Zaburzenie funkcji narządów płciowych polegające na produkcji hormonów warunkujących cechy męskie lub żeńskie to hipogonadyzm. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje hipogonadyzmu: hipogonadotropowy oraz hipergonadotropowy. Stan ten wymaga leczenia w celu powrotu do pełni zdrowia oraz przywrócenia płodności (o ile jest to jeszcze możliwe).
Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami
Niedobór hormonów płciowych prowadzi do skrócenia życia oraz pogorszenia jego jakości, zaniku popędu seksualnego, zaburzeń tożsamości płciowej. Leczenie hipogonadyzmu męskiego i żeńskiego polega na suplementacji odpowiednio androgenów i estrogenów lub gonadotropin, a w przypadku chęci posiadania potomstwa – wspomagania rozrodu.
Co to jest hipogonadyzm?
Hipogonadyzm to termin medyczny odnoszący się do zaburzeń układu rozrodczego, zarówno męskiego, jak i żeńskiego. Choroba w zależności od płci prowadzi do dysfunkcji jajników lub jąder, a w konsekwencji do zahamowania rozwoju charakterystycznych dla danej płci cech, utraty płodności oraz zaburzenia życia seksualnego.
Wyróżniamy dwa rodzaje hipogonadyzmu:
- hipogonadyzm hipogonadotropowy, spowodowany niedoborem hormonów gonadotropowych (przysadkowych) – luteiny (LH) oraz folikulotropiny (FSH), które mają za zadanie pobudzać produkcję oraz wydzielanie hormonów płciowych w gonadach;
- hipogonadyzm hipergonadotropowy – stan, w którym dochodzi do nadmiernej produkcji hormonów gonadotropowych w celu pobudzenia produkcji androgenów oraz estrogenów. W wyniku bezpośrednich uszkodzeń narządów płciowych lub wad wrodzonych stężenie hormonów płciowych nie zwiększa się, co powoduje ciągły wzrost LH oraz FSH.
Przyczyn hipogonadyzmu jest wiele i są one różne w zależności od płci. Do zaburzeń pracy gonad może dojść niemal w każdym okresie życia: płodowym, przed dojrzewaniem płciowym, po jego zakończeniu oraz fizjologicznie w czasie andro- lub menopauzy.
Hipogonadyzm męski
Hipogonadyzm hipergonadotropowy u mężczyzn spowodowany jest chorobami genetycznymi, np. zespołem Klinefeltera, schorzeniami matki podczas ciąży, zapaleniem jąder we wczesnym okresie życia, wadami wrodzonymi, promieniowaniem lub chemioterapią w celu leczenia nowotworów. Często nie da się uchwycić przyczyny tego stanu.
Hipogonadyzm hipogonadotropowy u mężczyzn może być wynikiem: urazów, nowotworów pierwotnych i przerzutów, procesów zapalnych w obrębie czaszki, a także przewlekłego stresu, dopingu farmakologicznego, intensywnego wysiłku, schorzeń psychicznych oraz defektu genetycznego produkcji hormonów gonadotropowych.
Zaobserwowanie hipogonadyzmu (objawów z nim związanych) najłatwiejsze jest na etapie dojrzewania lub po jego zakończeniu, choć nie zawsze dolegliwości są widoczne. Dochodzi do zaniku lub braku rozwoju drugo- i trzeciorzędowych cech płciowych męskich: prącia, moszny, nasieniowodów, owłosienia typu męskiego, męskiego rozłożenia tkanki mięśniowej, proporcji ciała, niskiej barwy głosu, jabłka Adama.
Zobacz także
Hipogonadyzm u kobiet
Hipogonadyzm hipogonadotropowy u kobiet można podzielić na pierwotny oraz wtórny. Pierwotny fizjologicznie występuje w okresie przedpokwitaniowym. Inne przyczyny obejmują choroby genetyczne, mutacje oraz niedobory hormonów gonadotropowych. Hipogonadyzm hipogonadotropowy wtórny powstaje w wyniku uszkodzeń podwzgórza lub przysadki, anoreksji, nadmiernego wysiłku fizycznego, często przyczyna nie jest poznana.
Hipogonadyzm hipergonadotropowy może powstać w wyniku chorób genetycznych (zespół Turnera, zespół Swyera, dysgenezje gonad), niedoborów enzymatycznych, chorób nadnerczy, uszkodzenia jajników.
Hipogonadyzm u kobiet objawia się brakiem drugo- i trzeciorzędowych cech płciowych żeńskich. Narządy płciowe zewnętrzne oraz wewnętrzne, w tym macica i jajowody, nie są prawidłowo wykształcone. Brak jest owłosienia typu żeńskiego, nie poszerzają się biodra. Najbardziej widoczne jest zaburzenie miesiączkowania: krwawienie w okresie pokwitania może nie wystąpić, natomiast w przypadku rozwoju hipogonadyzmu w późniejszym czasie dochodzi niekiedy do wtórnego zatrzymania okresu.
Hipogonadyzm – leczenie
Leczenie hipogonadyzmu hipogonadotropowego polega na podawaniu hormonów płciowych – androgenów lub estrogenów. W niektórych przypadkach terapia zapobiega równocześnie innym objawom niezwiązanym z płcią, np. osteoporozie. Niestety często nie jest możliwe w taki sposób przywrócenie płodności. W celu poczęcia potomstwa należy wówczas skorzystać z zaawansowanych technik wspomagania rozrodu.
We wczesnym leczeniu hipogonadyzmu wtórnego zastosowanie mają hormony gonadotropowe. Schorzenie wykryte w okresie pokwitania pozwala na zastosowanie indukcji spermatogenezy u mężczyzn oraz wywołanie miesiączkowania u kobiet.
Najnowsze w naszym serwisie
„Żądam edukacji menstruacyjnej od wczesnych lat szkolnych, a w reklamach podpasek krwi w kolorze krwi, a nie paryskiego błękitu” – mówi Anna Zajdel, aktywistka
Załóż swój biznes i pochwal się tym, co robisz. Weź udział w akcji Rossmanna „Stań na własnych nogach”
Rekrutujemy!
Paulina Kitlas-Śliwińska: kluczem jest docenienie tego, co kobiece, a to oznacza kompletne przewartościowanie i przebudowanie systemu
Udostępnij
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
„Wielką radość sprawia mi obserwowanie, jak kobiety po leczeniu świetnie się realizują, zmieniają podejście do życia, nabierają sił i energii do działania” – mówi dr Katarzyna Pogoda, onkolog kliniczny
„Nie polecam grup wsparcia, forów internetowych. Mam bardzo przykre doświadczenia z pacjentami, którzy zostali tam dotkliwie skrytykowani” – mówi Kamila Urbaniak, dietetyk i autorka bloga kreatorniazmian.pl
Laurie Penny: bez odwagi nasze pokolenie jest skazane na kolejną dekadę politycznego wykluczenia i gównianej muzyki
