Wyniki badania moczu – interpretacja wyników badań moczu

Wyniki badania krwi i moczu pełnią pierwszorzędną rolę w profilaktyce i diagnostyce wielu schorzeń. Wyniki z badania moczu mogą potwierdzić skuteczność podjętego leczenia (np. infekcji dróg moczowych, kamicy nerkowej czy cukrzycy). Pomocne są również w kontroli przebiegu ciąży. Warto wiedzieć, co może zafałszować wyniki badania moczu u dziecka i osoby dorosłej.

W przypadku podejrzenia schorzenia układu moczowego w pierwszej kolejności zaleca się wykonanie ogólnego badania moczu. Natomiast, aby stwierdzić, jaki rodzaj bakterii jest przyczyną zakażenia dróg moczowych, wykonuje się mikrobiologiczne badanie moczu. Wyniki posiewu moczu są pomocne także w ocenie wrażliwości drobnoustrojów na antybiotyki oraz w wyborze odpowiedniej formy terapii. Warto wiedzieć, jak odczytać wyniki badań moczu w sposób samodzielny. Jednak interpretacja wyników badań moczu powinna należeć do specjalisty.

Badanie ogólne moczu – wyniki

Ogólne badanie moczu uwzględnia ocenę właściwości fizycznych i biochemicznych moczu, a także sprawdzenie obecności w moczu erytrocytów, leukocytów, wałeczków, kryształów i bakterii. Wyniki badania moczu, które mieszczą się w normie, są następujące:

• odczyn – kwaśny;
• barwa – żółta, słomkowa;
• przejrzystość – klarowny;
• ciężar właściwy – zwykle 1,010-1,025 g/ml;
• erytrocyty – nie występują (w badaniu paskowym) lub nie więcej niż 3 (w badaniu mikroskopowym);
• leukocyty – nie występują (w badaniu paskowym) lub nie więcej niż 4-5 (w badaniu mikroskopowym);
• wałeczki – nie występują lub pojedyncze, szkliste.

Ponadto, prawidłowe wyniki badania moczu nie wskazują na obecność w moczu białka, cukru (glukozy), barwników żółciowych, bilirubiny ani ciał ketonowych.

Wyniki badania moczu – interpretacja

Oddanie do punktu badań zanieczyszczonej próbki moczu może powodować zafałszowanie wyników badania. Podobnie niewłaściwe przygotowanie pacjenta do oddania moczu, a także nieodpowiedni sposób transportowania oraz przechowywanie próbki wpływa na błędny obraz stanu zdrowia pacjenta. Największą trudność sprawia właściwe oddanie moczu przez niemowlęta i małe dzieci. Warto też zwrócić uwagę, że niektóre fizjologiczne stany, np. okres menstruacji, mogą zaburzać wyniki badania moczu.

Wyniki badania moczu – bakterie

Ogólne badanie moczu służy wstępnej ocenie obecności bakterii w moczu, a tym samym możliwości zakażenia dróg moczowych. Niemniej jednak, obecność drobnoustrojów w moczu nie jest miarodajną informacją, ponieważ bakterie mogły ulec namnożeniu w próbce, a więc po oddaniu moczu. Do zakażenie próbki dochodzi najczęściej w czasie pobierania moczu, w wyniku kontaktu pojemnika na mocz z palcami lub miejscami intymnymi.

Mikrobiologiczne badanie moczu – wyniki, interpretacja

Oprócz interpretacji wyników ogólnego badania moczu, warto wiedzieć, jak czytać wyniki badań moczu z posiewu. Prawidłowy wynik badania bakteriologicznego (tzw. posiew ujemny) otrzymujemy, gdy z próbki moczu nie wyhodowano drobnoustrojów lub otrzymano hodowlę w małej ilości. Wyhodowanie kolonii bakteryjnej w ilości równej lub większej niż wielkość referencyjna wskazuje na wynik nieprawidłowy, czyli posiew dodatni. W przypadku nieprawidłowego wyniku, poszerza się badanie o antybiogram, w celu określenia wrażliwość bakterii na leki oraz właściwego wyboru leczenia przeciwbakteryjnego.

Badanie moczu w ciąży – wyniki

Prawidłowe wyniki badania moczu pomagają stwierdzić, że nerki pracują prawidłowo i nie doszło do zakażenia układu moczowego. Wyniki badań laboratoryjnych moczu służą również kontroli przebiegu ciąży. Nawet jeśli wyniki ogólnego badania moczu nie odbiegają od normy, lekarz może zlecić posiew moczu, ponieważ infekcje dróg moczowych w początkowej fazie mogą przebiegać bezobjawowo. Jeśli wyniki badań moczu w ciąży nie mieszczą się w normie, należy poinformować lekarza o czynnikach mogących zaburzać uzyskane wyniki, w szczególności o rodzaju stosowanej diety, sposobie pobierania moczu do badania oraz ostatnio przyjmowanych lekach.

Badanie moczu – negatywne wyniki

Nieprawidłowe wyniki badania moczu wymagają podjęcia poszerzonej diagnostyki i wdrożenia w razie potrzeby odpowiedniego leczenia. W przypadku wystąpienia podwyższonej liczby erytrocytów w moczu (krwiomoczu), dużego białkomoczu oraz cukromoczu należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Objawy mogą wskazywać na chorobę potencjalnie zagrażającą życiu, zwłaszcza przy braku podjęcia odpowiedniej formy leczenia. Krwiomocz może wskazywać na zaburzenia dróg moczowych, nerek lub skazę krwotoczną. Może też być objawem nowotworu. Białkomocz jest zwykle objawem choroby nerek, a cukromocz cukrzycy.