Czym jest pronacja? Jakie są rodzaje i sposoby leczenia pronacji?

Pronacja i supinacja to sposoby poruszania się dystalnych części kończyn na zewnątrz lub do wewnątrz, inaczej nawracanie i odwracanie. Każdy człowiek wykonuje dany ruch, jednak nadmierne ustawienie stopy lub przedramienia w pronacji lub supinacji może sprzyjać powstawaniu kontuzji.

Pronacja zachodzi w stawie łokciowym oraz skokowym. Polega na nawracaniu kończyny. Zaburzenia funkcji stawu skokowego prowadzą do nadpronacji, która jest szczególnie dokuczliwa u sportowców i należy ją skorygować, stosując odpowiednie ćwiczenia oraz wkładki do obuwia.

Pronacja – co to jest?

Pronacja (łac. pronatio) to inaczej nawracanie lub rotacja wewnętrzna. Dokładniej jest to obrót dystalnej części kończyny do wewnątrz jej osi. Pronacja umożliwia prawidłowe chodzenie, bieganie. Dzięki temu ruchowi staw jest prawidłowo amortyzowany i przystosowany do poruszania się po różnych rodzajach nawierzchni.

Problemem zdrowotnym jest nadmierna pronacja stopy, obserwowana przede wszystkim u osób uprawiających sport, np. u biegaczy Taki ruch z czasem powoduje zwiększone prawdopodobieństwo stanów chorobowych ścięgien i stawu, a pacjent zaczyna zgłaszać dolegliwości bólowe podczas poruszania się. Należy pamiętać, że supinacja i pronacja są ruchami uzupełniającymi się, a każde zachwianie balansu może doprowadzić do patologii.

Pronacja stopy

Pronacja stopy (pronacja stawu skokowego) to obrót stopy do wewnątrz osi. Stopy ustawione są w pronacji, gdy pięty są od siebie oddalone, brzeg boczny stopy jest natomiast podwyższony. Taki ruch umożliwia prawidłowe poruszanie się. Mówiąc prościej – jest to ruch powodujący przemieszczanie się kostki do wewnątrz. Pronacja jest niezbędna podczas biegania i chodzenia. Zdarza się jednak, że zaczyna dominować w trakcie ruchu.

Nadpronacja (overpronation) to nadmiernie zapadnięty łuk stopy. Pojęcie to bywa często mylone z pronacją. Nadpronacja powstaje u osób z płaskimi, elastycznymi stopami, u kobiet w ciąży, osób z nadwagą i nadmiernie trenujących. Diagnozę nadpronacji można ustalić, gdy stan butów osoby cierpiącej na to schorzenie wskazuje nadużywanie wewnętrznej strony buta (widoczne są otarcia), odciski stóp całkowicie się odbijają, a w czasie chodu podczas przylegania stopy do podłogi nie widać wolnej przestrzeni.

Osoby z nadpronacją są predysponowane do powstawania schorzeń, takich jak: zespół pasma biodrowo-piszczelowego, ból pięty, zespół rzepkowo-udowy, przewlekły ból pleców, uszkodzenie ścięgna Achillesa, złamania w stopie oraz podudziu. Nadpronacja wymaga interwencji specjalisty – ortopedy, fizjoterapeuty lub podologa, którzy zalecą odpowiednie ćwiczenia.

Ćwiczenia przy pronacji

By zapobiec nadpronacji, konieczne są odpowiednie ćwiczenia oraz zmiana techniki biegania. Pomocne może być chodzenie na boso po miękkim podłożu.

Ćwiczenia wykonywane przy pronacji skupiają się na wzmocnieniu mięśni okolicy stopy, wzmocnieniu łuków, rozluźnieniu napiętych struktur. Przydatne mogą być ćwiczenia na rollerze. Jedno z ćwiczeń zakłada rozciąganie mięśni podudzia. Efekt przynosi również trening „krótkiej stopy”, polegający na aktywizacji grupy mięśni przyczepiających się w obrębie stopy. Do korekcji nadmiernej pronacji przydadzą się również ćwiczenia polegające na chwytaniu palcami stóp małych przedmiotów. Praca musi być systematyczna i ciągła. Dodatkowo pomocne jest używanie taśm.

Wkładki na pronację

Metodą zapobiegającą nadmiernej pronacji i chroniącą przed kontuzjami są specjalne wkładki. Przygotowywane są indywidualnie. Dzięki nim możliwe jest zachowanie prawidłowego ruchu stopy. Chronią łuki, są dla nich dodatkowym oparciem i zapobiegają kontuzjom. Wkładki takie korygują ustawienie stopy do ustawienia naturalnego.

W specjalnych sklepach dla biegaczy możliwe jest indywidualne dobieranie butów dla „pronatorów”, czyli osób ustawiających nadmiernie stopę w pronacji.

Pronacja przedramienia

Pronacja przedramienia to nawracanie kości przedramienia w stawie łokciowym do wewnątrz. Ruch taki umożliwia wiele czynności – pisanie na klawiaturze, łapanie przedmiotów czy grę w badmintona.

Nadmierna pronacja w tym stawie może powodować schorzenie o nazwie „łokieć tenisisty”, objawiające się bólem.