Guzy śródpiersia – rodzaje, objawy, leczenie (operacja)

Guzy śródpiersia zlokalizowane są w klatce piersiowej, w obszarze między prawym i lewym płucem. Przypadki choroby odnotowuje się najczęściej u pacjentów między 30. a 50. rokiem życia, choć guzy w tej lokalizacji mogą rozwinąć się u osób w każdym wieku, także u dzieci. Jakie objawy daje występowanie zmiany w śródpiersiu? Kiedy guzy w tym obszarze wymagają przeprowadzenia operacji?

Czym są guzy śródpiersia?

Guz śródpiersia to rodzaj zmiany w klatce piersiowej, która umiejscowiona jest w przestrzeni znajdującej się między płucami, ograniczonej przez mostek od przodu i kręgosłup od strony tylnej. W tym obszarze znajdują się liczne narządy, w tym serce, aorta (tętnica główna), grasica, przełyk, tchawica, węzły chłonne i nerwy.

Guzy śródpiersia mogą mieć charakter łagodny lub złośliwy. U dzieci najczęściej rozpoznaje się guzy łagodne, które biorą swój początek w tkance nerwowej. Typową lokalizacją zmian w tej grupie wiekowej jest tylna część śródpiersia. U dorosłych częściej diagnozuje się umiejscowione w przednim śródpiersiu guzy złośliwe, które rozwijają się z tkanki limfatycznej.

Przyczyny rozwoju guzów śródpiersia

W większości przypadków nie da się wskazać konkretnej przyczyny rozwoju guza śródpiersia. Wiadomo natomiast, że niektóre czynniki wiążą się ze zwiększeniem ryzyka wystąpienia określonych rodzajów zmian. Wśród nich można wymienić m.in. wiek, płeć, mutacje genowe, niedobory odporności oraz infekcje.

Rodzaje guzów śródpiersia

W śródpiersiu mogą powstawać guzy typu pierwotnego lub wtórnego. Guzy pierwotne biorą swój początek w tkankach tego obszaru, a wtórne powstają na skutek przerzutów z innych części ciała lub naciekania nowotworów.

Wyróżniamy wiele rodzajów guzów pierwotnych typowych dla poszczególnych obszarów śródpiersia.

• W przedniej części śródpiersia najczęściej występują chłoniaki, grasiczaki, zmiany w obrębie tarczycy (wole) oraz guzy zarodkowe.
• W środkowym śródpiersiu zazwyczaj rozpoznaje się guzy tchawicy i przełyku, zmiany w obrębie naczyń krwionośnych (np. tętniak lub rozwarstwienie aorty) oraz powiększenie węzłów chłonnych.
• Guzy w tylnej części śródpiersia mogą mieć charakter neurogenny, wynikać z powiększenia węzłów chłonnych oraz występowania nieprawidłowości w obrębie kręgosłupa lub naczyń krwionośnych (np. tętniaka aorty).

W każdej z wymienionych części śródpiersia mogą tworzyć się także torbiele.

Objawy guzów śródpiersia

Wśród objawów, które związane są z występowaniem guza śródpiersia wymienić można:

• kaszel (czasami z odkrztuszaniem krwi),
• chrypkę,
• świszczący oddech,
• dreszcze,
• gorączkę,
• nocne poty,
• duszność,
• ból w klatce piersiowej,
• niezamierzoną utratę masy ciała.

Należy zaznaczyć, że objawy pojawiają się tylko u części pacjentów z guzem śródpiersia. Prawie połowa zmian w tej okolicy rozpoznawana na podstawie badań przeprowadzanych z innych powodów, u osób bez powyższych symptomów.

Diagnostyka guzów śródpiersia

Badania, które najczęściej wykorzystuje się do rozpoznania i oceny guzów śródpiersia to rentgen, tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny. W diagnostyce zmian przydatne mogą być również badania krwi, badanie USG oraz biopsja (pobranie fragmentów tkanki guza do badania).

Leczenie guzów śródpiersia

Leczenie guzów śródpiersia polega najczęściej na wykonaniu operacji usunięcia nieprawidłowych tkanek, chemioterapii lub radioterapii. Czasami stosowane jest połączenie więcej niż jednej z wymienionych metod. Sposób terapii w dużej mierze zależy od rodzaju zmiany:

• guzy neurogenne zwykle leczone są operacyjnie,
• chłoniaki leczy się przede wszystkim chemioterapią, czasami w połączeniu z radioterapią,
• guzy zarodkowe są leczone przy użyciu chemioterapii,
• podstawowym sposobem leczenia grasiczaków jest operacja, czasami stosuje się ją w połączeniu z radioterapią lub chemioterapią.

Podejmowanie leczenia nie zawsze jest konieczne. Łagodne guzy śródpiersia, które nie wywołują dolegliwości ani nie skutkują problemami związanymi z funkcjonowaniem okolicznych narządów wymagają tylko regularnej kontroli.

Torbiele śródpiersia

Torbiel śródpiersia to rodzaj guza składającego się z odgraniczonej od prawidłowej tkanki komory wypełnionej płynną lub galaretowatą substancją. Wyróżniamy kilka rodzajów torbieli śródpiersia, które różnią się typową dla siebie lokalizacją:

• w przednim śródpiersiu najczęściej rozpoznawane są torbiele grasicy,
• w środkowej części śródpiersia zazwyczaj mamy do czynienia z torbielami oskrzelowymi lub osierdziowymi,
• w tylnej części śródpiersia mogą wystąpić natomiast rzadkie torbiele neurenteryczne, składające się z elementów tkanki nerwowej i tkanek struktur przewodu pokarmowego.

Leczenie torbieli śródpiersia polega na ich operacyjnym usunięciu. Tak jak w przypadku innych guzów, czasami przeprowadzanie zabiegu nie jest konieczne, zaleca się natomiast regularne monitorowanie zmiany.

Bibliografia:

1. The Society of Thoracic Surgeons (2016) Mediastinal Tumors.
2. National Institutes of Health (2020) Mediastinal tumor, MedlinePlus.