Opryszczka u dziecka – jakie są jej przyczyny? Jak ją leczyć?

Wszyscy rodzice powinni mieć świadomość, że opryszczka u dzieci może być niebezpieczna, bo przebiega zupełnie inaczej niż u dorosłych. Ma to związek ze słabszą odpornością. Bolesne krosty mogą pojawić się nie tylko na ustach, ale też w jamie ustnej, w nosie czy okolicach oczu. Co robić, gdy wirus opryszczki zaatakuje dziecko?

Co to jest opryszczka? 

Opryszczka to choroba zakaźna wywoływana przez wirusa Herpes simplex. Szacuje się, że zarażonych nim jest od 50 do 80% społeczeństwa. Wirus uaktywnia się często, gdy dochodzi do osłabienia organizmu. Co ważne, nie da się go całkowicie wyleczyć, ale może pozostać w uśpionej formie, nie atakując organizmu.

Wirus opryszczki dzieli się na dwa typy: 

• HSV-1 – przenoszony jest poprzez kontakt bezpośredni, najczęściej wywołuje opryszczkę w okolicach jamy ustnej, a także w nosie, 
• HSV-2 – przenoszony jest przez kontakt seksualny, wywołuje opryszczkę w okolicach narządów płciowych. 

Szacuje się, że osoba, która jest zakażona wirusem opryszczki, zmaga się z objawami dwa razy do roku, najczęściej w okresie przeziębień, gdy organizm jest słabszy niż zazwyczaj. Warto wiedzieć, że mając jeden typ wirusa opryszczki, nie ma się pewności, że nie dojdzie do zarażenia drugim.

Jakie są przyczyny opryszczki u dzieci?

Wirusem opryszczki można się bardzo łatwo zarazić, jest on przenoszony drogą kontaktową i kropelkową. Dzieci z reguły zarażają się od swoich rodziców, rodzeństwa czy kolegów. Najłatwiej dochodzi do tego poprzez pocałunek, dlatego tak dużo mówi się o tym, by rodzice nie pozwalali rodzinie czy znajomym całować swoich dzieci, szczególnie tych bardzo malutkich.  

Nie powinno się też oblizywać smoczka i podawać niemowlakowi (jest to też bardzo niehigieniczne), czy korzystać z malcem z jednego kubka. Wirusem opryszczki dziecko może się również zarazić, dotykając rzeczy osoby chorej, na której znalazła się ślina. Trudno jest więc uchronić się przed tą dolegliwością.

Jak objawia się opryszczka u dzieci? 

Opryszczka u dzieci przebiega inaczej niż u dorosłych. Często dolegliwości są dużo bardziej dokuczliwe i bolesne, co wynika ze słabszej odporności (organizm dziecka nie jest w stanie bronić się przed wirusem tak samo, jak organizm osoby dorosłej). W przypadku dzieci opryszczka objawia się: 

• uporczywym świądem, 
• nienaturalnym zimnem w miejscu, które zostało zakażone, 
• pęcherzykami (zazwyczaj z ropą w środku), 
• mrowieniem, 
• strupkami ropnymi, 
• apatią,  
• niechęcią do jedzenia, 
• złym samopoczuciem, 
• rozdrażnieniem, 
• ślinotokiem, 
• obrzękiem dziąseł, 
• wysoką gorączką, 
• powiększonymi węzłami chłonnymi, 
• owrzodzeniem migdałków. 

Często oprócz tego dochodzi do stanu zapalnego jamy ustnej czy dziąseł, jeśli opryszczka pojawiła się na wardze albo wewnątrz ust.

Opryszczkę u dziecka można pomylić z innymi chorobami 

Bardzo często opryszczka u dziecka, która pojawia się w okolicach jamy ustnej oraz gardła jest mylona z innymi chorobami, m.in.: 

• bostonką (zakażenie enterowirusowe), która pojawia się na rękach, stopach i w jamie ustnej, 
• kandydozą jamy ustnej (zakażenie grzybicze), 
• anginą ropną (zakażenie bakteryjne). 

Zazwyczaj rodzice mylą opryszczkę z anginą, jednak w tym przypadku zmiany, do których doszło na błonie śluzowej, są inne. W przypadku zakażenia bakteryjnego śluzówka jest obrzęknięta, ma intensywny czerwony kolor. Na podniebieniu można dostrzec wybroczyny. Z kolei w przypadku opryszczki zaczerwienienie oraz obrzęk są znacznie łagodniejsze, a do tego pojawiają się pęcherzyki z płynem surowiczym. 

Kandydoza, czyli grzybica jamy ustnej objawia się białymi lub żółtymi nalotami, które pojawiają się na podniebieniu, policzkach, na języku oraz w kącikach ust. Jeśli dolegliwość rozszerzy się na gardło, wówczas dziecko może odczuwać ból w trakcie jedzenia i picia. Nieco trudniej odróżnić opryszczkę od bostonki, ponieważ obie dolegliwości wyróżniają się pęcherzykowatymi wykwitami.

Jak długo trwa opryszczka u dzieci? 

Opryszczka najczęściej trwa u dzieci od 5 do 7 dni, może się jednak zdarzyć, że będzie miała bardzo ostry przebieg i utrzyma się do dwóch tygodni. Dużo zależy też od podjętych działań. Trzeba starać się, by dziecko nie drapało i nie dotykało strupków oraz bardzo dbało o higienę. W innym przypadku wirus może się rozprzestrzenić.

Kiedy zakażenie opryszczką u dzieci może być niebezpieczne? 

Opryszczka jest szczególnie niebezpieczna, jeśli zarażone zostaną malutkie dzieci. W ich przypadku pierwotne zakażenie (czyli pierwsze) przebiega często bardzo gwałtownie. Pojawia się wysoka, trudna do zbicia gorączka, osłabienie i niechęć do przyjmowania pokarmów oraz picia, dlatego łatwo dochodzi do odwodnienia. Jeśli opryszczka pojawi się u niemowlaka, należy pilnie skonsultować się z lekarzem. Zazwyczaj konieczne jest leczenie szpitalne. HSV-1 u najmłodszych niesie ryzyko powikłań, w ich przypadku może dojść do: 

• zapalenia wątroby, 
• zapalenia mózgu, 
• sepsy, 
• wtórnego zakażenia bakteryjnego, 
• wtórnego zakażenia grzybiczego.

Jak leczyć opryszczkę u dzieci? 

W przypadku starszych dzieci często wystarczy zastosowanie leku przeciwwirusowego, który zapobiegnie namnażaniu się wirusa. W przypadku gorączki konieczne jest podanie leków przeciwgorączkowych, przeciwbólowych oraz przeciwzapalnych. Pomocny może być także spray na ból gardła z jonami srebra, które spowalniają rozwój wirusa.  

Jeśli opryszczka pojawi się u małych dzieci, zawsze konieczna jest jak najszybsza wizyta u lekarza, który zadecyduje o tym, jakie leczenie podjąć. W przypadku starszych, kiedy mamy do czynienia z opryszczką nawrotową przebiegającą łagodnie, zwykle wystarczy leczenie w domu. Często nawracająca opryszczka powinna być skonsultowana ze specjalistą. Być może niezbędna będzie diagnostyka w poradni immunologicznej. 

Bibliografia: 

1. Gajewski P., Interna Szczeklika 2020, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020. 
2. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/herpes-simplex-virus [dostęp 17.04.2023].  
3. Jabłońska S., Chorzelski T., Choroby skóry, PZWL, Warszawa 2001.  
4. Latkowski J. B., Lukas W., Godycki-Ćwirko M., Medycyna Rodzinna, PZWL, Warszawa 2019.