Problemy z oddychaniem, walenie serca i pocenie się – to nie jedyne objawy. Zobacz, po czym poznasz atak paniki

Stres? Napięcie? Lęk? Która z nas tego nie czuła! Pamiętasz, jak denerwowałaś się, gdy miałaś ważny egzamin w szkole albo na studiach? A może niedawno zjadały cię nerwy, bo nie powiódł się ważny projekt w pracy albo mocno przeżyłaś rodzinną kłótnię. Pewnie wiesz, jak radzić sobie z lękiem wywoływanym tego typu sytuacjami, kiedy niepokojące emocje przychodzą i odchodzą w sposób w miarę do przewidzenia. Czasami jednak stresor bywa tak nagły i intensywny, że może wywołać niespodziewane uczucie silnego lęku. Nazywa się to atakiem paniki i przyznajemy – może być przerażający.

Co się wtedy z nami dzieje? Kiedy pojawia się sygnał o zagrożeniu (realnym albo wyimaginowanym) mózg przez układ współczulny mobilizuje ciało. Kiedy masz atak paniki, twoje ciało spodziewa się stoczenia walki lub przygotowuje na ucieczkę. Układ nerwowy wyzwala uwalnianie dużej ilości adrenaliny, co może to wywołać poczucie strachu, pocenie się, niemożność złapania tchu i wiele innych rzeczy.

Atak paniki ma charakter falowy. To bardzo gwałtowny przypływ lęku, któremu towarzyszą silne fizyczne i psychiczne objawy. Odczuwasz je nagle i intensywnie, ale w ciągu kilku chwil ustępują, jak fala. Taki atak mogą wywołać jednorazowe zdarzenia, które będą przez ciebie odbierane jako szczególnie przerażające (np. wystąpienie publiczne). O ironio – obawa o to, że można mieć atak paniki, też może ten atak wywołać.

Naucz się rozpoznawać objawy ataku paniki.

Konkretne symptomy będą się różnić w zależności od osoby przeżywającej napad paniki – i nie spodziewaj się, że to będzie wyglądać, jak w filmach. Zazwyczaj atakowi paniki towarzyszą cztery albo więcej z poniższych objawów:

Walenie serca

Ten objaw (i większość innych) jest bezpośrednim wynikiem naszej ewolucyjnej reakcji na walkę lub ucieczkę. Współczulny układ nerwowy (sympatyczny) mobilizuje organizm – wzrasta tętno, serce zaczyna szybciej bić. To wszystko po to, by dostarczyć więcej tlenu do mięśni, aby organizm mógł odeprzeć niebezpieczeństwo lub uciec od niego.

Uderzenia gorąca

Podczas ataku paniki krew odpływa z obszarów, gdzie nie jest potrzebna, takich jak palce u rąk i nóg, i wysyłana jest do dużych grup mięśniowych, które są ważne przy walce lub podczas ucieczce. Taka reakcja ciała może spowodować, że skóra zrobi się blada i zimna, szczególnie ta na dłoniach i stopach. Mogą też wystąpić uderzenia gorąca (to przez przyspieszone tętno).

Uczucie słabości

Podczas nagłego napadu paniki w wyniku odpływu krwi z pewnych części ciała, niektórzy mogą czuć osłabienie w rękach i nogach, Często ludzi opisują to uczucie, jakby mieli wrażenie, że zaraz osuną się na ziemię, że nie mają siły, że zemdleją. To dlatego zdarza się, że pod wpływem silnych emocji bezwiednie siadamy np. na krzesło lub na ziemię.

Drętwienie lub mrowienie

Ten objaw nadal dotyczy tego samego zjawiska, co w przypadku uczucia słabości – kiedy do dłoni i stóp dopływa mniej krwi niż zwykle, bardzo prawdopodobne jest uczucie, „jakby ktoś wbijał szpilki czy igły”. To mrowienie podobne do tego, jakie czujemy, gdy jakaś część ciała zdrętwieje, bo długo siedzieliśmy w tej samej pozycji.

Zadyszka

Oddech przyspiesza i staje się głębszy, ponieważ ciało musi się zmobilizować do natychmiastowej reakcji, czyli wysłać więcej tlenu do mięśni. Czasami może się zdarzyć, że podczas ataku paniki oddech stanie się nierówny. Możesz wtedy nawet odczuwać to jako dławienie albo duszenie się. Ten objaw jest ciężki do opanowania i wywołuje sam w sobie strach, więc potrafi nasilić trwający atak paniki.

Zawroty głowy

Kiedy oddech staje się nierówny, mniej tlenu dociera do mózgu. Nie jest to szkodliwe, ponieważ ataki paniki trwają średnio kilka minut, ale może wywołać zawroty głowy, dezorientację, poczucie oderwania od rzeczywistości. Gdy emocje opadną i lęk minie, można mieć wrażenie, jakby się było przez te chwile we śnie.

