Gigantyzm opisywany jest jako schorzenie pojawiające się w wieku młodzieńczym. Nietypowy wzrost ciała związany jest ze wzmożonym wydzielaniem hormonu wzrostu z przedniego płata przysadki mózgowej.
Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami
Gigantyzm to patologiczna długość ciała, spowodowana nadmiernym wytwarzaniem hormonu wzrostu (hormonu somatotropowego) przez przedni płat przysadki mózgowej. Objawia się już w dzieciństwie. Osoby cierpiące na gigantyzm przysadkowy cechuje wzrost ponad 2 m, dysproporcja budowy ciała z wydłużonymi kończynami i bardzo małą głową. U chorych na gigantyzm obserwuje się zaburzenie funkcji fizycznych i psychicznych, a także seksualnych. Głównym kryterium diagnostycznym, oprócz oczywistego obrazu klinicznego, jest wzrost poziomu hormonu wzrostu we krwi.
Na czym polega gigantyzm?
Gigantyzm to choroba (zwana też makrosomią), która rozwija się u dzieci z niezakończonym procesem kostnienia szkieletu (częściej spotykany jest u chłopców). Diagnozuje się go w wieku 9–13 lat, rozwija się zaś przez cały okres fizjologicznego wzrostu chorego.
W przypadku gigantyzmu tempo wzrostu dziecka jest znacznie szybsze niż anatomiczna i fizjologiczna norma. Pod koniec okresu dojrzewania kobiety osiągają ponad 1,9 m, a mężczyźni ponad 2 m. Częstość występowania gigantyzmu waha się od 1 do 3 przypadków na 1000 osób. Rodzice pacjentów cierpiących na tę patologię są zwykle prawidłowego wzrostu.
Przyczyny gigantyzmu
Gigantyzm i akromegalia to dwie zależne od wieku wariacje tych samych procesów patologicznych: hiperplazji (rozrostu) i nadczynności komórek przysadki mózgowej wytwarzających hormon somatotropowy (hormon wzrostu). Gigantyzm jest skutkiem zwiększonego wydzielania hormonu wzrostu, który obserwuje się w sytuacji uszkodzenia przysadki mózgowej w wyniku guzów gruczołowych (gruczolaki przysadki), zatrucia, neuroinfekcji (zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowych, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) i urazów mózgu.
Częstą przyczyną gigantyzmu jest wzrost wrażliwości chrząstki nasadowej, która zapewnia przyrost kości na długość, na działanie hormonów płciowych. W rezultacie kości zachowują zdolność do zwiększania długości dłużej niż normalnie, nawet w okresie po pokwitaniu. Nadmierne wydzielanie somatotropiny po zamknięciu stref wzrostu kości i zakończeniu kostnienia szkieletu prowadzi do akromegalii.
Objawy gigantyzmu
Skok w przyroście długości ciała w przypadku gigantyzmu występuje w wieku 10–15 lat. Pacjenci wyróżniają się wysokim wzrostem i szybkim tempem jego zwiększania, skarżą się na zmęczenie i osłabienie, zawroty głowy, bóle głowy, niewyraźne widzenie, ból stawów i kości. Pogorszenie pamięci i zdrowia prowadzi do słabszych wyników w szkole.
Objawy gigantyzmu to m.in. zaburzenia hormonalne, psychiczne i seksualne (infantylizm). U kobiet z gigantyzmem rozwija się pierwotny brak miesiączki lub wczesne zaprzestanie menstruacji, u mężczyzn występuje niepłodność. Inne hormonalne przejawy gigantyzmu to: moczówka prosta, niedoczynność lub nadczynność tarczycy i cukrzyca. Po początkowo obserwowanym wzroście siły mięśni następuje osłabienie mięśni i astenia (przewlekłe zmęczenie). W przypadku gigantyzmu mogą rozwinąć się choroby towarzyszące: nadciśnienie tętnicze, dystrofia mięśnia sercowego, niewydolność serca, rozedma płuc, zmiany dystroficzne wątroby, niepłodność, cukrzyca i dysfunkcje tarczycy.
Zobacz także
Klasyfikacja gigantyzmu
Nowoczesna endokrynologia identyfikuje następujące warianty rozwoju gigantyzmu:
- gigantyzm z objawami akromegalii;
- organomegalia, czyli gigantyzm narządów wewnętrznych, któremu towarzyszy wzrost wielkości i masy narządów wewnętrznych;
- gigantyzm eunuchoidalny – charakteryzuje się hipogonadyzmem (niedoczynnością lub całkowitym ustaniem funkcji gruczołów płciowych), nieproporcjonalnie wydłużonymi kończynami, brakiem drugorzędowych cech płciowych;
- gigantyzm pierwotny – charakteryzuje się proporcjonalnym wzrostem wielkości ciała i brakiem odchyleń od funkcji fizjologicznych i umysłowych;
- gigantyzm częściowy i połowiczny – dotyka kolejno poszczególnych części ciała lub połowy ciała;
- gigantyzm mózgowy – spowodowany organicznym uszkodzeniem mózgu, któremu towarzyszy zaburzenie inteligencji.
Leczenie gigantyzmu
Leczenia gigantyzmu jest podobne do leczenia akromegalii. Analogi somatostatyny stosuje się w celu normalizacji poziomu hormonu wzrostu, a w celu szybszego zamknięcia stref wzrostu kości – hormony płciowe. Leczenie gigantyzmu w przypadku gruczolaka przysadki polega na zastosowaniu radioterapii lub chirurgicznym usunięciu raka.
Przy gigantyzmie typu eunuchoidalnego leczenie ma na celu wyeliminowanie infantylizmu, przyspieszenie kostnienia szkieletu i zatrzymanie jego dalszego wzrostu. Leczenie częściowego gigantyzmu obejmuje chirurgiczną korekcję ortopedyczną. Kombinowane leczenie gigantyzmu, stosowane przez endokrynologów łączy terapię hormonalną i radioterapię, co pozwala osiągnąć pozytywne wyniki u znacznej liczby pacjentów.
Zapobieganie gigantyzmowi
Przy odpowiedniej terapii prognoza na całe życie jest względnie korzystna. Jednak wielu pacjentów nie dożywa do późnej starości i umiera z powodu powikłań. Cierpiący na gigantyzm są zwykle bezpłodni, a ich zdolność do pracy jest znacznie zmniejszona. Dlatego gwałtowne, znaczne zwiększenie wzrostu dziecka w okresie dojrzewania w porównaniu z jego rówieśnikami powinno wzbudzić obawy rodziców. Należy pamiętać, że terminowa interwencja medyczna pozwoli zapobiec komplikacjom.
Najnowsze w naszym serwisie
Udostępnij
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
„20 proc. pacjentek, niejednokrotnie nawet z zaawansowaną endometriozą, nie ma żadnych dolegliwości bólowych” – mówi dr Jan Olek
Uważano, że kobietom papierosy szkodzą szczególnie, niszcząc nie tyle ich zdrowie, co moralność. Jak kiedyś leczono tytoniem
„Perspektywa psychoterapeuty nie ogranicza się do spojrzenia na indywidualne cierpienie. Sięga do tego, co się dzieje między światem a człowiekiem” – mówi Bogdan de Barbaro
