Lamblioza – przyczyny, objawy i leczenie. Jak się diagnozuje to zakażenie?

Lamblioza to choroba układu pokarmowego wywołana przez pasożyty. Według danych statystycznych jest to jedno z najczęściej diagnozowanych zakażeń wśród dzieci, także w Polsce. Corocznie zarażają się nią tysiące osób. Jest obecna na całym świecie, ale najwięcej zachorowań obserwuje się w krajach o złych warunkach sanitarnych.

Charakterystyczne dla lambliozy objawy, takie jak biegunka, skurczowe bóle w nadbrzuszu, nudności, wzdęcia oraz złe samopoczucie ogólne, towarzyszą blisko 70% zakażonym. Nietypowe symptomy, np. pokrzywka, występują tylko u niektórych chorych. Leczenie lambliozy jest objawowe. Jeśli choroba nie ustępuje, konieczna jest farmakoterapia.

Co to jest lamblioza?

Lamblioza, określana również mianem giardiozy, to choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaka Giardia intestinalis (syn. Giardia lamblia). Lokalizuje się on w dwunastnicy i jelicie cienkim, powodując objawy podobne do zatrucia pokarmowego. Jego rozwój przebiega w dwóch fazach: cysty, która jest postacią przetrwalnikową, i trofozoitu, tzw. postaci wegetatywnej. Formą zakaźną jest cysta, którą później wydala się z kałem.

Lamblioza u dzieci jest o wiele częstsza niż lamblioza u dorosłych. Szacuje się, że jest to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób pasożytniczych, która atakuje dzieci w wieku przedszkolnym przebywające w dużych skupiskach ludzi lub w miejscach o złych warunkach sanitarnych.

Lamblioza – jak można się zarazić?

Zakażenie pasożytem odbywa się drogą pokarmową. Zachorować można poprzez brudne ręce, skażony pokarm i wodę. Nosicielami są człowiek i niektóre ssaki domowe, np. psy i koty, oraz dzikie, takie jak bobry. Najwięcej zachorowań odnotowuje się w krajach, w których nie przestrzega się zasad higieny i nawozi pola ludzkimi odchodami. W Polsce do zakażeń dochodzi głównie w szkołach i przedszkolach. Zachorowaniu sprzyjają także niektóre czynniki ryzyka, takie jak:

• podróże do krajów rozwijających się, gdzie nie przestrzega się zasad higieny;
• zakażenie u domownika;
• niedożywienie i wyniszczenie organizmu;
• niedobory odporności;
• leki hamujące wydzielanie soku żołądkowego;
• picie nieprzegotowanej wody;
• spożywanie niemytych warzyw i owoców.

Zachorować można wielokrotnie, ponieważ przy zakażeniu nie nabywa się odporności.

Lamblioza – objawy

Objawy lambliozy są uwarunkowane ilością pasożytów i ogólnym stanem chorego. Choroba może przebiegać w trzech fazach:

• bezobjawowej, która po kilku dniach ustępuje samoistnie;
• z ostrym nieżytem pokarmowo-jelitowym trwającym 7–16 dni, któremu towarzyszy osłabienie, wodnista biegunka, wzdęcia, nudności i ból w nadbrzuszu. Chory nie ma apetytu i traci na wadze;
• z przewlekłym zespołem objawów żołądkowo-jelitowych z upośledzeniem wchłaniania, którego objawem charakterystycznym jest biegunka tłuszczowa. Może prowadzić do niedożywienia lub zahamowania wzrostu u dzieci.

U niektórych osób w przebiegu lambliozy pojawiają się objawy nietypowe, takie jak: pokrzywka, zapalenie stawów, nietolerancja laktozy lub zapalenie dróg żółciowych.

Lamblioza – diagnostyka

W przypadku lambliozy diagnostyka opiera się na badaniach mikroskopowych. Materiałem do badań jest kał chorego, w którym stwierdza się obecność cyst. Inną metodą jest test przesiewowy (test ELISA), w którym obecne są antygeny pasożyta. W niektórych sytuacjach konieczne jest badanie treści dwunastniczej pobranej za pomocą zgłębnika. Wykonuje się je, gdy testy serologiczne i badanie kału nie dają jednoznacznej odpowiedzi.

Lamblioza – leczenie

Leczenie lambliozy jest objawowe. Chory musi dużo pić, aby nie dopuścić do odwodnienia. Stosuje się również leki przeciwbiegunkowe i przeciw wzdęciom. Jeśli farmakoterapia zachowawcza jest nieskuteczna, to włącza się terapię przeciwpierwotniakową.

Lekiem przeciwpierwotniakowym pierwszego wyboru jest metronidazol w formie tabletek doustnych. Chory musi go zażywać 3 razy dziennie przez 5–7 dni w dawce 250 mg lub 2 razy dziennie przez 5 dni po 500 mg. Jako lek drugiego rzutu stosuje się 2 gramy tynidazolu w dawce jednorazowej lub furazolidon 4 razy dziennie przez 2–5 dni w dawce 100 mg.

Jeśli to leczenie okaże się niewystarczające lub nastąpi nawrót choroby po kilku tygodniach, to do terapii włącza się paromomycynę w dawce 500 mg.

Chorego uznaje się za wyleczonego, jeśli w jego kale nie stwierdzono obecności pierwotniaka w 2–4 tygodni po zakończeniu kuracji.

Leczenie obejmuje wszystkich domowników, którzy mają bezpośredni kontakt z zakażonym. Aby uniknąć ponownego zachorowania, zaleca się przestrzeganie higieny oraz dokładne mycie warzyw i owoców przed spożyciem. Wodę przed piciem należy gotować.