Przejdź do treści

Czym jest lateralizacja skrzyżowana? Diagnoza, skutki, ćwiczenia. Czy warto się diagnozować w dorosłym wieku?

Czym jest lateralizacja skrzyżowana? Diagnoza, skutki, ćwiczenia. Czy warto się diagnozować w dorosłym wieku? Adobe Stock
Podoba Ci
się ten artykuł?
Udostępnij bliskim

Lateralizacja skrzyżowana powoduje problemy z pisaniem i czytaniem, trudności z koordynacją, a nawet opóźniony rozwój mowy. To jedynie początek długiej listy skutków, do których może ona doprowadzić. Na szczęście można jej przeciwdziałać, np. poprzez określone ćwiczenia. Czym jest lateralizacja skrzyżowana i jakie komplikacje stwarza u dorosłych, na czym polega oraz jak jej zaradzić? Odpowiadamy.

Co to jest lateralizacja skrzyżowana?

Zanim powiemy, czym jest lateralizacja skrzyżowana (niejednorodna, krzyżowa), musimy wyjaśnić, czym w ogóle jest lateralizacja. To, innymi słowy, skłonność do wybierania przy wykonywaniu różnych czynności części ciała po jednej lub drugiej stronie. Kształtuje się ona już w okresie embrionalnym. Finalnie cały proces kończy się jednak w wielu 6-7 lat. 

Istnieją 4 rodzaje lateralizacji: 

  • lateralizacja prawostronna – cechuje się tym, że dominuje w niej prawa ręka i noga, a także prawe oko i ucho; 
  • lateralizacja lewostronna – cechuje się tym, że dominuje w niej lewa ręka i noga, jak również lewe oko i ucho; 
  • lateralizacja skrzyżowana (niejednorodna) – cechuje się tym, że występują w niej różne warianty dotyczące preferencji części ciała np. lewe oko, prawa noga; 
  • lateralizacja nieustalona – występuje wtedy, gdy żadna strona nie dominuje, a więc zachodzi zjawisko obunożności, obuoczności, oburęczności, itd. 

Osoby z lateralizacją skrzyżowaną mają trudności z odwzorowywaniem obrazów. Widoczne jest u nich zwykle zaburzenie koordynacji wzrokowo-ruchowej, która uwidacznia się głównie podczas takich czynności, jak: 

  • pisanie – w tym przypadku dochodzi do odwracania kształtów liter, mylenia liter o odwrotnym kształcie, przestawiania kolejności liter i cyfr, w wyniku czego pismo jest chaotyczne i pełne lustrzanie odbitych liter; 
  • czytanie – lateralizacja związana jest tutaj z opuszczaniem niektórych wyrazów i sylab. 

W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:

Odporność
Iskial MAX + CZOSNEK, Suplement diety wspierający odporność i układ oddechowy, 120 kapsułek
42,90 zł
NOWOŚĆ
Odporność
Przecier z owoców bzu czarnego ElPol, 300 ml
19,50 zł
NOWOŚĆ
Odporność, Multilac
Hello Box Odporność
129,99 zł
Odporność
Naturell Uromaxin + C, 60 tabletek
15,99 zł
Odporność
Naturell Omega-3 1000 mg, 120 kaps
54,90 zł
dyspraksja - głowa ułożona z puzzli

Lateralizacja skrzyżowana – przyczyny

Zaburzenia lateralizacji dotyczą przede wszystkim lateralizacji skrzyżowanej lub lateralizacji nieustalonej. W tym artykule skupimy się jedynie na tej pierwszej. W jej przebiegu mogą pojawić się różne trudności. Co jest przyczyną ich pojawienia się? Jak się okazuje, wynikają one przede wszystkim z zaburzeń współdziałania ze sobą określonych narządów percepcyjnych organów parzystych oraz kończyn. 

Jakie problemy może powodować lateralizacja skrzyżowana?

