
Hormony
Hormony należą do substancji chemicznych o różnej budowie, które wytwarzane są przez gruczoły dokrewne. Hormony krążą we krwi i regulują wiele procesów zachodzący w organizmnie człowieka.
Prawidłowa gospodarka hormonalna jest warunkiem sprawnego funkcjonowania organizmu. Za produkcję hormonów odpowiedzialne są gruczoły dokrewne, do których zaliczamy: przysadkę, szyszynkę, tarczycę, przytarczyce, grasicę, trzustkę, nadnercza oraz jajniki i jądra – w zależności od płci. Organy te wydzielają hormony bezpośrednio do krwi, a następnie wraz z nią są transportowane po całym organizmie. Jednakże działają jedynie na konkretne komórki w konkretnych narządach. Komórki takie muszą posiadać odpowiednie receptory błonowe mające zdolność do przyłączania cząsteczek danego hormonu. Zaburzenia hormonalne w znacznym stopniu rozregulowują działanie wielu procesów zachodzących w organizmie i są przyczyną różnych chorób hormonalnych i zespołów zaburzeń hormonalnych.
Jak działa regulacja układu hormonalnego?
Cały układ hormonalny i wszystkie gruczoły dokrewne funkcjonują na zasadzie samoregulacji odbywającej się w oparciu o sprzężenia zwrotne dodatnie i ujemne. Najważniejszą i nadrzędną strukturą kontrolującą gospodarkę hormonalną jest podwzgórze. Jest to jedna ze struktur mózgowia, która produkuje oksytocynę i wazopresynę oraz hormony wpływające i regulujące pracę przysadki. Przysadka także stanowi część mózgowia, jej gruczołowa część wydziela hormon wzrostu – somatotropinę. Jej nadmiar powoduje gigantyzm, niedobór – karłowatość. Rolą przysadki jest uwalnianie także innych hormonów, tzw. tropowych, które regulują funkcjonowanie innych gruczołów dokrewnych. Do hormonów tych zaliczamy np. gonadotropiny. Szyszynka położona w międzymózgowiu odpowiada za wydzielanie melanotropiny – hormonu, który reguluje procesy snu i czuwania, a także opóźnia dojrzewanie biologiczne. Tarczyca zlokalizowana jest na szyi, w okolicy przedtchawiczej. Głównym hormonem przez nią produkowanym jest tyroksyna. Odpowiada ona za wzrost zużycia tlenu i zwiększenie tempa procesów metabolicznych. Przy jej nadmiarze rozwija się nadczynność tarczycy, przy niedoborach – niedoczynność tarczycy. W okolicy górnych biegunów tarczycy zlokalizowane są małe gruczoły zwane przytarczycami. Odpowiadają one za produkcję parathormonu regulującego poziom wapnia we krwi i w kościach. Trzustka położona jest w jamie brzusznej w pobliżu dwunastnicy. W jej skład wchodzą tzw. wyspy Langerhansa odpowiedzialne za regulowanie poziomu glukozy we krwi. Trzustka produkuje glukagon (podwyższa poziom cukru) i insulinę (obniża poziom cukru). Nadnercza przylegające do nerek zbudowane są z warstwy wewnętrznej i zewnętrznej. Wewnętrzna warstwa odpowiada za produkcję adrenaliny i noradrenaliny. Zewnętrzna odpowiedzialna jest za produkcję kortyzolu, który reguluje metabolizm białek, lipidów i węglowodanów. Hormony płciowe produkowane są przez jądra i jajniki. Jądra u mężczyzn wydzielają testosteron odpowiedzialny za rozwój cech męskich, produkcję plemników i popęd płciowy. Hormony żeńskie produkują jajniki. Hormony kobiece odpowiadają za regulację cyklu menstruacyjnego oraz rozwój żeńskich cech płciowych. Jajniki odpowiadają też za produkcję progesteronu – hormonu koniecznego do podtrzymywania ciąży.
Badania hormonalne – jak wyglądają?
W związku z tym, że hormony regulują wiele procesów, warto wiedzieć, jaki jest poziom hormonów i jak zbadać hormony. Badania na hormony wykonywane są na podstawie analizy krwi, która pobierana jest w gabinecie zabiegowym. Przy zaburzeniach hormonalnych objawy są bardzo różne, dlatego ostatecznie to lekarz powinien decydować poziom jakich hormonów należy określić, aby zdiagnozować chorobę. Zmiany hormonalne najczęściej diagnozowane dotyczą tarczycy i hormonów żeńskich. Badanie hormonów tarczycy obejmuje TSH, fT3 i fT4. TSH to hormon tropowy produkowany przez przysadkę, pozostałe dwa to hormony produkowane przez tarczycę. Ich prawidłowy poziom warunkuje tzw. eutyreozę, czyli równowagę hormonalną tarczycy. Badanie hormonów płciowych zleca najczęściej ginekolog, w przypadku występowania zaburzeń cyklu menstruacyjnego. Badanie hormonów kobiecych obejmuje estrogeny, progesteron i prolaktynę. Badania hormonalne mogą być wykonywane w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia i wówczas są bezpłatne. Można je również wykonać odpłatnie. Przy badaniach hormonalnych cena zależy od ilości wykonywanych badań i tego, które hormony chcemy zbadać. Ceny wahają się więc od kilkunastu do kilkuset złotych.
Najnowsze


„To, co dzieje się wewnątrz nas, wyznacza jakość naszej pracy. Hormony sterują całym naszym organizmem” – mówi Milena Nosek, dietetyczka

Dr Dominika Trojnarska o tajnikach hormonu miłości, wierności i szczęścia: „Są kraje, w których oksytocynę podaje się pacjentkom w sprayu”

Hormony, które rządzą twoim życiem seksualnym

Androstendion – rola w organizmie, normy i interpretacja. Kiedy badać poziom hormonu?

„Lekarka na roślinach” o nietypowym sposobie na wzmocnienie odporności: Przytulajmy się na zdrowie!

Nieleczona skraca życie nawet o 10 lat. „Nie mówiłam o wszystkich objawach, bo bałam się oskarżeń o udawanie”. O życiu z akromegalią opowiada Katarzyna Marcinkowska

Rola selenu w chorobie Hashimoto

Niedoczynność kory nadnerczy – objawy, badania, rodzaje, leczenie

Gonadotropina kosmówkowa – co to, funkcje, badanie beta hCG, normy

Hiperkortyzolemia – co to jest, przyczyny, objawy, leczenie

Zespół Sheehana – objawy i leczenie choroby Sheehana

Hormony tropowe- rodzaje, działanie i ich funkcje w organizmie

Testosteron – badanie hormonu, wpływ na libido, jak go podnieść i obniżyć

Hormony trzustki – insulina i glukagon. Jak działają? Normy

Hormony płciowe – FSH, estrogen i inne. Normy, badania

„Serotonina nie tylko poprawia nastrój, zmniejsza też wrażliwość na negatywne sytuacje” – mówi psychiatra Piotr Woźniak

Menopauza – co to, objawy, wiek kobiety, leki na menopauzę

Migrena – przyczyny, objawy, rodzaje, leczenie. Ile trwa migrena?

„W przypadku kobiet mówi się 'wypadanie włosów’, jakby to był stan przejściowy, zamiast nazywać rzeczy po imieniu: łysienie”

Chorujesz na Hashimoto i masz mniejszą ochotę na seks? Ekspertki wyjaśniają, co zrobić, żeby sobie pomóc

Jesteś przemęczona i nie masz ochoty na seks? To mogą być oznaki niskiego poziomu jednego z hormonów

Hormony żeńskie – czym są i jaką rolę spełniają w organizmie. Poznaj ich najważniejsze zadania

Hashimoto a ciąża – planowanie ciąży w chorobie

Szyszynka – lokalizacja, funkcje, zwapnienie szyszynki i guz

Niedoczynność przysadki mózgowej – przyczyny, objawy i metody leczenia

Zespół pustego siodła – przyczyny, rodzaje, objawy, leczenie

Choroby przysadki – przyczyny, objawy, leczenie

Zespół Schwartza-Barttera – przyczyny, objawy, leczenie

Guz prolaktynowy (prolaktynoma) – objawy i leczenie

PCOS u mężczyzn? Dr Katarzyna Skórzewska mówi, na co zwrócić uwagę u swojego partnera

„Znamy przypadki, kiedy tarczyca zaczyna się regenerować i odrastać. Same jesteśmy w takiej sytuacji” – podkreślają autorki profilu Ogarnij Hashimoto

Jak brak snu wpływa na poziom TSH i hormonów tarczycy? Wyjaśnia Emilia Cesarek

Dr Olga Kamińska: Przez zazdrość wzrasta poziom testosteronu, a to wpływa na życie seksualne [WIDEO]

Nie masz ochoty na seks? Michał Kot wyjaśnia, z czego to może wynikać

Wydaje ci się, że masz problemy z tarczycą? Przestań się domyślać. Aleksandra Rodziewicz mówi, jak to sprawdzić

Jak przewidzieć wypadanie włosów? Wyjaśnia Marta Klowan

Nie masz ochoty na seks? Poznaj 8 sposobów na podniesienie libido

„Problemy wewnątrz organizmu są widoczne na twarzy” – mówi Małgorzata Bąk, twórczyni autorskiej metody masażu hormonalnego

„Ciągle odczuwasz głód i nie możesz schudnąć? Sprawdź, czy to nie leptynooporność” – apelują autorki Ogarnij Hashimoto

Mgła mózgowa w Hashimoto. Jak sobie z nią poradzić? Tłumaczą autorki „Ogarnij Hashimoto”

Wyczerpanie, osłabienie, nerwowość? Doktor Google podpowiada: zespół zmęczonych nadnerczy. „Nie ma takiej choroby” – twierdzi endokrynolog

Hirsutyzm, czyli nadmierna ilość owłosienia. Przyczyny, objawy i leczenie

Angelina Ziembińska: Jeśli chodzi o cukrzycę, to wydaje mi się, że kobiety mają trudniej

Wysoki poziom androgenów u kobiet – skąd się bierze i co możemy z tym zrobić? Wyjaśnia Iwona Pasieczna

5 najczęstszych błędów dietetycznych, które mają wpływ na zdrowie hormonalne

Choroby tarczycy a anemia. „Niedokrwistość jest częstym stanem klinicznym towarzyszącym chorobom tarczycy”
