Leki na cholesterol – na receptę czy bez? Jak skutecznie obniżyć poziom cholesterolu?

W Polsce co najmniej 60% społeczeństwa ma niewłaściwy poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Skutkiem tego jest wzrost liczby chorych na miażdżycę, zawały serca lub udary mózgu, ponieważ złogi cholesterolowe zwężają światło naczyń i uniemożliwiają swobodny przepływ krwi. Ryzyko powikłań można zmniejszyć, stosując leki obniżające poziom cholesterolu.

Jak każde preparaty, także i leki na cholesterol, uznaje się za szkodliwe i uzależniające, choć potwierdzono ich skuteczność wieloma badaniami klinicznymi. Mimo że wadą jest konieczność stosowania ich do końca życia, leki na cholesterol na receptę są jednymi z częściej kupowanych środków farmakologicznych. Czy leki na obniżenie poziomu cholesterolu bez recepty są równie skuteczne?

Czym jest cholesterol?

Cholesterol jest organicznym związkiem chemicznym potrzebnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jako składnik błon komórkowych jest niezbędny do produkcji witaminy D3, hormonów nadnerczy i hormonów płciowych. Zapewnia też prawidłową pracę mózgu. Wytwarzany w niewielkich ilościach nie jest szkodliwy. Kłopotów ze zdrowiem może przysporzyć jego nadmiar, ponieważ powstałe złogi odkładają się w ścianach naczyń, czego skutkiem jest zmniejszenie dopływu krwi do komórek.

Cholesterol dzieli się na ważne dla organizmu frakcje:

• cholesterol LDL – jest to tzw. zły cholesterol, którego nadmiar jest odkładany w ścianach naczyń i tętnic w postaci złogów. Posiadanie wysokiego poziomu frakcji LDL (hipercholesterolemia) wiąże się z dużym ryzykiem powstania udaru mózgu lub zawału serca skutkującego nagłym zgonem. Wysoki poziom LDL obniża się przy stosowaniu leków obniżających cholesterol. Norma LDL u zdrowego człowieka nie powinna przekroczyć 115 mg/dl;
• cholesterol HDL – dobry cholesterol, którego zadaniem jest usuwanie złogów cholesterolowych nagromadzonych w wyniku wysokiego poziomu LDL. Prawidłowe wartości HDL to > 45 mg/dl;
• trójglicerydy – proste tłuszcze wyodrębniane z cholesterolu całkowitego, które są składnikiem tkanki tłuszczowej. Ich nadmiar w organizmie może skutkować pojawieniem się szeregu chorób – otyłości, niedoczynności tarczycy, choroby niedokrwiennej serca lub udaru mózgu. Poziom trójglicerydów w organizmie nie powinien przekraczać 150 mg/dl.

Badanie na poziom cholesterolu we krwi można zrobić w każdej przychodni. Jego koszt to niewiele ponad 20 złotych. Lipidogram dokładnie określa wszystkie frakcje. Wysoki poziom frakcji LDL i trójglicerydów trzeba skonsultować z lekarzem.

Leki na cholesterol na receptę

Najczęściej stosowane leki na obniżenie cholesterolu to statyny. Pod względem chemicznym są to wielofunkcyjne związki chemiczne należące do inhibitorów reduktazy HMG-CoA będących enzymami katalizującymi biosyntezę cholesterolu. Ich zadaniem jest obniżenie poziomu lipidów we krwi, hamowanie procesów zapalnych w organizmie oraz zmniejszenie wartości niebezpiecznych trójglicerydów. Leki obniżające cholesterol należące do tej grupy można rozpoznać po charakterystycznej końcówce w nazwie substancji czynnej: -statinum (atorvastatinum, lovastatinum, simvastatinum).

Uzupełnieniem statyn są leki na cholesterol nowej generacji, które zawierają substancję czynną: ewolokumab. Niewielu pacjentów je stosuje, ponieważ preparat jest bardzo drogi. Lek jest dostępny w postaci roztworu do wstrzykiwań i nie jest refundowany. Za jedno opakowanie (1 wstrzykiwacz) trzeba zapłacić blisko 1000 złotych.

Działanie podobne do statyn mają inne leki na cholesterol na receptę określane jako fibraty. Stosuje się je u pacjentów, u których konieczne jest zwiększenie poziomu „dobrego cholesterolu” i obniżenie wartości trójglicerydów we krwi, czasami także w leczeniu skojarzonym razem ze statynami. Dostępne w grupie tych leków na cholesterol nazwy substancji czynnych to: fenofibrat, klofibrat i ciprofibrat.

Wiele osób pyta, czy leki na obniżenie cholesterolu trzeba brać do końca życia. Niestety tak. Osoby zażywające leki na obniżenie cholesterolu na receptę nie mogą ich odstawić. Skutkiem odstawienia będzie nagły wzrost poziomu poszczególnych frakcji.

Leki na cholesterol bez statyn

Chorzy z niewielkim wzrostem poziomu cholesterolu we krwi nie muszą sięgać po leki na receptę. Takim osobom wystarczy zmiana nawyków żywieniowych i leki ziołowe na cholesterol, które uchronią przed wzrostem stężeń poszczególnych frakcji. Można je kupić w aptekach i w sklepach zielarskich bez recepty. Najpopularniejszymi preparatami są wyciągi z karczocha i ostropestu plamistego dostępne w formie tabletek doustnych. Traktuje się je jako leki ziołowe na cholesterol i trójglicerydy.

Z podwyższonym poziomem cholesterolu można walczyć za pomocą nasion babki płesznika, które są pomocne w wiązaniu żółci z cholesterolem i wydaleniu jego nadmiaru z organizmu, a także dzięki dużym dawkom witaminy C, która pomaga w zwiększeniu stężenia frakcji HDL. Naturalne leki na cholesterol nie są drogie. Koszt jednego opakowania to wydatek rzędu kilkunastu złotych.