Rozrusznik serca – jak działa i komu jest wszczepiany? Z jakimi ograniczeniami muszą się liczyć chorzy z wszczepionym rozrusznikiem?

Fachowo rozrusznik serca nazywa się stymulatorem serca. Wszczepiany jest w okolice klatki piersiowej i ma za zadanie unormować pracę mięśnia sercowego. Powikłania rozrusznika serca zdarzają się bardzo rzadko, a sam zabieg wszczepienia jest prosty i bezbolesny.

Rozrusznik serca jest elektronicznym, niewielkim urządzeniem o masie maksymalnie 30 g. Można porównać go do niewielkiego zegarka. Odchodzą od niego elektrody, które przytwierdza się do serca podczas zabiegu wszczepienia rozrusznika. Urządzenie jest zalecane osobom z różnymi zaburzeniami rytmu serca – gdy bije ono zbyt wolno, niemiarowo, przy niezsynchronizowanych skurczach komór. Lekarze proponują wszczepienie rozrusznika serca również tym osobom, które są zagrożone zatrzymaniem akcji serca. Stymulator serca pobudza je za pomocą impulsów elektrycznych, co wspomaga lub uzupełnia braki w jego naturalnej aktywności elektrycznej. Baterie w rozruszniku serca są wymieniane co kilka lat – od 3 do 8, w zależności od natężenia pracy. Powikłania przy rozruszniku serca są dość rzadkie. Należą do nich między innymi zakażenie rany pooperacyjnej, krwawienie czy zespół stymulatorowy. Do poważniejszych powikłań zalicza się zapalenie wsierdzia i zatorowość płucną, jednak są to niezwykle rzadkie przypadki.

Rozrusznik serca – komu jest wszczepiany?

Stymulator serca jest zakładany tym osobom, których praca serca jest zaburzona – impulsy elektryczne nie są miarowe, są zbyt słabe lub nie dostają się do wszystkich warstw układu przewodzącego. Jest on również wsparciem naturalnej pracy serca, gdy pobudzające je impulsy są zbyt słabe. Zanim zostanie podjęta decyzja o wszczepieniu rozrusznika, osoba chora przechodzi szereg odpowiednich badań diagnostycznych. Do zespołów chorobowych, przy których stosuje się rozrusznik serca, należą: migotanie przedsionków, kardiomiopatia, blog pęczka Hisa, bradykardia, bloki po zawałach, blok przedsionkowo-komorowy, zespół wydłużonego QT i zespół chorego węzła zatokowo-przedsionkowego.

Jak wygląda wszczepienie rozrusznika?

Stymulator serca jest wszczepiany na sali zabiegowej, pod kontrolą aparatu rentgenowskiego (RTG) – lekarze mają więc pełną kontrolę nad zabiegiem. Nie jest konieczne znieczulenie ogólne – wystarczające jest miejscowe. Po lewej stronie klatki piersiowej wykonuje się niewielkie nacięcie skóry, a następnie tworzy się „kieszonkę”, która będzie miejscem na rozrusznik. Następnie umieszcza się 1–2 elektrody w sercu, które łączone są z rozrusznikiem. Kolejny krok to odpowiednie zaprogramowanie rozrusznika i sprawdzenie go. Rozrusznik jest zaszywany. Rutynowy zabieg wszczepienia rozrusznika trwa około 30 min, chociaż zależnie od indywidualnego stanu pacjenta może trwać dłużej. Kolejnym zabiegiem po wszczepieniu stymulatora jest zazwyczaj wymiana baterii w rozruszniku lub całego urządzenia po kilku, kilkunastu latach.

Rekonwalescencja po wszczepieniu rozrusznika

Po zabiegu pacjent zostaje w szpitalu na około 24 godziny. Personel medyczny obserwuje jego ogólny stan, ranę po wszczepieniu i sprawdza, czy nie pojawiają się objawy wskazujące na powikłania. Wykonywane jest również kontrolne badanie RTG. Przed wyjściem ze szpitala pacjent zostanie odpowiednio poinstruowany i skierowany na kontrolę rozrusznika w odpowiednim terminie.

Rozrusznik serca – ograniczenia

Wielu pacjentów mających perspektywę założenia stymulatora zastanawia się, jak żyć z rozrusznikiem serca. Wszystko zależy oczywiście od indywidualnego stanu pacjenta, jednak ograniczenia, jakie niesie rozrusznik, są niewielkie i proste do zapamiętania. Osoby z rozrusznikiem mogą uprawiać sporty, normalnie pracować i podróżować. Nie da się jednak całkowicie zapomnieć o tym, że ma się pod skórą taką „pomoc”. Konieczne są regularne kontrole u kardiologa (nie za często, co pół roku lub nawet co rok). Co kilka lat ma miejsce wymiana baterii w rozruszniku. W czasie wizyt u innych lekarzy należy poinformować ich o rozruszniku. Podczas podróży, szczególnie na lotniskach, należy zgłaszać posiadanie stymulatora serca i mieć przy sobie jego kartę identyfikacyjną, ponieważ może on włączyć bramki bezpieczeństwa. Zaleca się również rezygnację ze sportów, podczas których rozrusznik mógłby zostać mechanicznie uszkodzony, np. w czasie upadku.

Jak długo można żyć z rozrusznikiem serca?

Jest to kwestia indywidualna, jednak stosunkowo młode osoby ze wszczepionym rozrusznikiem dożywają późnej starości. Rozrusznik nie skraca życia, a znacznie je wydłuża, ponieważ urządzenie wspiera pracę serca. Ważne jest oczywiście, aby zgłaszać się na regularne kontrole lekarskie.