Przejdź do treści

Splenomegalia – jakie mogą być przyczyny i objawy powiększenia śledziony?

Kobieta trzyma się za brzuch w czerwonym zaznaczonym miejscu
fot. Csaba Deli/AdobeStock
Podoba Ci
się ten artykuł?
Podoba Ci
się ten artykuł?

Splenomegalia to powiększenie śledziony, które wymaga szczegółowej diagnostyki. Objawy towarzyszące uzależnione są od choroby zasadniczej. Splenomegalia może zostać stwierdzona zarówno u dzieci, jak i dorosłych.

Śledziona jest narządem jamy brzusznej, który pełni wiele istotnych funkcji. Ukryta jest ona pod lewym łukiem żebrowym. W przypadku urazu brzucha może dojść do jej istotnego uszkodzenia, co może stanowić wskazanie do jej usunięcia. Mimo tego wiele osób żyje bez śledziony i jest to jak najbardziej możliwe. Śledziona posiada wysepki zbudowane z komórek odpowiedzialnych za zwalczanie drobnoustrojów chorobotwórczych. Posiada ona zdolność do „wyciągania” z krwi niepotrzebnych, starych komórek, jak również komórek stanowiących zagrożenie dla organizmu, czyli drobnoustrojów. Śledziona pełni również funkcję magazynu krwi.

Splenomegalia – przyczyny

Splenomegalia jest stanem, w którym dochodzi do powiększenia śledziony. Wyczuwalna jest wtedy pod łukiem żebrowym, a jej wielkość określa się jako odległość śledziony od łuku żebrowego. Czasami splenomegalia współistnieje z powiększeniem wątroby, co określane jest mianem hepatosplenomegalii. Przyczyny powiększenia śledziony są następujące:

  • zakażenia o podłożu bakteryjnym, wirusowym czy pierwotniakowym – nie każda infekcja powoduje jednak powiększenie śledziony – głównie są to gruźlica, dur, cytomegalia, WZW czy malaria;
  • schorzenia nowotworowe jak pierwotne włóknienie szpiku kostnego, przewlekła białaczka szpikowa, chłoniak strefy brzeżnej czy przewlekła białaczka limfocytowa;
  • schorzenia o podłożu autoimmunologicznym – np. toczeń rumieniowaty, sarkoidoza, amyloidoza, reumatoidalne zapalenie stawów;
  • nadciśnienie wrotne wynikające z marskości wątroby czy niedrożności naczyń wątrobowych/śledzionowych;
  • niedokrwistość hemolityczna;
  • białaczki ostre;
  • choroby spichrzeniowe;
  • pierwotne lub wtórne zmiany nowotworowe w śledzionie;
  • ropnie śledziony.

U dzieci jednymi z częstszych przyczyn splenomegalii są:

  • mukowiscydoza, czyli choroba uwarunkowana genetycznie prowadząca do nadmiernej produkcji śluzu w płucach oraz trzustce; objawia się już u dziecka, a wykrywana jest nawet w okresie noworodkowym ze względu na dostępne badania przesiewowe;
  • zakażenie mononukleozą zakaźną, czyli choroba wywołana przez wirus Epsteina-Barra;
  • cytomegalowirus – infekcja wirusowa dająca najczęściej objawy głównie ze strony układu oddechowego.

Splenomegalia a hipersplenizm

Pojęcie splenomegalii często mylone jest z pojęciem hipersplenizmu. Hipersplenizm polega na nadmiernym niszczeniu krwinek czerwonych przez makrofagii śledzionowe. Hipersplenizm może współistnieć z powiększeniem śledziony, lecz wcale nie musi. Zdarza się, że przy powiększeniu śledziony hipersplenizmu się nie obserwuje.

Objawy i diagnostyka splenomegalii

Splenomegalia sama w sobie stanowi objaw – powiększenie śledziony i możliwość jej wyczucia w badaniu fizykalnym poniżej łuku żebrowego. Natomiast pozostałe symptomy zależą od choroby zasadniczej.  Jeżeli chodzi o diagnostykę, to w pierwszej kolejności wykonuje się badania obrazowe celem uwidocznienia powiększonej śledziony i badania laboratoryjne, które również mogą przejawiać istotne odchylenia. Rozpoznanie splenomegalii, jak każdej innej choroby, rozpoczyna się od zebrania odpowiedniego wywiadu lekarskiego. Diagnostyka obrazowa obejmuje na początku wykonanie USG jamy brzusznej, a w dalszej kolejności TK jamy brzusznej i miednicy mniejszej. Bardzo ważne jest, by po jakichkolwiek urazach jamy brzusznej wykonać odpowiednią diagnostykę obrazową, gdyż śledziona jest narządem, który najczęściej ulega uszkodzeniu w przypadku urazów. U dzieci, w przebiegu niektórych zakażeń, śledziona jest narażona na pęknięcie, co może skończyć się jej usunięciem.

Zobacz także

Leczenie splenomegalii

Trudno mówić o leczeniu splenomegalii, gdyż każda przyczyna powiększenia śledziony obliguje do podjęcia innych działań diagnostycznych. Stąd tak ważna jest diagnostyka, gdyż bez odpowiedniego rozpoznania nie ma mowy o właściwym leczeniu. Splenomegalii nie leczy się jako objawu. Eliminuje się przyczynę, jaka ją wywołuje.

Kiedy konieczne jest usunięcie śledziony?

Czasami zdarza się, że w przebiegu splenomegalii dojdzie do pęknięcia śledziony. Konieczne jest unikanie w trakcie jej zakażenia jakichkolwiek sportów, co szczególnie dotyczy dzieci i młodzieży, u których notabene tego typu infekcje są częstsze niż u dorosłych. W niektórych przypadkach konieczne jest usunięcie śledziony, co określa się mianem splenektomii. Mimo tego, że śledziona pełni w organizmie bardzo ważne funkcje, organizm jest w stanie poradzić sobie bez niej. Chory jest wtedy oczywiście bardziej podatny na infekcje.

 

Najnowsze w naszym serwisie

Podoba Ci się ten artykuł?

Powiązane tematy:

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.