Zaburzona lateralizacja może prowadzić do wielu problemów, takich jak: 

  • problemy z nauką czytania i pisania (zwłaszcza u osób, które zmagają się dodatkowo z zaburzeniami percepcji), 
  • problemy związane z szeroko pojętą nauką, 
  • problemy związane z wykonywaniem różnych czynności, 
  • problemy z koordynacją, 
  • dyspraksja (dysfunkcja przejawiająca się zaburzeniami koordynacji rozwojowej), 
  • problemy z pamięcią, 
  • niezdarność, 
  • opóźniony rozwój mowy, 
  • problemy z artykulacją, 
  • nadaktywność ruchowa, 
  • problemy z pamięcią słuchową, 
  • problemy z zasypianiem, 
  • problemy z koncentracją. 

To wszystko sprawia, że lateralizację skrzyżowaną powinno się diagnozować jak najszybciej – jak widzisz, jej skutki mogą być bardzo poważne.

ADHD u dorosłych

Jak sprawdzić lateralizację?

Lateralizację można sprawdzić np. organizując różne zabawy, w których konieczne jest użycie nóg, rąk, uszu czy oczu. Na ich podstawie można zauważyć dominację konkretnej strony ciała. Jeśli dostrzeżesz u swojego dziecka brak skłonności do wykonywania określonych czynności częściami ciała po jednej stronie, warto skonsultować się z psychologiem, pedagogiem lub terapeutą – dysponują oni w celu oceny tego problemu specjalistycznymi narzędziami. Diagnoza lateralizacji zapada więc właśnie tam – w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Warto też pamiętać, że dominację stronną można najwcześniej zauważyć u dzieci, które przekroczyły 3. rok życia, choć pewne sygnały bywają widoczne również u młodszych.  

Lateralizacja skrzyżowana a inteligencja

Czy istnieje jakiś związek między lateralizacją skrzyżowaną a inteligencją? Jak się okazuje, osoby, które zmagają się z tym zaburzeniem, nie różnią się iloczynem inteligencji od tych, u których występuje np. lateralizacja jednostronna prawostronna. 

kobieta, która traci "kawałki głowy"

Lateralizacja u dorosłych

Lateralizacja skrzyżowana u osób dorosłych może być bardzo trudna lub nawet niemożliwa do zdiagnozowania – zwłaszcza, jeśli w rodzinie nikt nie zmagał się z podobną przypadłością. Jeśli nie rozpozna się jej w dzieciństwie, może to powodować szereg różnych problemów. Takie osoby zwykle mają problemy z orientacją przestrzenną w terenie. Co więcej, nie zostają u nich wykształcone mechanizmy, jeśli chodzi o odróżnianie kierunków (lewo-prawo). To z kolei sprawia, że tacy kierowcy często ulegają stłuczkom. 

Lateralizacja skrzyżowana – co robić?

Co robić w przypadku lateralizacji skrzyżowanej? Jeśli zostanie ona wykryta (a w ogromnej większości przypadków następuje to w okresie dzieciństwa), warto zdecydować się na systematyczne ćwiczenia – najlepiej jeszcze na etapie przedszkola. W ten sposób można wspomóc mózg takiej osoby (zwłaszcza lewą półkulę). Ważne też, aby zadziałać na wszystkie sfery jej rozwoju, a więc wzrok i słuch, małą i dużą motorykę, koncentrację i uwagę, a także na pamięć symultaniczną i sekwencyjną.

Kobieta siedzi przy biurku

Ćwiczenia na lateralizację skrzyżowaną

Oto przykładowe rodzaje ćwiczeń na lateralizację niejednorodną. 

Ćwiczenia rozwijające percepcję wzrokową

W tym przypadku warto organizować zabawy polegające na dobieraniu różnych elementów w pary, wyszukiwaniu różnic na obrazkach, ćwiczeniach pamięci wzrokowej (np. poprzez grę memory obrazkowe) czy zapamiętywaniu jak największej liczby detali z ilustracji. 

Ćwiczenia stymulujące lewą półkulę mózgu

Lewa półkula mózgu to półkula językowa. Aby ją rozwinąć należy wykonywać ćwiczenia kategoryzacji (polegające na tworzeniu zbiorów elementów posiadających wspólny mianownik), ćwiczenia związane z szeregowaniem (a więc np. układaniem przedmiotów od najmniejszego do największego). 

