkrzepliwe i uzupełnianie niedoborów elektrolitowych i białka.
Najnowsze w naszym serwisie
Wydaje ci się, że pijesz wystarczająco dużo wody? Te sygnały świadczą, że jest inaczej
Ciągle gotujesz za dużo ryżu? Sprawdź, czy możesz go zamrozić
Jesteś już zmęczona ciągłym podejmowaniem decyzji? Wypróbuj te sposoby
Zmieniłaś dietę, bo chcesz schudnąć? Te objawy mogą świadczyć o tym, że coś poszło nie tak
Udostępnij
Podoba Ci się ten artykuł?
Polecamy
Biel pielęgniarskiego czepka to komunikat do społeczeństwa: „Jestem powołana, aby nieść pomoc”. Jak dawniej wyglądały stroje pielęgniarek?
„W obecnej sytuacji nie jesteśmy w stanie uciec od tego, od czego do tej pory uciekaliśmy. I nagle może się okazać, że jest super! Mamy naprawdę dobrych i mądrych ludzi blisko siebie” – mówi Marysia Organ, dziennikarka i blogerka
„Brzuch tarczycowy? Nie ma takiego objawu. Mylimy pojęcia” – mówi endokrynolog Maciej Jędrzejowski
