Kolejny pacjent wyleczony z HIV. Naukowcy mówią o wielkim sukcesie

„Pacjent z Düsseldorfu” dołączył do nielicznego grona osób, u których całkowicie wyeliminowano wirusa HIV. Terapia zadziałała już cztery lata temu, ale naukowcy z ogłoszeniem dobrej nowiny poczekali do momentu, kiedy uzyskali pewność, że pacjent całkowicie wyzdrowiał. O swoim sukcesie poinformowali na łamach czasopisma „Nature”.  

Wielki sukces

W jaki sposób wyleczono „pacjenta z Düsseldorfu”? Udało się to osiągnąć dzięki zastąpieniu komórek szpiku kostnego komórkami macierzystymi odpornymi na HIV, które uzyskano od dawcy. Pacjent ten zachorował na ostrą białaczkę szpikową (AML) trzy lata po diagnozie HIV.

„Od początku celem przeszczepu było leczenie zarówno białaczki, jak i wirusa HIV” – wyjaśnił Guido Kobbe kierujący badaniami w Düsseldorfie.

W konsekwencji przeszczep przeprowadzony w 2013 roku doprowadził do remisji objawów HIV. W 2018 roku pacjent mógł przerwać leczenie antywirusowe. Kolejne lata obserwowano mężczyznę. Dziś 53- latek jest całkowicie zdrowy – udało się go wyleczyć zarówno z nowotworu, jak i HIV.

Złożona procedura

Pierwszą osobą na świecie wyleczoną z HIV był Timothy Ray Brown, znany jako „berliński pacjent”. Przeszczepiono mu szpik kostny pozyskany od dawcy z mutacją CCR5, która zapewnia odporność na wirusa HIV. Jednak przeszczepy szpiku kostnego nie zrewolucjonizują leczenia HIV u 38 milionów obecnie zakażonych ludzi na świecie, bo zdaniem lekarzy nie jest to odpowiednia opcja dla większości osób żyjących z HIV. Dlaczego? To zbyt złożona procedura ze znaczącymi potencjalnymi skutkami ubocznymi. Jest też zbyt duże ryzyko, że biorca odrzuci szpik dawcy.

„Pacjent Düsseldorfu” jest piątą osobą (choć niektóre media podają, że trzecią lub czwartą), u której wyeliminowano wirusa HIV. W lipcu ubiegłego roku pisaliśmy z kolei o najstarszym pacjencie wyleczonym z HIV – był nim 66-latek, który z wirusem żył od 1988 roku.

„Nigdy nie sądziłem, że dożyję dnia, w którym nie będę już miał HIV” – powiedział wtedy mężczyzna cytowany przez BBC.

Podobnie jak pacjent z Niemiec, otrzymał on terapię nie z powodu HIV, ale dlatego, że w wieku 63 lat zachorował na białaczkę. Lekarze uznali, że potrzebuje on przeszczepu szpiku kostnego, aby zastąpić nowotworowe komórki krwi. Dawca posiadał mutację genetyczną CCR5, dzięki której był odporny na wirusa HIV.

Naukowcy chcieliby, żeby w przyszłości móc w ten sposób leczyć  także pacjentów z HIV, którzy nie chorują na nowotwory. Jednak póki co przeszczepy komórek macierzystych przeprowadzane są jedynie w przypadku chorób bezpośrednio zagrażających życiu.

Co trzeba wiedzieć o HIV?

HIV (ang. Human Immunodeficiency Virus – ludzki wirus upośledzenia odporności) należy do rodziny retrowirusów oraz rodzaju lentiwirusów. Jak każdy wirus, składa się z otoczki białkowej i materiału genetycznego. W przypadku HIV jest to jednoniciowe RNA, które przez specjalny enzym (odwrotną transkryptazę) jest przepisywany na DNA, by łączyć się z materiałem genetycznym komórek gospodarza i w ten sposób namnażać się, wywołując proces chorobowy.

Ofiarami HIV padają w szczególności komórki układu odpornościowego – limfocyty T CD4, makrofagi czy komórki dendrytyczne. W pierwszej fazie wirus rozprzestrzenia się w całym organizmie, nie powoduje jednak alarmujących objawów – może pojawić się przejściowe zmniejszenie liczby limfocytów T oraz gorączka. Następnie przechodzi się okres bezobjawowego nosicielstwa, który nieleczony może trwać od 1,5 roku do nawet 15 lat. W okresie bezobjawowym komórki immunologiczne są stopniowo wyniszczane przez wirusa. Nieświadomy nosiciel może w tym czasie zarażać inne osoby.

Po okresie bezobjawowym może rozwinąć się choroba AIDS (ang. aquired immunodeficiency syndrome – nabyty zespół niedoboru odporności). Ze względu na znaczne osłabienie układu odporności pacjent zaczyna chorować na zakażenia oportunistyczne, to znaczy patogeny, z którymi organizm zdrowego człowieka bez problemu by sobie poradził, u osób z AIDS powodują choroby, a nawet śmierć. Są to najczęściej półpasiec, kandydozy i inne grzybice, listerioza. Mogą pojawić się także nowotwory oportunistyczne.

Źródła: Nature, ABC News,  tvn24.pl