Torbiel wątroby – czy jest groźna? Przyczyny i leczenie choroby

Torbiele wątroby w początkowej fazie przebiegają zwykle bezobjawowo. Wykrywa się je przypadkowo, podczas rutynowych badań obrazowych jamy brzusznej. Większość z nich to łagodne zmiany, które nie mają charakteru nowotworowego. Przyczyny i metody leczenia zależą od rodzaju torbieli w wątrobie.

Pierwsze objawy torbieli w wątrobie pojawiają się wraz ze wzrostem i uciskiem na okoliczne tkanki. Zmiany zwykle nie stanowią poważnego zagrożenia dla zdrowia, jednak niektóre rodzaje mogą przekształcić się w nowotwór, dlatego wymagają obserwacji i leczenia. Ważne jest dokładne określenie przyczyny torbieli wątroby, którą są najczęściej strukturalne zmiany wrodzone lub zakażenia pasożytnicze.

Co to jest torbiel wątroby?

Torbiele w wątrobie to zmiany strukturalne w miąższu narządu, wypełnione płynem. W badaniu obrazowym mają postać jamy (przestrzeni), która jest wyraźnie odgraniczona od pozostałych tkanek. Ich wielkość oraz kształt mogą być różne i zmieniać się z czasem. Występują pojedynczo lub w większych skupiskach. Niekiedy może dojść do pęknięcia torbieli, co może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia. Ze względu na przyczynę powstania i charakter zmiany, wyróżnia się kilka typów torbieli w wątrobie:

• torbiel prosta wątroby,
• torbiel pourazowa (rzekoma),
• torbiel bąblowcowa,
• torbielakogruczolak,
• gruczolakorak torbielowaty,
• wielotorbielowate zwyrodnienie wątroby,
• ropień amebowy.

Czy torbiel w wątrobie jest groźna?

W większości przypadków torbiel w wątrobie jest niegroźną, łagodną zmianą, która nie ma charakteru nowotworowego. Zwykle ma niewielki rozmiar i nie daje żadnych objawów. Wykrywa się ją najczęściej podczas rutynowego badania ultrasonograficznego jamy brzusznej. Zawsze wtedy zalecane jest regularne wykonywanie kontrolnych badań obrazowych w celu obserwacji wyglądu i rozmiaru zmiany. Rzadko zdarza się, że łagodna zmiana jest podłożem do wytworzenia się nowotworu złośliwego, który może dawać przerzuty do innych narządów. Dotyczy to częściej osób w podeszłym wieku. Najgroźniejszym powikłaniem torbieli wątroby jest pęknięcie dużej torbieli i wylanie się treści do jamy otrzewnej. Dochodzi do jej podrażnienia i rozwinięcia się stanu zapalnego, co powoduje groźne dla zdrowia skutki.

Przyczyny torbieli na wątrobie

Najczęstszą przyczyną torbieli wątroby są zmiany wrodzone (torbiele proste). Dotyczą one zaburzeń w obrębie przewodzików żółciowych w życiu płodowym. Szacuje się, że dotyczą około 5% populacji. Są to zmiany łagodne, o cienkich ścianach, wypełnione jasnym płynem. Ich średnica nie przekracza zwykle 10 cm. Zdarzają się także torbiele wątroby, które powstały w wyniku tępego urazu jamy brzusznej. Są najczęściej wypełnione płynem zawierającym fragmenty martwych tkanek, krew lub żółć. Inną przyczyną torbieli w wątrobie jest zakażenie pasożytnicze. Za chorobę (bąblowicę) odpowiada larwa tasiemca bąblowcowego. Jego jaja bytują na sierści lisa, psa lub kota. Są przenoszone do organizmu człowieka po spożyciu niemytych owoców leśnych lub w wyniku nieodpowiedniej higieny po kontakcie ze zwierzęciem domowym. Liczne torbiele w wątrobie i nerkach powstają w wyniku genetycznej predyspozycji do wielotorbielowatości. Choroba jest spowodowana mutacją w obrębie niektórych genów. W zależności od typu objawy ujawniają się w okresie niemowlęcym lub w wieku dorosłym. Torbielakogruczolak powstaje najczęściej u dorosłych kobiet, które długotrwale stosują antykoncepcję hormonalną. Zdarza się także u osób chorujących na cukrzycę i mężczyzn stosujących androgeny anaboliczne. Są to łagodne zmiany, które mają predyspozycję do przemiany w nowotwory złośliwe (gruczolakoraki). Zdarza się to jednak rzadko.

Objawy torbieli wątroby

Torbiele wątroby przez długi czas przebiegają bezobjawowo. Pierwsze dolegliwości pojawiają się zwykle z powodu powiększenia się zmiany i ucisku na sąsiadujące z nią tkanki. Dotyczą one przede wszystkim układu pokarmowego:

• uczucie ucisku i pełności w jamie brzusznej,
• dyskomfort w prawej części brzucha,
• uciskający ból w nadbrzuszu,
• wzdęcia, nudności lub wymioty,
• brak apetytu.

Jeżeli zmiana jest złośliwa, objawy pojawiają się zwykle dopiero w zaawansowanym stadium choroby. Należą do nich: uczucie zmęczenia i osłabienia, utrata łaknienia, znaczny spadek masy ciała oraz dyskomfort i silny ból brzucha. Natomiast bąblowcowa torbiel na wątrobie objawia się uczuciem przepełnienia w jamie brzusznej, bólem pod prawym żebrem, świądem, a niekiedy także żółtaczką.

Leczenie torbieli na wątrobie

Leczenie torbieli wątroby polega na chirurgicznym wycięciu zmiany lub części wątroby. Zabieg wykonuje się tradycyjnie lub metodą laparoskopową. Jest to zwykle najskuteczniejsza metoda, jednak do każdego przypadku należy podejść indywidualnie, uwzględniając stan pacjenta, wielkość, rodzaj i przyczynę schorzenia. Małe torbiele proste, które nie dają żadnych objawów, pozostawia się do obserwacji. Nie istnieje żadna specjalna dieta na torbiele wątroby, należy jednak spożywać posiłki lekkostrawne, łagodne dla wątroby. Zaleca się jedzenie 5 mało obfitych posiłków, zrezygnowanie ze smażenia potraw, a także ograniczenie tłuszczów.