
Serce
Serce to symbol miłości. Rysują je małe dzieci na laurkach dla mamy, a zakochani – na ławkach w parku lub – obecnie częściej – wstawiają je w SMS–ach i wiadomościach przesyłanych przez komunikatory internetowe. Tymczasem serce powinno być raczej symbolem pracy. Dzięki jego nieustannej aktywności krew stale krąży po organizmie ludzkim.
Zdrowe serce w stanie spoczynku organizmu bije ok. 70 razy na minutę. W stanach ekscytacji lub wzmożonego wysiłku fizycznego może przyspieszyć nawet do 130 uderzeń. Jego podstawowe zadanie to dostarczenia do wszystkich narządów ludzkiego ciała krwi bogatej w tlen i substancje odżywcze.
Co to jest serce?
Stosując język techniczny, serce można nazwać pompą tłocząco-zalewową, której głównym zadaniem jest utrzymanie krążenia krwi i organizmu przy życiu. Serce zbudowane jest z 4 jam: z dwóch przedsionków – lewego i prawego oraz dwóch komór, które rozdziela przegroda. Komory zamykane i otwierane są przez zastawki – prawa przez trójdzielną, a lewa przez dwudzielną. Przed urazami serce chroni błona śluzowa złożona z dwóch warstw – nasierdzia (warstwa wewnętrzna) i osierdzia (warstwa zewnętrzna), pomiędzy którym znajduje się płyn. Osierdzie przyczepione jest do kręgosłupa i klatki piersiowej za pomocą więzadeł, dzięki czemu utrzymuje serce w stałej pozycji. Serce dziecka słychać już w 6. tygodniu ciąży. Jego budowa jest jednak nieco inna, ponieważ do czasu narodzin nie funkcjonują jeszcze płuca, z którymi powiązana jest praca serca.
Z której strony jest serce?
Zwykło się uważać, że serce jest po lewej stronie. I rzeczywiście jest ono nieco przesunięte w lewą stronę, ale w istocie leży pośrodku klatki piersiowej – pomiędzy płatami płuc. Zdrowe serce ludzkie ma wielkość w przybliżeniu odpowiadającą wielkości zaciśniętej pięści swojego właściciela. U kobiet waży ok. 270 g, a u mężczyzn – ok. 320 g. Podczas przeciętnego życia człowieka serce uderza ponad 3,5 mld razy.
Dwufazowa praca serca
Swoją pracę serce rozpoczyna od pauzy, podczas której przedsionki i komory są rozkurczone, a krew z żył głównych i płucnych pod wpływem różnicy ciśnień przelewa się do serca. Gdy obie komory są już wypełnione krwią, węzeł zatokowo-przedsionkowy wytwarza bodziec elektryczny, pod którego wpływem dochodzi do skurczu przedsionków i wzrasta w nich ciśnienie. Na skutek tego do komór dostaje się krew z przedsionków i rośnie ich objętość – nazywana jest objętością końcoworozkurczową, a panujące w komorach ciśnienie – obciążeniem wstępnym bądź ciśnieniem późnorozkurczowym. Gdy ciśnienie w komorach jest większe niż ciśnienie w przedsionkach, dochodzi do zamknięcia zastawek, które wywołuje efekt akustyczny zwany pierwszy tonem serca. Następnie dochodzi do skurczu izowolumetrycznego, który nie zmienia objętości komór, ale powoduje za to wzrost ich napięcia i zwiększenie ciśnienie. W momencie kiedy ciśnienie w komorach przekracza ciśnienie panujące w aorcie i pniu płucnym, następuje faza wyrzutu, podczas której cała objętość krwi znajdującej się w komorach (tzw. objętość wyrzutowa) zostaje wypchnięta do aorty i pnia płucnego. Po wyrzucie krwi spada ciśnienie w komorach serca, w związku z czym następuje zamknięcie zastawek aortalnej i pnia płucnego, co wywołuje drugi ton serca. W komorach po wyrzucie zostaje pewna ilość krwi, która wytwarza ciśnienie końcowoskurczowe i sama również zwana jest objętością końcowoskurczową. Tym samym rozpoczyna się faza rozkurczowa. Gdy ciśnienie w komorach spada poniżej ciśnienia w przedsionkach, krew z przedsionków wlewa się do komór i powtarza się cykl pracy serca.
Jak boli serce?
Chore serce może boleć na różne sposoby. Charakter bólu często związany jest z jego przyczyną. Ból serca może być objawem:
- choroby wieńcowej – odczuwany jako ucisk, gniecenie lub dławienie, zlokalizowany jest za mostkiem i może promieniować do szyi, żuchwy, nadbrzusza oraz lewej ręki. Występuje przy stresie, wysiłku fizycznym oraz silnych emocjach;
- zawału serca – ból ostry, piekący, dławiący, narastający, niezależny od pozycji ciała i oddechu. Może promieniować do szyi, żuchwy, nadbrzusza oraz lewej ręki;
- zaburzeń rytmu serca – najczęściej ból kłujący, mogą mu towarzyszyć zawroty głowy, uczucie lęku, a nawet omdlenia;
- zapalenia mięśnia sercowego – nieswoisty ból, któremu towarzyszą bóle mięśni i stawów, złe samopoczucie, duszności i kaszel;
- nerwic – w okolicach serca zlokalizowane są tzw. nerwobóle, których przyczyną mogą być nerwice lub silny, przedłużający się stres.
Gdy “boli serce”, zawsze trzeba to skonsultować z lekarzem. Ból może być spowodowany poważnymi chorobami, które mogą stanowić zagrożenie życia lub prowadzić do groźnych powikłań. Warto dbać o zdrowie serca, regularnie uprawiając aktywność fizyczną. Zdrowy wysiłek fizyczny powinien być dostosowany do ogólnej kondycji organizmu. Aby utrzymać ciało w jak najlepszej formie, należy ćwiczyć 3 razy w tygodniu przez ok. 30–45 min.
Najnowsze


