się ten artykuł?
Zapalenie opłucnej jest często powikłaniem po stanach zapalnych płuc lub zabiegach chirurgicznych klatki piersiowej. W jego przebiegu płyn gromadzi się w jamie opłucnej, co zaburza pracę i rozprężanie płuc. Choroba jest groźna, nieleczona może zakończyć się zgonem. Terapia czasami ogranicza się do podawania leków, a czasem konieczny jest zabieg.
Opłucna to surowicza błona, która otacza płuca. Pozostaje stale wilgotna, dzięki czemu możliwy jest swobodny oddechowy ruch płuc. Błona składa się z dwóch warstw: ściennej i trzewnej. Przestrzeń między nimi to jama opłucnowa, która w warunkach fizjologicznych zawiera kilka mililitrów płynu surowiczego. To dzięki niemu płuca w czasie oddechu poruszają się bez tarcia. Powikłaniem stanów zapalnych i nowotworów płuc może być zapalenie opłucnej. Przy jego przebiegu dochodzi do gromadzenia się płynu w jamie opłucnej. Zwiększona ilość płynu powoduje ucisk tkanki płucnej i uniemożliwia jej prawidłowe rozprężanie. Objawy zapalenia opłucnej w dużej mierze zależą od ilości płynu w jamie opłucnowej. Zapalenie opłucnej wymaga leczenia, gdyż choroba może być zagrożeniem dla życia. Czasami wystarczające jest leczenie farmakologiczne, czasem niezbędny jest zabieg.
Zapalenie opłucnej: przyczyny i typy schorzenia
Możemy wyróżnić pierwotne i wtórne zapalenie opłucnej. O pierwotnym mówimy, kiedy stan zapalny obejmuje jedynie opłucną i nie dochodzi do zmian w miąższu płuc. Zdecydowanie częściej diagnozowane jest wtórne zapalenie, w którym opłucna zostaje zainfekowana przez proces zapalny toczący się w miąższu płuc. Najczęściej stwierdzamy współwystępujące zapalenie płuc i opłucnej. Do procesu zapalnego opłucnej prowadzić może też gruźlica, nowotwory płuc i zatorowość płucna. Zdarza się, że zapalenie opłucnej rozwija się po urazie klatki piersiowej najczęściej przebiegającym ze złamaniem żeber. Mogą prowadzić do niego również zabiegi operacyjne w obrębie klatki piersiowej. Wymaga podkreślenia fakt, że zapalenie opłucnej może być wynikiem również chorób niezwiązanych z narządami klatki piersiowej, takimi jak np. niewydolność wątroby, zaburzenia pracy nerek, zapalenie trzustki, czy zaburzeń hormonalnych. Wyróżniamy cztery podstawowe typy zapalenia otrzewnej: wysiękowe, wysiękowe ropne (kiedy płyn zostanie zakażony bakteriami), wysiękowe krwotoczne i włóknikowe (dochodzi do powstawania zrostów między blaszkami opłucnej).
Zapalenie opłucnej: objawy choroby
Stan zapalny opłucnej rozwija się szybko, więc objawy pojawiają się nagle. Pierwszym z nich jest kłujący, przeszywający ból w klatce piersiowej, który najczęściej przybiera konkretną lokalizację (nie jest to ból rozlany). Charakterystyczne jest znaczne nasilenie dolegliwości bólowych w fazie szczytowej wdechu. Ból uniemożliwia prawidłowe oddychanie, gdyż chory odruchowo „spłyca” oddech, aby uniknąć dolegliwości. To prowadzi do pogorszenia utlenowania organizmu. Dolegliwości bólowe wzmagają się także w czasie zmian ciśnienia w klatce piersiowej i ruchów – przy kaszlu, kichaniu, zmianie pozycji ciała, skrętach tułowia. Charakterystyczne jest znikanie bólu w czasie wstrzymania oddechu oraz w chwili, kiedy chory położy się na stronie klatki piersiowej objętej procesem zapalnym. Dodatkowo dolegliwościom bólowym towarzyszą: nieproduktywny kaszel, stany podgorączkowe i gorączka. Wraz ze zwiększającą się ilością płynu w opłucnej może pojawić się duszność, która stanowi zagrożenie dla życia.
Zobacz także
Powikłania zapalenia opłucnej
Utrzymujący się wysięk w jamie opłucnej może prowadzić do powstawania zrostów, co z kolei jest przyczyną tzw. zwłóknienia klatki piersiowej. Na skutek nieprawidłowej wentylacji rozwija się niewydolność oddechowa. Zapalenie opłucnej może być także przyczyną przerostu prawej komory serca. Zdarza się, że stan ograniczony do opłucnej rozszerza się na cały organizm poprzez krew, dochodzi wówczas do rozwoju posocznicy.
Zapalenie opłucnej: leczenie przyczynowe i objawowe
W pierwszej kolejności powinno się odpowiedzieć na pytania: gdzie powinno się odbywać leczenie oraz przy zapaleniu opłucnej ile trwa leczenie? W aspekcie zapalenia opłucnej leczenie szpitalne jest jak najbardziej wskazane. Jego zakres w dużej mierze zależy od przyczyny choroby. Właściwe leczenie przyczyny powinno prowadzić do ustąpienia dolegliwości związanych z zapaleniem opłucnej. Ważne jest także prowadzenie ćwiczeń oddechowych oraz układanie pacjenta na chorej stronie, najlepiej z wałkiem umieszczonym pod klatką piersiową. Jeżeli ilość płynu w jamie opłucnej jest znaczna, wskazane bywa nakłucie i ewakuacja płynu, czasem niezbędne może być też założenie drenażu.
Polecamy
Wysiękowe zapalenie ucha – najczęstsza przyczyna niedosłuchu u dzieci
Radioterapia dla pacjentów onkologicznych. Jakie są jej rodzaje?
Rodzaje aparatów słuchowych. Na co warto zwrócić uwagę przy wyborze?
