Jakie są objawy raka sromu? Co to za choroba, jakie są opcje terapeutyczne i rokowania?

Rak sromu jest rzadkim nowotworem kobiecych dróg rodnych. Początkowe objawy są bardzo niespecyficzne i często choroba jest rozpoznawana, dopiero gdy pojawi się wyraźny guz. Istnieje wiele typów nowotworu. Rokowania w przypadku raka sromu są dość dobre, jednak w dużej mierze zależą od rodzaju nowotworu i stopnia jego zaawansowania.

Rak sromu należy do nowotworów złośliwych narządów rodnych kobiety. Występuje on stosunkowo rzadko i szacuje się, że stanowi jedynie około 2% nowotworów narządów płciowych.

Rak sromu: rodzaje nowotworu

Nowotwór sromu to najczęściej rak płaskonabłonkowy sromu, czyli taki, który wywodzi się z nabłonka wielowarstwowego płaskiego, warstwy pokrywającej skórę tej okolicy. Zwykle rak występuje u kobiet po 60. roku życia, a do jego rozwoju dochodzi najczęściej u pań między 70. a 80. rokiem życia. Niestety w ostatnim czasie obserwuje się wzrost zachorowań także u młodych pacjentek, chociaż zgony związane ze znacznym zaawansowaniem choroby wciąż pozostają domeną starszych kobiet. W początkowym okresie rozwoju objawy raka sromu są dość niespecyficzne i choroba zostaje zdiagnozowana, gdy pojawia się wyczuwalny guz okolicy warg sromowych. Wyróżnić możemy dwa podstawowe typy nowotworu sromu. Pierwszy – najczęstszy – to wysoko zróżnicowany, rogowaciejący nowotwór płaskonabłonkowy. Do jego powstania przyczyniają się zmiany dymorficzne, liszaj twardzinowy oraz neoplazja sromu, nie ma on natomiast związku z zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego. Drugi, rzadszy nowotwór, ale ujawniający się częściej u kobiet młodszych, to rak nierogowaciejący. W jego przypadku wykazano silny związek z infekcją HPV, chociaż nie tak znaczący, jak w przypadku nowotworów szyjki macicy. Oprócz tego typu nowotworów spotyka się jeszcze inne, rzadziej diagnozowane zmiany. Należy do nich m.in. rak Pageta sromu, który zwykle występuje w innych miejscach, ale może też dotyczyć dróg rodnych. Bardzo niebezpieczną zmianą nowotworową jest również czerniak sromu. Może on przez długi czas nie dawać żadnych objawów poza drobną, punktową zmianą, której zauważenie często bywa trudne. Rak ten już w początkowej fazie ma zdolność do dawania przerzutów, nawet do narządów odległych. Ponadto nowotwór może rozprzestrzeniać się miejscowo, do wewnątrz (czerniak sromu i pochwy), gdzie obecność zmiany na śluzówce jest jeszcze mniej zauważalna.

Wczesne i późne objawy nowotworu

Nowotwory w większości przypadków to choroby podstępne, początkowo niedające żadnych dolegliwości. Tym, co powinno wzbudzić czujność u kobiety, jest utrzymujący się świąd sromu, który dotyczy nawet 80% chorych pacjentek. Niestety nie jest to objawem charakterystycznym, gdyż jego występowanie związane jest także ze stanami zapalnymi i innymi chorobami skórnymi. Świąd pojawia się też w niektórych chorobach ogólnoustrojowych, takich jak cukrzyca, niewydolność wątroby. Wśród innych dolegliwości wymienić można bóle sromu, podkrwawiania z warg sromowych, a w późnym okresie zaburzenia oddawania moczu i stolca. Często najbardziej charakterystycznym objawem jest widoczny i wyczuwalny guz w obrębie sromu. Obecność guza powoduje zmianę wyglądu wargi sromowej (często ma ona nieregularną, egzofityczną postać). Następnie może pojawić się owrzodzenie sromu wraz z wyciekiem treści ropno-krwistej o nieprzyjemnym zapachu.

Rak sromu – leczenie operacyjne i inne opcje terapeutyczne

W leczeniu nowotworów sromu zabieg operacyjny jest metodą z wyboru. W przypadku niskiego zaawansowania choroby stosuje się wycięcie miejscowe wraz z marginesem tkanek zdrowych. W przypadkach bardziej zaawansowanych wykonywane jest usunięcie całego sromu wraz z marginesem (wargi mniejsze i większe, wzgórek łonowy, łechtaczka). Zabieg taki nosi nazwę wulwektomii i uzupełniany jest usunięciem węzłów chłonnych udowych i pachwinowych. Czasami istnieje konieczność usunięcia dodatkowych części narządów płciowych. O zakresie resekcji decyduje ginekolog. Drugą stosowaną techniką terapeutyczną jest radioterapia. Może być ona zalecana jako leczenie uzupełniające, po zabiegu operacyjnym, jeżeli nastąpiły przerzuty do węzłów chłonnych. Może także być zalecana jako leczenie przedoperacyjne, w celu zmniejszenia zmiany pierwotnej. Radioterapię stosuje się także jako leczenie przy rozsianych zmianach chorobowych (jeżeli pacjent nie kwalifikuje się do zabiegu). Wówczas zalecana jest zwykle radioterapia w połączeniu z chemioterapią.

Rokowania raka sromu

Rokowania zależą od stopnia zaawansowania i typu histopatologicznego zmiany. W przypadku niskiego stadium zaawansowania są dość dobre, gdyż 5-letnia przeżywalność przekracza 90%. W przypadku obecności przerzutów do węzłów chłonnych rokowanie jest znacznie gorsze, a odsetek przeżyć spada do 30%.