Tłuszczak to niepozorna zmiana. Czy jest niebezpieczna dla zdrowia?

Tłuszczak to niezłośliwy nowotwór. Przypomina niewielki guzek znajdujący się tuż pod skórą. Zazwyczaj pojawia się na tułowiu i nie wywołuje dolegliwości bólowych, warto jednak, by zobaczył go lekarz. Jak się leczy tłuszczaki? Czy mogą być groźne dla zdrowia? 

Tłuszczak – co to takiego? 

Tłuszczak to dość często diagnozowany, niezłośliwy nowotwór tkanek miękkich. Może występować pojedynczo bądź w większych skupiskach. Przypomina niewielki, miękki guzek i najczęściej pojawia się na tułowiu, jednak jego obecność obserwuje się na dowolnym obszarze ciała. Tłuszczak jest zbudowany z torebek łącznotkankowych wypełnionych tłuszczem. Łatwo pomylić go z włókniakami bądź kaszakami. 

Rodzaje tłuszczaków 

Wyróżnia się kilka rodzajów tłuszczaków: 

• lipoma – pojedynczy guzek, zbudowany z komórek tkanki tłuszczowej. Łatwo go wyczuć pod palcami i rzadko przekształca się w nowotwór złośliwy, 
• angiolipoma – guzek, na którym można bez problemu dostrzec naczynia krwionośne. Zwykle nie jest niebezpieczny, bardzo rzadko przekształca się w złośliwy nowotwór, 
• myolipoma – tłuszczak z komórkami tkanki mięśniowej gładkiej, otacza go torebka łącznotkankowa. Rzadko stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia, 
• myelolipoma – tłuszczak o odgraniczonym charakterze, ma widoczną tkankę łącznotkankową. Nie ma skłonności w kierunku zezłośliwienia, 
• tłuszczak wielopostaciowy i tłuszczak z komórek wrzecionowatych – guzki z niewielkimi naczyniami krwionośnymi i wieloma adipocytami. Nie ma cech zezłośliwienia, ale wymaga szczególnej obserwacji i kontroli, 
• lipoblastoma – tłuszczak, który pojawia się u dzieci i niemowląt. Ma łagodny charakter, jednak trzeba go różnicować z nowotworami o charakterze złośliwym, 
• zimowiak – bardzo rzadko występujący tłuszczak, z reguły pojawia się u małych dzieci. Guzek jest niezłośliwy i ma związek z utrzymaniem odpowiedniej temperatury ciała malucha. 

Jak się objawia tłuszczak? 

Tłuszczak nie wygląda zbyt estetycznie, szczególnie jeśli guzek znajduje się w dość widocznym miejscu, jednak nie powoduje żadnych dolegliwości. Nie boli nawet podczas ucisku, nie jest zaczerwieniony ani nie tworzy się wokół niego żaden stan zapalny.  Tłuszczak (nieleczony) stopniowo będzie się rozwijać. Sporadycznie zdarza się, że osiąga wagę nawet kilku kilogramów. Wraz z czasem mogą także pojawić się następujące objawy tłuszczaka: 

• widoczny obrzęk, 
• nadciśnienie tętnicze, 
• problemy z oddychaniem, 
• niedokrwistość, 
• bóle narządów, w których pobliżu pojawił się guzek, 
• żółtaczka, 
• problemy z nerkami. 

Eksperci wciąż badają przyczyny tłuszczaka 

Dotychczas nie stwierdzono jednoznacznie, co może przyczyniać się do rozwoju tłuszczaków. Eksperci uważają, że wpływ mogą mieć predyspozycje genetyczne, głównie w przypadku osób, których bliscy zmagali się z nowotworami. 

Są jednak czynniki, które bez zwątpienia zwiększają ryzyko pojawienia się guzków. To: 

• wiek od 40. do 60. roku życia, 
• przebyty nowotwór,  
• choroby z predyspozycjami do rozwinięcia się tłuszczaków, jak np. zespół Gardnera, Dercuma czy choroba Cowdena Madelunga, 
• otyłość i nadwaga. 

Leczenie tłuszczaka 

Tłuszczaki można usunąć niechirurgicznie. W tym celu w obrębie guzka wstrzykuje się glikokortykoidy, które niszczą komórki tkanki tłuszczowej, zapobiegają ich wzrostowi i rozpuszczają je. Jeden taki zabieg jednak nie wystarczy, często trzeba wykonać całą ich serię, by zmiana całkowicie zniknęła. W przypadku pacjentów z wieloma tłuszczakami może być zastosowana liposukcja. W tym celu do guzka wprowadzana jest sonda, która odsysa znajdujący się w nim tłuszcz. Następnie kleszczami wyprowadzana jest torebka łącznotkankowa. 

Czy można zapobiegać tłuszczakom? 

W związku z tym, że nie ma jednoznacznej odpowiedzi potwierdzonej badaniami, dlaczego pojawiają się tłuszczaki, nie da się im skutecznie zapobiec. Przypuszcza się, że wpływ na to mają geny, a jeśli tak jest, to choroba u osób, które mają wadliwy gen, może rozwinąć się w każdej chwili.  Chcąc zminimalizować ryzyko pojawienia się tłuszczaka, można jedynie unikać czynników, które zwiększają szansę na jego wystąpienie. 

Bibliografia: 

1. Gawrychowski J., Guzy śródpiersia. Diagnostyka i leczenie, PZWL, Warszawa 2011.
2. Legutko J., Pawlicki M., Zarys diagnostyki nowotworów złośliwych oraz opieki w trakcie i po leczeniu onkologicznym, Alfa Medica Press, Bielsko-Biała 2013.
3. Pecorino L., Dzięgiel P., Marszałek A., Biologia molekularna nowotworów w praktyce klinicznej, Edra Urban & Parner, Wrocław 2021.