się ten artykuł?
Choroba Bowena to rodzaj przedinwazyjnego raka skóry (łac. carcinoma in situ). W tym przypadku nowotwór obejmuje jedną tkankę skóry. Nieleczony może z czasem przemieścić się do głębszych tkanek i dać przerzuty, np. do węzłów chłonnych, mózgu czy kości. Dlatego ważne jest, by szybko rozpoznać chorobę i zapobiec jej rozwinięciu.
Choroba Bowena – co to?
Choroba Bowena (łac. morbus Bowen) została po raz pierwszy opisana przez Johna Templetona Bowena w 1912 r. Są to zmiany skórne, informujące o wystąpieniu przedinwazyjnego kolczystokomórkowego raka skóry. Dolegliwość zazwyczaj pojawia się u osób po 60. roku życia, niekiedy może się jednak zdarzyć, że zostanie wykryta u młodych pacjentów.
Płasko-wyniosłe zmiany skórne najczęściej pojawiają się w okolicach głowy i szyi. Czasem występują także na kończynach górnych, dolnych oraz tułowiu. Zdarzają się też przypadki, gdy diagnozuje się je w okolicy odbytu, błon śluzowych, warg sromowych i prącia, wówczas mówi się o erytroplazji Queyrata (jest to odmiana choroby Bowena). Z reguły zmiany pojawiają się pojedynczo, a ich wygląd jest przede wszystkim uzależniony od umiejscowienia.
Czynnikami predysponującymi do wystąpienia choroby są: przewlekłe narażenie na promieniowanie słoneczne i rentgenowskie, preparaty arsenu, zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (ang. human papillomavirus – HPV) typu 18 i 16, a także immunosupresja wywołana lekami bądź też ludzkim wirusem niedoboru odporności (ang. human immunodeficiency virus – HIV). [...] Choroba Bowena wymaga różnicowania z łuszczycą, wypryskiem pieniążkowatym, powierzchownym rakiem kolczystokomórkowym, chorobą Pageta i rogowaceniem łojotokowym.
Objawy choroby Bowena
Chorobę Bowena można rozpoznać po pojawieniu się zmian rumieniowatych (pojedynczych bądź mnogich), które są:
- sine lub czerwonobrunatne,
- pokryte strupami,
- odgraniczone,
- często popękane w środkowej części,
- lekko wypukłe,
- mają nieregularną powierzchnię.
Przyczyny choroby Bowena
Do czynników ryzyka wystąpienia choroby Bowena zalicza się:
- wiek (powyżej 60. roku życia),
- rasę kaukaską,
- jasną karnację,
- zbyt dużą ekspozycję na światło słoneczne,
- przyjmowanie leków immunosupresyjnych (takich jak cyklosporyny, czy azatiopryny),
- wrażliwość na światło słoneczne,
- zarażenie wirusem brodawczaka ludzkiego,
- narażenie skóry na promieniowanie jonizujące.
Trwają badania, czy choroba Bowena może mieć podłoże genetyczne, jednak nie jest to nadal potwierdzone.
Jak wygląda diagnostyka choroby Bowena?
Wszystkie zmiany w obrębie skóry powinny być konsultowane z lekarzem pierwszego kontaktu. Specjalista po wykonaniu badania podmiotowego oraz przedmiotowego decyduje o skierowaniu pacjenta do dermatologa. Chcąc potwierdzić, że ma do czynienia z chorobą Bowena, lekarz zazwyczaj zaleca wykonanie badania histopatologicznego materiału, który zostanie pobrany ze zmiany na skórze.
W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat dokonał się ogromny postęp zarówno w diagnostyce, jak i leczeniu chorób nowotworowych skóry. Obecnie dostępny jest szeroki zakres metod leczniczych. Z jednej strony są to preparaty stosowane miejscowo w postaci maści lub kremów, z drugiej – metody zabiegowe, takie jak wycięcie chirurgiczne, laseroterapia CO2, krioterapia czy kauteryzacja. Niestety żadna ze stosowanych technik nie przeważa nad pozostałymi i dlatego kojarzenie różnych metod terapeutycznych może znacznie zwiększyć odsetek wyleczeń, zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań około- i pozabiegowych, a także pozwolić na osiągnięcie dobrego efektu kosmetycznego.
Leczenie choroby Bowena
Jest kilka sposobów leczenia choroby Bowena. Najczęściej stosuje się:
- chemioterapię miejscową,
- laseroterapię,
- radioterapię,
- terapię fotodynamiczną,
- zabiegi operacyjne.
O tym, jak będzie wyglądało i przebiegało leczenie, decyduje lekarz, uwzględniając miejsce zmiany, jej wielkość, wiek pacjenta i niekiedy też jego preferencje. W przypadku starszych pacjentów, gdzie rozwój choroby następuje bardzo powoli, czasem specjalista zaleca jedynie obserwację.
Choroba Bowena – rokowania
W przypadku choroby Bowena rokowania są bardzo dobre, szczególnie jeśli pacjent szybko zgłosi się do lekarza i podejmie odpowiednie leczenie. Nawrót dolegliwości występuje bardzo rzadko, zaledwie u około 6% pacjentów (zazwyczaj tych, którzy mają zaburzoną odporność). Transformacja złośliwa dotyczy zaledwie 3% chorych (10% w przypadku osób zmagających się z erytroplazją Queyrata).
Bibliografia:
- Baran E., Nowotwory skóry, Klinika, patologia, leczenie, Galaktyka, Łódź 2020.
- Kaszuba A., Adamski Z., Leksykon dermatologiczny, Czalej, Lublin 2011.
- Rosendahl C., Marozava A., Dermatoskopia i nowotwory skóry. Podręcznik dla łowców nowotworów skóry i czerniaka, LiberMed, Warszawa 2020.
- Piłat P., Borzęcki A., Krasowska B., Rozległa choroba Bowena twarzy – leczenie skojarzone, Przegląd Dermatologiczny 2014, 101, 201–204.
Polecamy
Przełomowa operacja w Gliwicach. „Guz przerzutowy został wycięty w całości”
Radioterapia dla pacjentów onkologicznych. Jakie są jej rodzaje?
Pani Maja w ciąży usłyszała diagnozę: rak szyjki macicy. Przeszła chemioterapię i urodziła zdrowego synka
