Przyczyny i objawy czerniaka paznokcia. Jak wygląda leczenie?

Ciemna plama, która pojawia się pod paznokciem, zazwyczaj kojarzy się z uderzeniem, rzadziej infekcją. Okazuje się jednak, że może to być pierwszy objaw czerniaka. Dlatego nie wolno tego bagatelizować. Szczególnie że szybko postawiona diagnoza i podjęte leczenie zwiększa ryzyko powrotu do zdrowia.

Czerniak paznokcia nazywany jest również czerniakiem podpaznokciowym. Jest to dość rzadki nowotwór, który stanowi kilka procent wszystkich czerniaków. Może rozwinąć się na dowolnym palcu, chociaż najczęściej występuje na kciuku (w przypadku stopy – paluchu) i palcu wskazującym. 

Czym jest czerniak paznokcia?  

Czerniak paznokcia po raz pierwszy opisano w 1834 r. Badał go wówczas A. Boyer – francuski chirurg. Czerniak najczęściej kojarzy się z nowotworem, który objawia się zmianami na skórze oraz pieprzykami. Warto jednak mieć świadomość, że istnieje również czerniak paznokcia. A ta choroba objawia się ciemną plamką, prążkiem czy przebarwieniem pod paznokciem. 

Zmiana jest często malutka. Największym problem jest jednak to, że bardzo często jest mylona z krwiakiem, który powstał na skutek uderzenia lub stłuczenia. Przez długi czas może to być jedyny objaw choroby. Zlekceważony może przyczynić się do rozwoju nowotworu oraz przerzutów na inne części ciała. Okazuje się, że właśnie z powodu braku dolegliwości bólowych i jakichkolwiek innych objawów pacjenci zgłaszają się z czerniakiem paznokcia, gdy jest już zbyt późno. Wykrycie choroby we wczesnym stadium daje duże szanse na całkowity powrót do zdrowia. 

Czerniak paznokcia najczęściej atakuje macierz paznokcia, rzadziej wał paznokciowy, bądź łożysko paznokcia. 

Z czerniakiem paznokciowym zmagał się Bob Marley, który mimo dobrej opieki lekarskiej zmarł, ponieważ miał już przerzuty na inne organy. Znana jest także historia amerykańskiej modelki polskiego pochodzenia Karoliny Jasko, u której czerniak został wykryty w trakcie wizyty u kosmetyczki. Podczas wykonywania manicure zauważono pasek pod paznokciem, który niestety nie okazał się siniakiem, a właśnie poważną chorobą. Na szczęście szybka diagnoza sprawiła, że przeprowadzono operację i usunięto płytkę paznokcia. 

Jakie są objawy czerniaka paznokcia? 

Problemem nowotworu, jakim jest czerniak paznokcia, jest przede wszystkim to, że objawy są dość niewinne. Pod płytką można zauważyć ciemniejsze przebarwienie, zbliżone do tego, jakie pojawia się po urazie mechanicznym lub na skutek infekcji. Najpierw jest to ciemna, prostopadła smuga czy kreska, która u większości chorych, po jakimś czasie staje się ciemniejsza, a nawet czarna. Niekiedy smuga ta lub kreska ma też ciemnoniebieski odcień. Zdarza się jednak, że u niektórych jest niemalże niezauważalna i dopiero gdy choroba jest już w zaawansowanym stadium, staje się ciemniejsza. 

Gdy choroba się rozwija, pod płytką pojawiają się coraz większe przebarwienia, często o brunatnym kolorze. Płytka paznokcia zaczyna się odkształcać, deformować, aż w końcu pęka. Pod paznokciem oraz wokół niego mogą pojawić się charakterystyczne guzki o ciemnym zabarwieniu, które wielokrotnie krwawią. 

W niektórych przypadkach objawy są jednak naprawdę trudne do zauważenia. Pojawia się np. niewielkie przebarwienie pod paznokciem i ciemniejsze zabarwienie skóry wokół niego.

Czerniak podpaznokciowy – jakie są przyczyny występowania choroby? 

Czym spowodowane jest występowanie czerniaka podpaznokciowego? Głównym powodem jest zbyt duża ekspozycja na słońce. Powodem mogą być też urazy mechaniczne oraz infekcje. Większe ryzyko wystąpienia nowotworu jest u osób o ciemnej karnacji czy ciemniejszym kolorze skóry. Wpływ ma też genetyka – ważne jest, czy ktoś w rodzinie zmagał się z tego typu nowotworem. Nie bez znaczenia jest również wiek.

Diagnoza czerniaka podpazokciowego 

 W przypadku podejrzenia, że pacjent choruje na czerniaka podpaznokciowego, wykonuje się dermatoskopię. Jest to dokładne, bezbolesne i zarazem niezbyt inwazyjne badanie, które pozwala zdiagnozować chorobę już w jej początkowym stadium. Wykonując to badanie lekarz stawia diagnozę na podstawie tzw. reguły CUBED: 

• C, czyli coloured lesion where any part is not skin colour) – powstała plamka czy znamię jest w innym odcieniu niż reszta skóry pacjenta; 
• U, czyli uncertain diagnosis – diagnoza nie jest pewna; 
• B, czyli bleeding lesions on the foot or under the nail – znamię jest krwawiące; 
• E, czyli enlargement or deterioration of a lesion or ulcer despite therapy – pojawiające się coraz większe zmiany oraz/lub owrzodzenia, chociaż zostało wdrożone leczenie; 
• D, czyli delay in healing of any lesion  beyond 2 months – bardzo długie gojenie się, powyżej 2 miesięcy. 

W przypadku, gdy któryś z powyższych wariantów (C, U, B, E lub D) pokrywa się z wyglądem i charakterem zmiany pod paznokciem, wówczas lekarz pobiera wycinek w celu wykonania badań histopatologicznych. Jeżeli badanie wykaże, że choroba jest w zaawansowanym stadium, wówczas konieczne będzie kliniczne ocenienie węzłów chłonnych. W ten sposób specjalista ustali, czy doszło do przerzutów oraz podejmie decyzję co do leczenia.

Jak leczy się czerniaka paznokcia? 

W przypadku czerniaka podpaznokciowego pierwszą czynnością, którą się wykonuje, jest chirurgiczne usunięcie płytki paznokciowej wraz z łożyskiem bądź macierzą (wszystko zależy od tego, z jakim stadium choroby mamy do czynienia). Zdarza się, że konieczna jest amputacja palca. Gdy badania wykażą, że doszło do przerzutów, wówczas może być konieczne wycięcie węzłów chłonnych oraz chemioterapia, radioterapia lub immunoterapia.

Jak długo rozwija się czerniak paznokcia? 

Problemem w przypadku tego rodzaju nowotworu jest przede wszystkim to, że rozwija się on bardzo szybko, a diagnozowany jest najczęściej 3 lata po pojawieniu się objawów, więc bardzo późno. Dlatego z reguły ma już zaawansowane stadium, przez co rokowania nie są dobre. Zaledwie 20% nowotworów tego typu wykrywa się w pierwszym stadium. Aż połowa pacjentów umiera w ciągu 5 lat od zdiagnozowania choroby. Dlatego tak ważne jest, by zgłaszać się do lekarza z każdą niepokojącą zmianą i źle gojącą się raną. 

Źródła: