Ginekomastia – przyczyny, objawy i leczenie przerostu sutka u mężczyzn

Ginekomastia to typowe męskie schorzenie, charakteryzujące się przerostem gruczołu piersiowego. Piersi mogą zdawać się spuchnięte lub przybrać „miękki” kształt kobiecych. Co wywołuje to zaburzenie? Jak je rozpoznać i leczyć?

Ginekomastia – czym jest i komu grozi?

Ginekomastia (łac. gynaecomastia), czyli inaczej przerost sutka u mężczyzn, jest to schorzenie dotykające tylko i wyłącznie mężczyzn. Polega ono na powiększeniu gruczołu piersiowego: rozrasta się tkanka gruczołowa, włóknista i tłuszczowa. Ginekomastia może dotyczyć jednego gruczołu piersiowego lub obu. A w jej przebiegu dochodzi do makropigmentacji otoczek i brodawek sutkowych – na podobieństwo żeńskich. Problem może być bolesny, ze świądem i pieczeniem. Niestety jest to schorzenie dotykające dużą część męskiej populacji. Mogą chorować zarówno osoby starsze, jak również nastolatkowie.

Zaburzeń tych nie należy mylić z tzw. ginekomastią rzekomą – to choroba, znana szerzej także jako lipomastia, w przebiegu której nie dochodzi do przerostu tkanki gruczołowej sutka, a jedynie do przerostu tkanki tłuszczowej. W walce z ginekomastią rzekomą pomocne są ćwiczenia fizyczne i odpowiednia dieta. Zaburzenie właściwe to znacznie bardziej skomplikowana sprawa.

Ginekomastia – przyczyny

Ginekomastia spowodowana jest zaburzeniami hormonalnymi, do których często dochodzi w wyniku leczenia hormonalnego (np. przy raka stercza). Za przerost gruczołu piersiowego odpowiedzialne jest przed wszystkim wysokie stężenie androgenów i estrogenów. Naukowcy mówią jednak, że za ginekomastię odpowiedzialne mogą być również:przysadka mózgowa, tarczyca i nadnercza.

Zaburzenia prowadzące do ginekomastii mogą wywoływać także:

• anaboliki stosowane przez kulturystów (ginekomastia i sterydy bardzo „się lubią”!),
• preparaty na wrzody żołądka,
• leki na niepłodność i oligospermię,
• leki stosowane przy leczeniu gruźlicy płuc.

Co ciekawe – warto uważać na płyny na porost włosów, które również mogą być odpowiedzialne za schorzenie.

Ginekomastia fizjologiczna i patologiczna

Możemy wyróżnić dwa typy ginekomastii: fizjologiczną i patologiczną.

Ginekomastia fizjologiczna, czyli przejściowa, związana jest z okresem dojrzewania, a powoduje ją zwiększenie stosunku wolnego estradiolu do testosteronu w osoczu. To zaburzenie powinno samoistnie zaniknąć, zwykle w ciągu kilku miesięcy.

O ginekomastii patologicznej mówimy wtedy, gdy jest ona gdy ginekomastia jest objawem choroby, takiej jak np.

• nowotwór jądra,
• zespoły paranowotworowe,
• hipogonadyzm (nabyty lub wrodzony),
• niedoczynność tarczycy,
• przewlekła niewydolność nerek,
• marskość wątroby,
• zaburzenia w metabolizowaniu hormonów.
• otyłość,
• dziedziczność.

Również niektóre leki mogą przyczynić się do rozwoju ginekomastii patologicznej (np. diuretyki, inhibitory pompy protonowej, glikozydy naparstnicy, leki przeciwgrzybicze). Trwają obecnie badania, czy palenie marihuany również zwiększa zachorowanie na przerost sutka.

Wyróżnić można także ginekomastię idiopatyczną, czyli bez uchwytnych przyczyn, na którą zapada około 35 proc.  populacji mężczyzn.

Ginekomastia – leczenie

Leczenie ginekomastii zależne jest od tego, jaką formę ma schorzenie. W ponad 50 proc. przypadków nie daje się zdiagnozować, co jest powodem przerostu gruczołu piersiowego. Warto także wiedzieć, że ginekomastia niewywołana nowotworem sutka nie musi być poddana leczeniu.

W sytuacji, gdy ginekomastia jest wywołana niedoborem testosteronu, w terapii stosuje się jego substytut. Farmakologiczne leczenie ginekomastii jest wtedy refundowane przez NFZ.

Z przerostem gruczołu piersiowego u mężczyzn radzi sobie współczesna chirurgia i medycyna estetyczna. Pacjent może zdecydować się na zabiegi:

• liposukcji (odsysania tłuszczu) –  to procedura pozwalająca na pozbycie się nadmiaru tkanki tłuszczowej w okolicy klatki piersiowej,
• resekcji gruczołu piersiowego – operacja polega na wycięciu tkanki gruczołu piersiowego wraz z nadmiarem tkanki tłuszczowej; zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym.

Zanim mężczyzna zdecyduje się na zabieg chirurgiczny,  musi wiedzieć, że taka forma leczenia może nieść ze sobą najróżniejsze powikłania. Zaliczyć można do nich:

• zakrzepicę żył,
• zmianę czucia,
• martwicę tłuszczową,
• asymetrię piersi,
• powikłania kardiologiczne.

W Polsce na chwilę obecną takie zabiegi są płatne, a ich koszt wynosi od około 3 tys. zł w górę. Cena zabiegu usunięcia ginekomastii zależna jest od miejsca, gdzie dokładnie zdecydujemy się na procedurę.

NFZ refunduje leczenie operacyjne ginekomastii wtedy, gdy jest ono niezbędna dla zdrowia i życia pacjenta. Przeprowadza się je głównie u tych mężczyzn, u których zmiana diety, schudnięcie i leczenie farmakologiczne nie odniosły skutków. NFZ refunduje jedynie klasyczną operację ginekomastii, liposukcja nie jest finansowana.

Warto dodać, że do znanych metod radzenia sobie z takim schorzeniem należy także tzw. CoolSculpting. Polega on na zamrażaniu i wydalaniu komórek tłuszczowych – kriolipolizie. Trzeba wiedzieć, że jest to zabieg mający na celu likwidację tkanki tłuszczowej na brzuchu i udach, nie został opracowany z myślą o ginekomastii. Jednak jak pokazały badania, przynosi on zadowalające rezultaty w radzeniu sobie z ginekomastią.