Impotencja, czyli zaburzenia erekcji. Z czego mogą wynikać?

Impotencja to stan, kiedy mężczyzna nie może osiągnąć lub utrzymać wzwodu na tyle długo, aby móc uprawiać seks. Zaburzenia erekcji mogą wynikać zarówno z czynników psychogennych, jak i zewnętrznych, takich jak alkohol, papierosy czy zażywane leki. Niekiedy bywają też efektem złego stanu zdrowia. W jaki sposób diagnozuje się impotencję? Czy można się z niej wyleczyć?

Co to jest impotencja?

Impotencja to w rzeczywistości zaburzenia erekcji (ang. erectile dysfunction, ED). I jak się okazuje, wcale nie występuje rzadko. Według badań przeprowadzonych przez Feldmana i współ., oszacowano, iż omawiany problem dotyczy ponad 152 milionów mężczyzn na całym świecie, przy czym w 2025 r. ma obejmować aż 322 miliony pacjentów. I chociaż zaburzenia erekcji dotyczą przede wszystkim mężczyzn powyżej 50. roku życia, impotencja w młodym wieku też się zdarza.

Impotencja – objawy

Impotencja charakteryzuje się tym, że mężczyzna nie może osiągnąć wzwodu lub nie może go utrzymać wystarczająco długo, aby móc uprawiać seks. Pozostałe objawy zaburzeń erekcji to:

• problemy z wytryskiem,
• obniżony popęd seksualny.

Czynniki rozwoju oraz przyczyny impotencji

Zaburzenia erekcji mogą towarzyszyć m.in. następującym schorzeniom i patologiom:

• cukrzyca typu 2.,
• nadciśnienie,
• wysoki poziom cholesterolu we krwi,
• choroby prostaty,
• zaburzenia hormonalne,
• przewlekłe zaburzenia snu,
• priapizm,
• depresja,
• choroba Peyroniego,
• miażdżyca,
• niski poziom testosteronu.

Poza tym, wśród najczęstszych przyczyn impotencji wymienia się czynniki psychogenne, a także nadmierne spożywanie alkoholu, palenie papierosów oraz przyjmowanie niektórych leków czy narkotyków.

Impotencja psychogenna

Impotencję psychogenną diagnozuje się w sytuacji, kiedy pacjent nie ma innych objawów, a jego organizm jest zupełnie zdrowy, co potwierdza się odpowiednimi badaniami. Taki stan może wynikać z różnych przyczyn – może być przede wszystkim konsekwencją niskiej samooceny, przewlekłego stresu czy braku doświadczenia w uprawianiu seksu lub w kontaktach damsko-męskich.

U twojego partnera została zdiagnozowana impotencja psychogenna? Ćwiczenia fizyczne mogą okazać się pomocne. Warto skupić się na ćwiczeniach mięśni kegla oraz nauczyć się technik relaksacyjnych, np. wprowadzając do codzienności sesje jogi. Należy także pamiętać, że aktywność poprawia krążenie krwi i wpływa pozytywnie na ogólny stan zdrowia. W przypadku impotencji psychogennej należy także zgłosić się na psychoterapię indywidualną, która może pomóc odkryć źródło problemu i pozbyć się go.

Impotencja alkoholowa

Regularne spożywanie dużych ilości alkoholu wyniszcza cały organizm, co zostało udowodnione licznymi badaniami. A jak napoje procentowe wpływają na erekcję? Problemy mogą w tej sytuacji wynikać z zaburzeń świadomości, upośledzonego przepływu krwi oraz z wahania stężenia glukozy. U niektórych pacjentów rozwijają się także zmiany zanikowe w jądrach.

Impotencja po odstawieniu alkoholu może się zdarzyć, jednak jest przejściowa. Taki stan wynika z neuropatii. Informacje generowane przez przysadkę mózgową nie docierają do narządów płciowych z powodu zaburzenia pracy układu nerwowego.

Impotencja a palenie papierosów

Palenie papierosów negatywnie wpływa na zdrowie całego organizmu. W kontekście problemów z erekcją, zaburza produkcję testosteronu oraz hormonu wzrostu, co może stanowić przyczynę impotencji, ale także obniżonego libido. Dym tytoniowy wpływa także negatywnie na inhibitory PDE5, które są wykorzystywane w leczeniu omawianego problemu.

Cukrzyca a impotencja

W wyniku wahań stężenia glukozy – co jest charakterystyczne w przebiegu cukrzycy – dochodzi do zaburzeń transportu krwi przez naczynia krwionośne oraz do problemów z przekaźnictwem neuronalnym, co może stanowić bezpośrednią przyczynę braku wzwodu lub niemożności jego utrzymania.

Leki na nadciśnienie a impotencja

Przyczyną impotencji może być wysoki poziom cholesterolu, co jest jednym z objawów nadciśnienia tętniczego. Odpowiednio dobrane leki nie powinny powodować zaburzeń erekcji, więc jeżeli obserwujesz u siebie takie problemy, skonsultuj się z lekarzem w celu zmiany stosowanego farmaceutyku lub jego dawki. Jakie leki na nadciśnienie nie powodują impotencji? Taki skutek uboczny najrzadziej obserwuje się w przypadku zażywania:

• blokerów kanałów wapniowych,
• blokerów receptora angiotensyny II,
• alfa-blokerów,
• inhibitorów konwertazy angiotensyny.

Impotencja po lekach psychotropowych

Leki psychotropowe nowej generacji rzadko przyczyniają się do impotencji. Może się jednak zdarzyć tak, że zaobserwujesz u siebie zaburzenia erekcji po benzodiazepinach, które dodatkowo przyczyniają się do obniżenia poziomu libido. Jeżeli dostrzegasz u siebie taki objaw, skonsultuj się z psychiatrą w celu zmiany preparatu na inny.

Jak diagnozuje się zaburzenia erekcji?

Aby odnaleźć przyczynę zaburzeń erekcji, mężczyzna powinien umówić się na wizytę do urologa lub androloga. Impotencję diagnozuję się w sytuacji, kiedy obserwowany problem utrzymuje się minimum 6 miesięcy. Aby ustalić, jak długo pacjent cierpi, specjalista przeprowadza wywiad, w którym dopytuje się także o historię seksualną i medyczną pacjenta – to ważne ze względu na fakt, jak szeroki jest zakres przyczyn występowania omawianej przypadłości. Poza tym lekarz może zlecić wykonanie:

• testów laboratoryjnych – morfologia krwi, analiza moczu, profil lipidowy, enzymy wątrobowe, poziom kreatyniny, stężenie testosteronu,
• badań obrazowych – mogą wykazać m.in. nieprawidłowości anatomiczne lub patologiczne zmiany w obrębie układu rozrodczego,
• badań psychospołecznych – pozwalają wykryć przyczyny psychologiczne impotencji.

Leczenie impotencji zależy od przyczyny

Czy impotencja jest odwracalna? W większości przypadków tak, ale aby tak się stało, konieczna jest trafna diagnoza oraz wdrożenie odpowiedniej terapii, która obejmuje m.in. obniżenie masy ciała, wdrożenie codziennej aktywności fizycznej oraz zmianę diety na zdrowszą, wykluczającą produkty przetworzone.

Jak leczyć impotencję? Poza modyfikacją codziennych nawyków konieczna może być psychoterapia, jeżeli zaburzenia erekcji mają podłoże psychiczne. Jeśli przyczyna tkwi w chorobie przewlekłej, podstawą terapii będzie leczenie schorzenia pierwotnego. U niektórych mężczyzn pomaga hormonalna terapia zastępcza testosteronem lub leki na impotencję PDE5i (blokery fosfodiesterazy 5), takie jak avanafil, vardenafil, tadalafil czy sildenafil. Skonsultuj się z lekarzem, aby wybrać optymalną metodę leczenia, dopasowaną do twojego stanu zdrowia.

Bibliografia:

1. Barbonetti A., D’Andrea S., Cavallo F., Martorella A., Francavilla S., Francavilla F., Erectile Dysfunction and Premature Ejaculation in Homosexual and Heterosexual Men: A Systematic Review and Meta-Analysis of Comparative Studies, The Journal of Sexual Medicine 2019, vol. 16, iss. 5, pp. 624-632.
2. Feldman H. A., Goldstein I., Hatzichristou D. G., Krane R. J., McKinlay J. B., Impotence and its medical and psychosocial correlates: results of the Massachusetts Male Aging Study, The Journal of Urology 1994, 151(1): 54-61.
3. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/erectile-dysfunction [dostęp 25.05.2024].
4. Leslie S. W., Sooriyamoorthy T., Erectile Dysfunction, StatPearls 2024.
5. Symtoms & Causes of Erectile Dysfunction, National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, 2017.