Trypofobia – co to jest? Objawy i leczenie

Trypofobia, czyli strach przed dziurkami, objawia się lękiem przed skupiskiem małych otworów bądź wstrętem odczuwanym na ich widok. Jak sobie z nią radzić? Jakie ma podłoże? Czy trypofobię można leczyć?

Co to jest trypofobia?

Słowo trypofobia pochodzi z greckiego i jest połączeniem słów „trypo”, czyli drążyć, wiercić oraz „fobos”, czyli lęk. Pod pojęciem trypofobii kryje się podświadomy strach i wstręt przed dużą liczbą dziurek na pojedynczej płaszczyźnie. Może go powodować dosłownie wszystko, np:

• bąbelki w gazowanym napoju,
• dziury w żółtym serze,
• arkusze folii bąbelkowej.

Tak więc osoba, która cierpi na trypofobię, może być narażona na czynnik generujący lęk dosłownie wszędzie. Co ciekawe, do tej pory naukowcom nie udało się określić, co faktycznie jest przyczyną tej fobii. Niektórzy klasyfikują ją jako strach pierwotny i podejrzewają, że może wynikać z procesu ewolucji.

Czy trypofobia jest chorobą?

Osoby, które do tej pory nie spotkały się z trypofobią, podchodzą do sprawy bardzo sceptycznie. Podobnie zresztą jak część lekarzy i terapeutów, którzy twierdzą, że fobia ta nie ma negatywnego wpływu na codzienne funkcjonowanie. Nic bardziej mylnego. Osoby, które cierpią na trypofobię, mogą się czuć niezrozumiałe, wyśmiewane i ignorowane przez ludzi z najbliższego otoczenia. Może się to przekładać na ich poczucie własnej wartości, spadek pewności siebie i poczucie wyobcowania.

Liczne eksperymenty i badania udowadniają, że trypofobia ma rację bytu i faktycznie są ludzie, którzy na nią cierpią. Natomiast oficjalnie fobia ta nie została do tej pory uznana za zaburzenie psychiczne i próżno szukać jej w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych. Naukowcy jednak nie zaprzestają kolejnych eksperymentów, gdyż chcą odkryć, czy fobia ta rzeczywiście ma swoje uzasadnienie w psychologii.

Objawy trypofobii

Osoba, która zmaga się z trypofobią, w momencie działania czynnika stresogennego odczuwa niepokój, który w skrajnych przypadkach może prowadzić nawet do paniki. Do objawów związanych z opisywaną fobią można zaliczyć:

• przyspieszone bicie serca na widok licznych dziur na małej płaszczyźnie,
• automatyczne odwrócenie wzroku w drugą stronę,
• ból głowy,
• dreszcze,
• uczucie duszności,
• trzęsienie dłoni,
• nagła panika,
• uczucie wstrętu.

Leczenie trypofobii

Niektórzy terapeuci i naukowcy proponują wypróbować sposób tzw. wygaszania fobii. Polega on na tym, by osoba, która boryka się z negatywnymi skojarzeniami i emocjami związanymi z dziurkami, zaczęła tworzyć pozytywne emocje. Powinno się to odbywać stopniowo, bez żadnego przymusu. Wynikiem regularnego kontaktu osoby z przedmiotem czy zjawiskiem, które generuje lęk, może być właśnie wyciszenie fobii.

Przyczyny trypofobii według naukowców

Istnieje wiele koncepcji, które tłumaczą trypofobię i jej przyczyny. Jedną z najpopularniejszych jest ta, według której kropki czy dziurki ułożone na kontrastującej z nimi płaszczyźnie mogą kojarzyć się z jadowitymi zwierzętami, które powodują właśnie lęk i wstręt.

Inna teoria z kolei tłumaczy trypofobię jako automatyczną reakcję na obrazy i zjawiska, z którymi człowiek nie chce mieć nic wspólnego. Wymienia się tu m.in. zaraźliwe choroby skóry czy nieestetycznie wyglądające wysypki.

Czym jest fobia?

Fobie to inaczej zaburzenie nerwicowe, które objawiają się uporczywym lękiem przed określonymi sytuacjami, zjawiskami lub przedmiotami. Z lękiem tym wiąże się unikanie przyczyn go wywołujących, co może utrudniać funkcjonowanie w społeczeństwie.

Fobie mogą być powodowane przez rozmaite czynniki. Nie ma reguły, która jasno wyjaśniałaby to zjawisko. Poszczególne fobie mogą być wyuczone, wiązać się ze wstrząsającymi doświadczeniami z przeszłości, ale również ich przyczyny można szukać w uwarunkowaniach biologicznych.

Źródła:

1. Cole, Geoff G.; Wilkins, Arnold J. (October 2013). „Fear of Holes” (PDF). Psychological Science. 24 (10): 1980–1985.
2. Martínez-Aguayo, Juan Carlos; Lanfranco, Renzo C.; Arancibia, Marcelo; Sepúlveda, Elisa; Madrid, Eva (2018). „Trypophobia: What Do We Know So Far? A Case Report and Comprehensive Review of the Literature”. Frontiers in Psychiatry. 9: 15.