Czym jest tzw. woda w kolanie? Przyczyny, objawy, metody leczenia

„Woda w stawie kolanowym” to potoczne określenie nadprodukcji ilości płynu stawowego. Jest bolesną dolegliwością i prowadzi do tymczasowej dysfunkcji kolana. Obecność wody w kolanie to najczęściej znak stanu zapalnego rozwijającego się w tym obszarze.

Nieleczona woda w kolanie utrudnia pracę struktur stawu i pogarsza jakość poruszania się. Mechaniczne ściąganie wody z kolana, jest działaniem doraźnym. Uzupełnieniem terapii często są domowe sposoby na wodę w kolanie, jak np. okłady, maści i masaże.

Przyczyny wody w kolanie

Woda w kolanie to potoczne określenie dla wysiękowego zapalenia stawu kolanowego polegającego na zwiększeniu produkcji ilości płynu stawowego w wyniku uszkodzenia struktur głębokich kolana.

Woda w kolanie u dziecka i osoby dorosłej powstaje najczęściej w wyniku:

• ostrego, nagłego urazu stawu kolanowego (woda w kolanie pojawia się np. po upadku, stłuczeniu);
• przeciążenia struktur stawu i mikrouszkodzeń w wyniku regularnego uprawiania dynamicznej i zwrotnej dyscypliny sportowej obciążającej stawy kolanowe, np. narciarstwo, bez odpowiednio długich przerw na odpoczynek i regenerację oraz bez rozgrzewki.

Woda w kolanach może pojawić się również w wyniku przewlekłych zaburzeń i chorób, m.in.:

• długotrwałego obciążania stawów kolanowych w przebiegu patologicznej otyłości;
• mechanicznego uszkodzenia więzadeł, łąkotek, kaletek w przebiegu operacji ortopedycznych lub jako następstwo ingerencji chirurgicznej (woda w kolanie po artroskopii);
• dny moczanowej, czyli choroby polegającej na zaburzeniu przemiany kwasu moczowego we krwi i odkładaniu się jego nadmiaru w skrystalizowanej postaci w stawach;
• zapalenia stawu, np. reumatoidalne zapalenie stawów charakteryzuje się symetrycznym zapaleniem stawów, zmianami pozastawowymi i powikłaniami układowymi prowadzącymi do upośledzenia funkcji stawu, deformacji i niepełnosprawności ruchowej;
• zmian nowotworowych kości i tkanek okołostawowych;
• torbieli Bakera.

Komu zagraża powstanie wody w kolanie?

Woda w kolanie najczęściej dotyka osoby aktywne fizycznie, których stawy kolanowe narażone są na długotrwałe przeciążenia i pracę w dynamicznych warunkach, a także ludzi biernych ruchowo, których aparat ruchu kolana nie jest przygotowany na wysiłek i zwiększoną dynamikę pracy struktur. Ponadto woda w kolanie może pojawić się u osób:

• obciążających układ ruchu pasywnie w wyniku zaawansowanej ciąży;
• w podeszłym wieku, których tkanki są mniej elastyczne i wytrzymałe na mikrouszkodzenia;
• narażonych na upadki, stłuczenia i obicia;
• po zabiegach operacyjnych w okolicy stawu kolanowego.

Objawy wody w kolanie

Dominującym objawem wody w kolanie jest widoczny obrzęk stawu kolanowego oraz zwiększenie jego obwodu. Charakterystycznymi objawami wody w kolanie są ponadto:

• ból stawu kolanowego nasilający się podczas wykonania ruchu i obciążenia kończyny;
• sztywność kolana i trudności w poruszaniu się; szczególne ograniczenia obserwuje się podczas zginania kolana w trakcie chodzenia, kucania czy wchodzenia po schodach;
• rumień i uczucie napięcia powierzchni skóry;
• zwiększenie miejscowej temperatury ciała;
• zasinienia w wyniku pęknięcia podskórnych naczyń krwionośnych;
• gorączka lub inne dodatkowe symptomy charakterystyczne dla choroby pierwotnej, której woda w kolanie jest objawem.

Jak pozbyć się wody w kolanie?

Usuwanie wody w kolanie polega najczęściej na ściągnięciu nadmiaru płynu metodą punkcji. W ten sposób można również doraźnie podać miejscowo leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Po wykonaniu zabiegu płyn ściągnięty z kolana można poddać analizie laboratoryjnej w celu oceny jego składu. Z wyjątkiem ukłucia igły zabieg jest bezbolesny. Rana po wkłuciu zostaje opatrzona, a pacjent może wrócić do codziennej aktywności. Dalsze leczenie wody w kolanie uzależnione jest od pierwotnej przyczyny jej pojawienia się, np. w wyniku:

• urazu mechanicznego – pacjent kierowany jest na rehabilitację ruchową i fizykoterapię;
• przeciążenia fizycznego – zaleca się ograniczenie aktywności ruchowej, redukcję masy ciała;
• dny moczanowej – prowadzi się farmakoterapię i ustala odpowiednią dietę.

W ramach uzupełniania terapii usuwania wody z kolana i późniejszej rekonwalescencji często stosuje się domowe sposoby łagodzenia bólu i zmniejszenia obrzęku.

Domowe sposoby na wodę w kolanie

Poleca się następujące domowe sposoby na wodę w kolanie:

• wysokie ułożenie nogi z kolanem powyżej linii biodra;
• trwające nie dłużej niż 20 minut zimne okłady z lodu owiniętego w ręcznik czy gazę nasączoną octem; do ponadczasowych sposobów na wodę w kolanie zaliczają się również okłady z kapusty, której schłodzone liście i bio właściwości mają na celu wsparcie wchłaniania i rozejścia się nadmiaru płynu stawowego;
• maść na wodę w kolanie o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i przeciwobrzękowym;
• masaż;
• ograniczenie aktywności fizycznej i przeciążania stawu kolanowego.