Pocenie się

Wiele osób intensywnie poci się nie tylko podczas ataku paniki, ale nawet, gdy po prostu doświadczają jakiejś stresującej sytuacji w życiu. Pocenie chłodzi ciało – organizm chce w ten sposób zapobiec przegrzaniu.

Nudności lub ból brzucha

Gdy opanowuje cię panika, system trawienny zwalnia. Dzieje się tak ze względu na energię, która normalnie wykorzystywana do trawienia pokarmu, teraz przekierowywana jest do mięśni. A to po to, by być przygotowanym na ewentualne niebezpieczeństwo (tak postrzega sytuację paniki organizm). Osoba mająca atak, może czuć mdłości i silny ból brzucha. U niektórych ciało w tej sytuacji będzie chciało pozbyć się zbędnego balastu. Dlatego możesz dopaść cię biegunka.

Ból w klatce piersiowej

Nierówny, przyspieszony oddech może też prowadzić do uczucia ucisku w klatce piersiowej. Dlatego wiele osób, mając atak paniki, myśli, że przechodzi właśnie zawał serca. To też może być przerażające i nasilić panikę.

Poczucie, że się zaraz umrze

Te wszystkie nieprzyjemne, bardzo intensywne odczucia i reakcje, jakimi zalani jesteśmy podczas ataku paniki, przerażają. Fizyczne objawy wywołują strach i wtedy niektórzy mogą mieć wrażenie, a nawet być przekonani, że umierają. Tymczasem doświadczają dramatycznego, ale na szczęście chwilowego kryzysu zdrowotnego.

Co robić, gdy dopadnie cię atak paniki?

Zwykle taki atak trwa kilka minut, ale dla osoby doświadczającego go, ta chwila może wydawać się wiecznością. Żeby ogarniająca nas panika minęła jak najszybciej, najlepszą rzeczą, jaką można zrobić, to nie walczyć z tym. Łatwo powiedzieć, prawda? Jednak im bardziej starasz się nie wpaść w panikę i walczysz z tymi wszystkimi uczuciami, tym bardziej się denerwujesz i tym więcej adrenaliny się wydziela, co wzmacnia atak paniki.

Gdy czujesz zbliżającą się katastrofę, weź kilka powolnych, głębokich oddechów i powiedz sobie na głos, że to wszystko za chwilę minie. Następnie spróbuj intencjonalnie po kolei od stóp do głowy napinać i rozluźniać poszczególne mięśnie. Skup się na tym, jak się czujesz, gdy się rozluźniają.

Ataki paniki najczęściej są epizodyczne i póki faktycznie zdarzają się sporadycznie, nie powinny być powodem do niepokoju. Jeśli natomiast często ogarnia cię panika, nie umiesz sobie z nią poradzić, dezorganizuje twoje życie i utrudnia normalne funkcjonowanie, musisz działać. Potrzebujesz wypracować własne sposoby na zminimalizowanie stresu w swoim życiu. Najlepiej nauczyć się radzić z emocjami, nie pozwalając im na eskalację.

Niektórym pomaga pisanie dziennika – po każdym ataku paniki zapisz, co się dokładnie wtedy dzieje: o czym myślałaś przed atakiem, co go wywołało, jak reagowało twoje ciało. Następnym razem łatwiej ci będzie rozpoznać sytuację lub myśli, które wywołują u ciebie panikę i odpowiednio wcześniej będziesz mogła zareagować.

Dieta, która może pomóc

Jednym ze składników, który skutecznie ułatwia radzenie sobie ze stresem, jest magnez – redukuje stany lękowe, pomaga się rozluźnić. Pierwiastek ten znajdziesz w orzechach, pestkach dyni, gorzkiej czekoladzie, rybach i awokado. Na układ nerwowy dobrze wpływa też witamina B. W związku z tym jedz zielone warzywa, nabiał, kasze, chude mięso i strączki.

Co sprawia, że jesteśmy bardziej podatni na napady paniki?

– brak snu – jeśli sypiasz za krótko lub zbyt płytko, organizm nie regeneruje się i gorzej sobie radzi w sytuacjach stresu

– przemęczenie – jeśli czujesz się zmęczona fizycznie, wpływa to też na psychikę i gorzej sobie radzisz w nerwowych sytuacjach

– brak aktywności fizycznej – regularne uprawianie sportu wzmacnia organizm nie tylko fizycznie, ale i psychicznie, dobrze wpływa na układ odpornościowy, sprawia, że nie ulegamy tak łatwo negatywnym emocjom