Naprawią serca i oczy. Innowacyjne syntetyczne neurony zrewolucjonizują świat?

Hailey Bieber przeszła operację serca. W poruszającym nagraniu opowiedziała o wadzie, która była przyczyną mikroudaru

STEMI – przyczyny i objawy zawału STEMI, postępowanie

Amerykanka była pewna, że przeszła zawał. Okazało się, że to… zespół złamanego serca

Lekarze uratowali życie ukraińskiemu żołnierzowi. Wyjęli kulę z bijącego serca

Tachykardia zatokowa – co to jest, objawy, czy jest groźna?

Jak żyć po zawale serca? Czy można ćwiczyć? Co można jeść?

Hipotonia ortostatyczna – przyczyny, objawy i leczenie nagłego spadku ciśnienia tętniczego krwi

Zmarł pierwszy pacjent z przeszczepionym sercem genetycznie zmodyfikowanej świni

Wiesz, jak dbać o serce? Oto lista produktów, których powinnaś unikać

„Zespół złamanego serca”. Coraz więcej przypadków choroby podczas pandemii COVID-19

Kieliszek czerwonego wina dziennie poprawi pracę serca? Naukowcy obalili słynny mit

Nie lekceważ tych objawów. To może być serce

Masaż serca, czyli jak podczas przerwy śniadaniowej uratować życie, nie męcząc się przy tym

Przeszczepiono serce świni człowiekowi. To pierwszy taki przypadek w historii!

Serce: 5 sygnałów ostrzegawczych

Zaburzenia rytmu serca (arytmia) – objawy, przyczyny, leki

Zawał serca – objawy, przyczyny, pierwsza pomoc w zawale serca

Wady wrodzone płodu – kiedy powstają? Wady rozwojowe serca

Idiopatyczne częstoskurcze komorowe – charakterystyka

Omdlenia kardiogenne – przyczyny, diagnostyka, leczenie

Mruki sercowe – czym się charakteryzują i kiedy występują?

Rewaskularyzacja laserowa – wskazania, przygotowanie, przebieg

Ubytek przegrody przedsionkowej (ASD) – objawy wady serca

Zwężenie drogi odpływu prawej/lewej komory serca – przyczyny i leczenie

Zespół preekscytacji – czym jest, jakie są objawy i leczenie?

Częstoskurcz przedsionkowy – przyczyny, objawy, leczenie

Trzepotanie przedsionków – przyczyny, objawy i leczenie

Kardiomiopatia przerostowa – objawy, przyczyny, leczenie

Zespół Brugadów – przyczyny, diagnostyka, leczenie

Dławica odmienna (angina Prinzmetala) – objawy i leczenie

Niedomykalność zastawki aortalnej – przyczyny i leczenie

Ostra niewydolność serca – przyczyny, objawy, leczenie

Dławica mikronaczyniowa – przyczyny, objawy i leczenie

Infekcyjne zapalenie wsierdzia – przyczyny, objawy, leczenie

Dysfunkcja węzła zatokowego – przyczyny, objawy, leczenie

Przewlekła niewydolność serca – przyczyny, objawy, leczenie

Nagła śmierć sercowa – przyczyny, objawy i czynniki ryzyka

Nadciśnienie naczyniowo-nerkowe – przyczyny i leczenie

Zespół Eisenmengera – przyczyny, objawy, leczenie

CK-MB – wskazania do badania, norma i interpretacja wyników

Hipertriglicerydemia – przyczyny, leczenie i dieta

Szmery serca – czym są, rodzaje, diagnostyka

Pierwszy i drugi ton serca – czym są tony sercowe?

Test marszowy – przebieg i zastosowanie badania

Metody i zasady pomiaru ciśnienia tętniczego krwi
