Dermatofity – czym są i co je powoduje? Jak leczyć grzybicę?

Dermatofity to grzyby bytujące na powierzchni skóry, włosów i paznokci. Zwykle nie są groźne, jednak dają nieprzyjemne objawy kosmetyczne. Prowadzą do rozwoju dermatofitozy, czyli choroby grzybiczej. Charakteryzuje się ona rogowaceniem się naskórka. Grzyby przenoszone są przez kontakt zarówno z zakażoną osobą, jak i ze zwierzętami.

Dermatofity to pozornie niegroźne grzyby, które w momencie spadku odporności powodują grzybicę zwaną dermatofitozą. Bytują na włosach, paznokciach i skórze. Atakują keratynę i inne proteiny, rozkładając je. Przenoszone są poprzez kontakt z osobą zakażoną lub ze zwierzęciem. Do zakażenia może również dojść w momencie użycia szczotki, poduszki lub ręcznika osoby chorej lub nosiciela. W niektórych przypadkach grzybica może rozwijać się między palcami, jak również w pachwinach.

Dermatofity paznokci, włosów i skóry – dlaczego się rozwijają?

Dermatofity to grzyby, które lubią środowisko wilgotne. Obecne są w naszym życiu, a większa część ludzi ma je na sobie. Co jednak powoduje ich aktywność? Wpływ na to ma znaczny spadek odporności organizmu, co sprzyja ich rozwojowi i bytowaniu na naszym ciele. Dodatkowymi czynnikami sprzyjającymi zakażeniu dermatofitami są: przebywanie w wilgotnym klimacie, mikrourazy skóry, okluzja, niedobór żelaza, niedokrwistość, niedoczynność tarczycy, cukrzyca, choroby autoimmunologiczne. Bardzo często na grzybicę narażone są osoby pracujące w trudnych warunkach, np. w kopalni. Z dermatofitami borykają się również czynni sportowcy.

Grzybica dermatofitowa – objawy choroby

Grzyby dermatofitowe lubią środowisko ciepłe i wilgotne, dlatego często ich siedliskiem są wilgotne ręczniki, spocona pościel i piżama, kabina prysznicowa. Objawiają się stopniowo, początkowo powodując jedynie swędzenie i miejscowe zaczerwienienie skóry. Z czasem, wraz z rozwojem choroby, może pojawić się również wysypka. Powstające zmiany mają wygląd placków, które się rozszerzają. Charakterystyczne jest również ich zaczerwienione obrzeże, które wyraźnie wskazuje na stan zapalny. Może również towarzyszyć temu łuszczenie się skóry.

Jakie zmiany mogą świadczyć o rozwoju dermatofitozy? Są to przede wszystkim:

• przesuszona i silnie łuszcząca się skóra stóp,
• świąd między palcami stóp,
• przebarwienie i pogrubienie paznokci,
• kruchość paznokci i ich szorstkość,
• silny świąd skóry głowy,
• łuszcząca się skóra głowy,
• pojawiające się łyse placki na głowie,
• liszaje i wykwity pęcherzykowe na powierzchni skóry,
• miejscowe zaczerwienienie skóry.

Dermatofitoza – leczenie, przebieg i możliwe powikłania

Diagnostyka choroby grzybiczej oparta jest na badaniu laboratoryjnym i polega na pobraniu próbki (paznokcia, skóry), a następnie obserwowaniu hodowli na zmienionym i zakażonym podłożu. W ustaleniu rodzaju grzyba ważne jest również odpowiednie przygotowanie do badania. Chory powinien rozpocząć je minimum 3 miesiące wcześniej. Zaleca się odstawienie leków przeciwgrzybiczych oraz niemalowanie i nieobcinanie paznokci przynajmniej na tydzień przed badaniem. Dodatkowo wskazane jest unikanie kontaktu chorego miejsca ze środkami myjącymi i pielęgnacyjnymi: kremami do rąk, balsamami do ciała, szamponami, kosmetykami kolorowymi, żelami pod prysznic, mgiełkami i perfumami.

Leczenie dermatofitozy zwykle oparte jest o stosowanie maści antygrzybiczej, a niekiedy maści z antybiotykiem i polega na miejscowym działaniu, mającym na celu wyeliminowanie zmian. Stosowane leki zawierają itrakonazol, flukonazol lub terbinafinę. Podczas podjętego leczenia bardzo ważna jest higiena, a także to, by powstrzymać się od dotykania zmienionych miejsc i drapania. Rozdrapywanie swędzących krostek może jedynie zaognić zmianę i przyczyniać się do rozprzestrzeniania się grzyba. U niektórych chorych stosuje się leczenie środkami doustnymi. To metoda skuteczna w przypadku kuracji ostrych zmian grzybiczych, które obejmują wiele partii ciała.

Nieprawidłowo leczona lub bagatelizowana grzybica może powodować efekty uboczne w postaci pojawiających się na powierzchni skóry pęcherzy. W ostrych stanach zapalnych mogą one pękać, co jeszcze bardziej nasila przebieg choroby. Co ważne, dermatofity mają tendencję do powracania. Dlatego leczenie miejscowe dermatofitów powinno być uzupełnione o usunięcie czynników narażających nas na rozwój choroby. Wiąże się to również z wprowadzeniem pewnych nawyków w życiu codziennym: częstą zmianą pościeli i piżam, dezynfekcją obuwia, czyszczeniem szczotek do włosów i regularną wymianą ich, regularnym kąpaniem zwierząt, dezynfekcją sprzętu sportowego i odzieży roboczej, dokładnym czyszczeniem i odkażaniem kabiny prysznicowej.