Polipeptyd trzustkowy (PP) – kiedy jego poziom powinien niepokoić?
się ten artykuł?
Polipeptyd trzustkowy (PP) jest hormonem naturalnie uwalnianym przez komórki F trzustki. Niekiedy jednak produkowany jest też przez guzy hormonalnie czynne. Jest to więc ważny marker zarówno w diagnostyce schorzeń trzustki, jak i nowotworów. Jaki poziom polipeptydu trzustkowego jest prawidłowy? Jakie objawy towarzyszą jego nadmiernemu stężeniu?
Czym jest polipeptyd trzustkowy?
Trzustka zbudowana jest z czterech grup komórek. Każde wydzielają innego typu substancje:
- komórki beta – uwalniają insulinę, proinsulinę i amylinę,
- komórki alfa – uwalniają glukagon, GLP1 i GLP2,
- komórki delta – uwalniają somatostatynę,
- komórki epsilon – uwalniają grelinę,
- komórki F – uwalniają polipeptyd trzustkowy (PP).
Podstawową rolą wszystkich typów komórek wysp trzustkowych (wysp Langerhansa) jest utrzymanie prawidłowego i stabilnego poziomu glukozy we krwi. Polipeptyd trzustkowy dodatkowo działa antagonistycznie w stosunku do somatostatyny w kontekście kwasu solnego wydzielanego przez żołądek. To znaczy, że podczas gdy somatostatyna hamuje ten proces, polipeptyd trzustkowy go stymuluje.
Zwiększone wydzielanie PP przez komórki F trzustki jest wyraźne po posiłku. Rolą hormonu jest wówczas:
- ograniczanie wydzielania trzustkowego,
- zmniejszanie kurczliwości pęcherzyka żółciowego, który odpowiada za magazynowanie, zagęszczanie i uwalnianie żółci wyprodukowanej przez wątrobę,
- pobudzanie wydzielania żołądkowego,
- spowalnianie opróżniania żołądka z zalegającej treści pokarmowej,
- regulowanie pracy jelit,
- wpływanie na rozkład glikogenu w wątrobie.
Polipeptyd trzustkowy a nowotwory
Niekiedy w organizmie rozwijają się guzy, które uwalniają polipeptyd trzustkowy (nazywane są PP-oma). Wówczas hormonu w organizmie jest za dużo. Początkowo choroba może nie dawać żadnych objawów. Jednak wraz z dalszym rozrostem zmiany pojawiają się zwykle:
- ból brzucha,
- biegunka,
- spadek masy ciała,
- żółtaczka,
- cukrzyca (niezbyt często),
- zwiększenie objętości brzucha.
Zapadalność na różne postacie nowotworów neuroendokrynnych wynosi około 0,32/100 000 osób w ciągu roku. Odsetek pacjentów, u których co roku rozwinie się guz wydzielający PP, jest więc jeszcze mniejszy. Rzadkość choroby i niespecyficzne objawy sprawiają, że jest ona wykrywana często już w zaawansowanym stadium.
Jak zbadać poziom polipeptydu trzustkowego?
Badanie poziomu polipeptydu trzustkowego wykonywane jest w przypadku diagnostyki schorzeń w obrębie gruczołu oraz podejrzenia rozwoju PP-oma, czyli guza trzustki, który uwalnia polipeptyd trzustkowy. Badanie wykonywane jest na podstawie próbki krwi żylnej pobranej na czczo.
Przed wizytą w laboratorium zachowaj post trwający minimum 8 godzin (najlepiej 12-14 godzin). Rano wypij wyłącznie odrobinę wody (nie więcej, niż szklankę), aby rozrzedzić nieco krew i ułatwić jej pobieranie. Za wynik prawidłowy uznaje się wartość nieprzekraczającą 200 ng/l. Samo badanie jest dosyć drogie – kosztuje ok. 200-250 zł. Jeżeli jednak otrzymasz skierowanie na wizycie na NFZ, badanie zostanie zrefundowane.
Bibliografia:
- Bolanowski M., Guzy neuroendokrynne układu pokarmowego (GEP – NET), Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.
- de Groot-Andrałojć K. M., Komórki syntetyzujące ghrelinę w wyspach trzustki w rozwoju płodowym człowieka oraz ekspresja w nich czynników transkrypcyjnych regulujących różnicowanie komórek wysp – rozprawa doktorska, Wydziału Hodowli i Biologii Zwierząt Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań 2013.
- Kamińska M., Trzustka – budowa i funkcje. Leczenie cukrzycy metodą transplantacji komórek. Techniczne rozwiązania sztucznej trzustki, Zakład Biofizyki Politechniki Łódzkiej.
- Kos-Kudła b., Rosiek V., Borowska M. i wsp. Nowotwory neuroendokrynne trzustki – zasady diagnostyki i leczenia (rekomendowane przez Polską Sieć Guzów Neuroendokrynych), Endokrynologia Polska, 2017, t. 68, nr 2, s. 198-222.
