Na czym polega anoskopia? Jak wygląda przygotowanie do badania i jakie są wskazania do jego wykonania?

Anoskopia jest badaniem proktologicznym. Wykonywana jest za pomocą specjalnego wziernika nazywanego anoskopem. Z reguły przeprowadza się ją w gabinecie lekarskim, a poprzedza ją kwalifikacja przez badanie fizykalne per rectum (przez odbyt). Dzięki anoskopii oceniany jest kanał odbytu i końcowa część odbytnicy.

Anoskopia należy do standardowych badań endoskopowych wykonywanych w gabinecie lekarskim. Wymaga użycia specjalnego wziernika zwanego anoskopem, który umożliwia ocenę kanału odbytu oraz końcowego odcinka odbytnicy. Podczas anoskopii lekarz może wykonać proste zabiegi terapeutyczne, ma też możliwość pobrania materiału do badania histopatologicznego ze zmian zlokalizowanych w tej okolicy. Wskazaniem do wykonania anoskopii są różne dolegliwości okolicy odbytu zgłaszane przez pacjentów. Kwalifikacji do zabiegu dokonuje lekarz po badaniu palpacyjnym odbytu (per rectum). Powinno być ono wykonane przez każdego medyka w przypadku uskarżania się chorego na dolegliwości w obrębie dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Badanie jest bezpieczne i nie niesie za sobą wielu powikłań.

Co to jest anoskopia? Jakie są wskazania do wykonania badania?

Badanie przeprowadza się za pomocą anoskopu. Jest to krótki, sztywny wziernik, który można rozszerzyć po wprowadzeniu do odbytu. To umożliwia ocenę błony śluzowej kanału odbytu za pomocą narządu wzroku – nie jest potrzebny mikroskop ani kamera. Jeżeli w obrębie błony śluzowej lekarz stwierdzi jakieś nieprawidłowości – owrzodzenia, nadżerki, polipy, ciało obce, może wprowadzić do światła kanału odbytu narzędzia, które usuną to ciało obce lub pobiorą materiał do badania histopatologicznego z podejrzanych okolic. Można również do odbytu wprowadzić wymazówkę i wykonać badanie mikrobiologiczne. Dokładnemu oglądaniu odbytu w czasie anoskopii sprzyja jego niewielkie rozdęcie – powoduje to wygładzenie ścian odbytu. Jest to możliwe dzięki wprowadzeniu niewielkiej ilości powietrza przez wziernik – może to dawać uczucie parcia na stolec. Badanie anoskopem nie jest bolesne, jednakże wiąże się z dyskomfortem u pacjenta.

Istnieje wiele wskazań do wykonania badania. Jednym z podstawowych jest zgłoszenie przez pacjenta krwawienia z odbytu, które stanowi częstą dolegliwość. Za pomocą anoskopii możemy dokładnie określić miejsce krwawienia (warunkiem jest jego lokalizacja w obrębie struktur możliwych do oceny w badaniu laryngologicznym), czasem udaje się również zdiagnozować jego przyczynę. Częstymi powodami krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego są żylaki odbytu i przetoka odbytnicza. Żadne krwawienie z odbytu nie powinno być bagatelizowane, gdyż może świadczyć o chorobie nowotworowej.

Często na wykonanie anoskopii decyduje się lekarz, jeżeli ma wątpliwości co do wyniku badania palpacyjnego. Stwierdzenie w nim zgrubień, bolesności, nierówności śluzówki może świadczyć o wielu chorobach kanału odbytu i odbytnicy – dzięki anoskopii możliwa jest ich wizualna ocena i weryfikacja. Badanie wykonuje się również w przypadku: ciała obcego odbytu (można je jednoczasowo usunąć), guzów odbytu, zaburzeń rytmu wypróżniania i bolesnego parcia na stolec.

Anoskopia – przygotowanie do badania

Przygotowanie do anoskopii nie jest skomplikowane. Przede wszystkim należy stosować się do wskazówek udzielonych przez lekarza i inny personel medyczny. Nie jest wymagane bycie na czczo, ale niewskazane jest jedzenie bezpośrednio przed zabiegiem. Należy również zadbać o wypróżnienie. Po pierwsze sprawi to, że śluzówka i jej zmiany nie będą przesłonięte przez masy kałowe, poza tym zmniejszy to dyskomfort odczuwany przez chorego. Najczęściej wskazane jest wykonanie 2 wlewek doodbytniczych na 2–4 godziny przed wykonaniem badania. Preparat do wlewów można zakupić w aptece, czasami może on zostać zapisany na recepcie podczas wizyty. Pacjenci przed badaniem często zastanawiają się, czy anoskopia boli. Otóż procedura nie powoduje większych dolegliwości i jest wręcz uważana za bezbolesną, jednakże na pewno wiąże się z pewnym dyskomfortem z uwagi na uczucie parcia na stolec oraz krępującą okolicę badania.

Jakie są przeciwwskazania do wykonania anoskopii?

Anoskopia jest badaniem bezpiecznym, zatem nie istnieje duża grupa przeciwwskazań do jej wykonania. Nie powinna być ona przeprowadzana u osób, które 2–3 miesiące wcześniej miały wykonaną operację w obrębie odbytu i odbytnicy. Niemożliwe jest – z przyczyn technicznych – wykonanie badania u osób z niektórymi wadami anatomicznymi dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Niewskazany jest także zabieg przy obecności żylaków odbytu w zaawansowanej postaci.