Ćwiczenia polegające przetwarzaniu materiału od lewej do prawej strony

Do tego rodzaju ćwiczeń należy zaliczyć czytanie i pisanie, rysowanie a także układanie (np. kostek domina) – ważne, aby wszystkie te czynności wykonywać od lewej do prawej strony. 

Źródła: 

  1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1988714/ (dostęp: 20.12.22) 
  2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5573212/ (dostęp: 20.12.22) 
i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Podoba Ci się ten artykuł?

Tak
Nie

Powiązane tematy:

Zainteresują cię również:

Zmęczona kobieta w łóżku przykrywa się poduszką

Najwyższa pora zwolnić. Jak poznać, że twój organizm dopomina się o mniejsze tempo?

7 zdrowotnych właściwości imbiru. Poznaj jego wielką moc!

Ewa Wojciechowska

Less Stress From Plants, czyli suplementacja dla wszystkich, którzy chcą naturalnie zadbać o swój układ nerwowy. Przetestowałam!

kawa

Kawa z kakao – najlepszy dopalacz dla mózgu

Jak poprawić koncentrację, radzi psycholog / pexels

„Umiejętność koncentracji przekłada się nie tylko na pracę, ale i lepsze życie”. Sposoby na poprawę wydajności i zdolność skupienia podpowiada psycholog Cezary Skura

ADD znacznie częściej diagnozuje się u kobiet. "Jest większe przyzwolenie społeczeństwa na to, żeby mężczyźni byli bardziej chaotyczni"

ADD znacznie częściej diagnozuje się u kobiet. „Jest większe przyzwolenie społeczeństwa na to, żeby mężczyźni byli chaotyczni”

5 produktów, które pomogą ci zadbać o dobrostan w 2022 roku /fot. Unspalsh

5 produktów, które pomogą ci zadbać o dobrostan w 2022 roku

Podaruj sobie i najbliższym suplementy From Plants /fot. archiwum własne

Chcesz mieć spokojne święta? Nie zdawaj się na los. Podaruj sobie i najbliższym suplementy From Plants

Usprawnij swoją koncentrację! Neurolog radzi, jak bezboleśnie zejść z obłoków na ziemię/fot. Pexels

Usprawnij swoją koncentrację! Neurolog radzi, jak bezboleśnie zejść z obłoków na ziemię

Wojciech Gojke/fot. archiwum prywatne

Problemy z koncentracją? Deep Focus from Plants pobudzi twój mózg do działania. Przetestowałem!

Witaminy na koncentrację – dla dzieci i pracujących umysłowo

Ela Kowalska testuje Deep Focus from Plants /fot. archiwum prywatne

Deep Focus From Plants, czyli jak pobudziłam swój mózg

Artur Rakowski / Archiwum prywatne

Artur Rakowski: Adaptogenów nie możemy traktować jako polisy na niedbale prowadzone życie

Koncentracja w pracy – 10 rzeczy, które nas skutecznie rozpraszają

Zmęczona kobieta leży na łóżku

„Neurastenia to bardzo podstępna choroba”. W szczególności grozi nam w czasie pandemii

Delirium – co to jest, objawy, przyczyny, leczenie

Noradrenalina – działanie, objawy niedoboru i nadmiaru, lek

Spożywcze wampiry energetyczne

Spożywcze wampiry energetyczne. 6 produktów, przez które będziesz się czuć jeszcze bardziej zmęczona

istockphoto.com

Chcesz wspomóc swoją pamięć i koncentrację? Sięgnij po… przekąski!

seniorzy siedzą na ławce

Demencja dotyczy tylko seniorów? Zadbaj o swój mózg już teraz. Sprawdź, co radzi lekarka Magdalena Jutrzenka

kobieta przegląda się w lustrze

Jak starzeje się organizm, gdy mamy 20, 30, +40?

Brak energii, zły nastrój? Przyczyna może być prozaiczna

Dziewczyna siedząca na łóżku

Rankiem, gdy ciemno za oknem, czujesz się jak zombi? Poznaj skuteczne sposoby na szybkie wstawanie z łóżka, zwłaszcza zimą

Odwyk od… Facebooka

Odwyk od… Facebooka

×