Rodzaje endoprotez stawu biodrowego. Jakie sztuczne biodro może zostać zastosowane?

Endoproteza stawu biodrowego to biomechaniczna konstrukcja. Endoprotezoplastyka stawu biodrowego ma na celu zastąpienie zniszczonych struktur stawu endoprotezą i przywrócenie funkcjonalności całej kończynie dolnej.

Rehabilitacja przy endoprotezie stawu biodrowego rozpoczyna się tuż po wybudzeniu pacjenta z narkozy i jest niezbędna dla uniknięcia powikłań zdrowotnych wywołanych hipokinezą. Opuchlizna i ból po wszczepieniu endoprotezy biodra to naturalne reakcje organizmu na ingerencję chirurgiczną, jednak wszczepienie obcego elementu może być przyczyną zaawansowanych komplikacji pooperacyjnych.

Endoproteza stawu biodrowego

Endoproteza stawu biodrowego, potocznie nazywana sztucznym stawem, to konstrukcja wykonana z trwałych materiałów, najczęściej metalowych i ceramicznych, o właściwościach obojętnych dla organizmu. Jej celem jest zastąpienie uszkodzonego stawu biodrowego w całości bądź tylko jego najbardziej zniszczonych elementów.

Na drodze endoprotezoplastyki stawu biodrowego, czyli operacji zastąpienia biologicznych struktur biodra biomechanicznym urządzeniem, pacjent zostaje odciążony od przewlekłych zespołów bólowych i innych objawów wywołanych zniszczonym aparatem ruchu oraz odzyskuje utracone funkcje motoryczne kończyny dolnej.

To, jak długo trwa rehabilitacja po endoprotezie stawu biodrowego, wyznaczają kondycja stawu po operacji, stopień zaangażowania pacjenta w rehabilitację szpitalną i poszpitalną, rodzaj zastosowanej endoprotezy, a także wystąpienie powikłań. Proces rekonwalescencji po endoprotezoplastyce biodra zwykle trwa około 15. tygodni.

Endoproteza stawu biodrowego – rodzaje

Endoproteza stawu biodrowego imituje anatomię struktur stawu i składa się z panewki oraz trzpienia zakończonego głową, gdzie w przestrzeni pomiędzy elementami umieszcza się wkładkę nadającą poślizg mechaniczny. Wszczepienie endoprotezy stawu biodrowego może odbyć się na poziomie wszystkich składowych implantu bądź ich pojedynczych części.

Niezależnie od właściwości implantu, endoprotezy można podzielić:

• ze względu na zakres wymiany stawu:
  • endoprotezy całkowite, stosowane przy rozległych i utrwalonych zmianach chorobowych i deformacjach stawu; wymieniana jest cała powierzchnia kości udowej, piszczelowej i często rzepki;
  • endoprotezy częściowe, wykorzystywane przy zniszczeniach i deformacjach jednej strony stawu;

• ze względu na sposób mocowania do kości:
  • cementowa endoproteza stawu biodrowego, czyli mechanizm utrzymywany za pomocą cementu kostnego, biozgodnego kleju bez właściwości alergicznych i toksycznych, często wzbogaconego o antybiotyki uwalniane w trakcie użytkowania, wspierające rekonwalescencję tkanek. Cementowa endoproteza biodra polecana jest pacjentom powyżej 60 r.ż. ze względu na osłabioną wytrzymałość mechaniczną kości i postępujące procesy odwapniania związane z wiekiem. Ruch i naprężenia stawu powodują stosunkowo szybkie zużycie protezy, blisko o 0,1 mm w ciągu roku;
  • bezcementowa endoproteza stawu biodrowego, czyli konstrukcja mocowana trzpieniem bezpośrednio w kości, wrastająca w jej strukturę za sprawą powierzchni pokrytej substancją klejącą, dodatkowo stabilizującą i przyspieszającą regenerację tkanek okołostawowych. Endoproteza tego typu polecana jest pacjentom w wieku 45–60 lat ze względu na potencjalnie dobrą jakość tkanki kostnej i większą wytrzymałość na przeciążenia;
  • hybrydowa endoproteza stawu biodrowego, czyli kombinacja cementowej i bezcementowej metody instalacji elementów.

Usprawnienie biodra można również dokonać za pomocą kapoplastyki, czyli zabiegu nałożenia na głowę kości udowej tzw. kapy lub wymiany powierzchni panewki miednicy, oszczędzając w możliwie największym stopniu fizjologiczne tkanki stawu. Kapoplastyka zmniejsza m.in. ryzyko zwichnięcia endoprotezy stawu biodrowego i przyspiesza proces rehabilitacji. Endoprotezy stawu biodrowego tego typu polecane są osobom aktywnym fizycznie, o dobrym podłożu kostnym.

Powikłania po endoprotezie stawu biodrowego

Endoprotezoplastyka stawu biodrowego może powodować m.in.:

• zwichnięcie stawu biodrowego;
• obluzowanie panewki endoprotezy stawu biodrowego;
• infekcje bakteryjne miejscowe pod postacią stanów zapalnych bądź ogólnoustrojowych zakażeń, np. sepsy;
• chroniczne zespoły bólowe biodra i stany zapalne;
• powikłania anestezjologiczne;
• bliznowce;
• zakrzepicę żył głębokich, porażenie nerwów obwodowych.

Objawy obluzowania endoprotezy stawu biodrowego i inne dokuczliwe dolegliwości w obszarze operowanej okolicy wydłużają czas rekonwalescencji i stanowią przesłankę o reinwazyjnej operacji w celu rekonstrukcji endoprotezy. Symptomy mogą również pojawić się po kilkunastoletnim okresie remisji ze względu na zużycie elementów implantu. To reakcja normalna, kwalifikująca pacjenta do ponownej endoprotezoplastyki stawu biodrowego.