Na czym polega scyntygrafia tarczycy? Wskazania do badania i jego skutki uboczne

Scyntygrafia tarczycy to jedno z badań obrazowych. Wykonuje się je z użyciem izotopu promieniotwórczego. Pozwala na zbadanie i graficzne przedstawienie wielkości tarczycy i morfologii jej miąższu oraz ocenę ewentualnych zmian o typie nowotworowym. Badanie jest bezpieczne, jego wynik otrzymuje się w postaci opisu i dokumentacji fotograficznej.

Choroby tarczycy są częstymi dolegliwościami. Dotyczą kobiet i mężczyzn, mogą pojawić się w każdym wieku. Najczęściej diagnozowane są guzki tarczycy, wole tarczycy, ale także zaburzenia czynności hormonalnej (niedoczynność i nadczynność), zapalenia i choroby nowotworowe. Ważna jest szybka i precyzyjna diagnostyka. Scyntygrafia tarczycy to badanie izotopowe z użyciem izotopu promieniotwórczego. Dzięki badaniu scyntygraficznemu tarczycy można ocenić jej wielkość, położenie, ale przede wszystkim budowę miąższu i charakter morfologiczny ewentualnych zmian pierwotnych i przerzutów nowotworowych. Badanie jest precyzyjne, bezpieczne i nie wiąże się z dolegliwościami bólowymi. Jego wynik pacjent otrzymuje w postaci opisu i dokumentacji zdjęciowej. Na podstawie rezultatów badania lekarz (zwykle endokrynolog) podejmuje decyzję odnośnie do dalszego leczenia.

Scyntygrafia tarczycy: na czym polega badanie?

Scyntygrafii tarczycy wymaga przygotowania od pacjenta. W trakcie kwalifikacji do badania należy podać lekarzowi wszystkie leki, jakie się przyjmuje. Musi on zadecydować, które preparaty należy odstawić, gdyż mogą zaburzać przebieg i wyniki badań. Dotyczy to zwłaszcza hormonów tarczycy i preparatów z zawartością jodu. Mogą one powodować hamowanie wychwytu izotopu przez miąższ tarczycy przez nawet kilka miesięcy. Koniecznie należy również poinformować o przebytych badaniach obrazowych z kontrastem, gdyż jego podanie może hamować wchłanianie radioznacznika przez pół roku. Poza tym pacjentom z zaplanowaną scyntygrafią nie zaleca się spożywania dużej ilości ryb mniej więcej miesiąc przed badaniem. Scyntygrafia nie może być przeprowadzana u kobiet w ciąży, zatem należy o niej poinformować lekarza. Procedura rozpoczyna się doustnym lub dożylnym podaniem izotopu. Zwykle znacznikami są jod lub technet. W zależności od tego, który izotop będzie zastosowany, badanie będzie mogło rozpocząć się od razu lub jego czas będzie odroczony na 24 h. Izotop gromadzi się w miąższu gruczołu i w guzkach w jego obrębie w różnym stopniu. To, ile znacznika pochłoną poszczególne struktury, zależy od zróżnicowania tkankowego. Całość kontrastu wychwytywana jest przez gruczolaki autonomiczne, gruczolaki o niskim zróżnicowaniu gromadzą mniejszą ilość kontrastu niż otaczający je miąższ tarczycy. Zmiany o charakterze nowotworów złośliwych i torbieli w ogóle nie gromadzą kontrastu. Na podstawie tych różnic wydzielono 3 rodzaje guzków w obrębie tarczycy: ciepłe, obojętne i zimne. O guzkach ciepłych mówimy, kiedy gromadzą izotop w większym stopniu niż otaczający miąższ tarczycy. Obojętne wychwytują go w podobnej ilości jak miąższ, zimne natomiast nie przyswajają w ogóle izotopu. Odczyt wyników zajmuje kilka minut. Przy scyntygrafii tarczycy wynikiem badania jest opis z dokumentacją fotograficzną, na której widać kształt tarczycy z zaznaczonymi różnymi kolorami zmianami w miąższu. Kolory (czerwony, żółty, niebieski) określają nasilenie wychwytu izotopu.

Scyntygrafia tarczycy – przeciwwskazania i wskazania do wykonania badania

Badanie scyntygraficzne jest bezpieczne, jednakże ze względu na podawanie izotopu istnieją pewne zagrożenia. W związku z tym dobrze jest znać wskazania, w których badanie powinno być wykonane, aby nie narażać się niepotrzebnie. O wskazaniach decyduje oczywiście zawsze lekarz, najczęściej endokrynolog, czasami chirurg endokrynologiczny. Należą do nich diagnostyka nadczynności tarczycy i podejrzenie wola guzkowego lub pojedynczych guzków tarczycy. Często badanie wykorzystuje się do oceny wola zamostkowego, a zwłaszcza jego zakresu przed planowaną operacją. Wskazaniami są także wady rozwojowe tarczycy. Ponadto jako badanie kontrolne scyntygrafia ocenia doszczętność resekcji po zabiegu usunięcia tarczycy. Istnieje kilka przeciwwskazań do zabiegu. Są nimi: ciąża i okres karmienia piersią, uczulenie na znacznik, ciężka oftalmopatia tarczycowa i znaczna otyłość. Niewskazane jest badanie u osoby będącej jedynym opiekunem małego dziecka. Wynika to z tego, iż przy scyntygrafii tarczycy skutkiem ubocznym jest emitowanie promieniowania do otoczenia przez krótki czas.