Psychologia Gestalt – dla kogo jest terapia Gestalt (postaci)?

Psychologia Gestalt powstała dzięki Fritzowi Perlsowi, który jest jedną z najbardziej fascynujących postaci swojego czasu, a na pewno najbardziej wszechstronną, przynajmniej wśród psychologów XX wieku. Nazywana inaczej psychologią postaci, opiera się na założeniu, że różne aspekty ludzkiego życia są zorganizowane w figury (całości, Gestalty). Brak dopełnienia całości stanowi przyczynę występowania zaburzeń. Dla kogo pomocna będzie terapia Gestalt, jakie są jej cele i efekty?

Skąd wywodzi się psychologia Gestalt?

Terapii Gestalt nie byłoby bez doświadczeń Perlsa z:

• filozofią (fenomenologią, egzystencjalizmem, holizmem),
• religią (buddyzmem zen, taoizmem),
• psychoanalizą (Perls był klientem kilku terapeutów),
• teatrem (twórca Gestalt miał doświadczenia sceniczne).

Równie dużo psychologia Gestalt zawdzięcza prywatnym przeżyciom Perlsa związanym z atmosferą domu rodzinnego (odrzucający ojciec i wymagająca matka) oraz prześladowaniom ze strony nazistów (był Żydem). Wszystkie wymienione prądy duchowe i intelektualne złożyły się na psychologię Gestalt, jedną z najważniejszych metod leczenia duszy zaliczanych do szkoły humanistycznej.

Główne założenia psychologii Gestalt

Człowiek stanowi precyzyjny, wewnętrznie spójny mechanizm (zbiór „figur”, z niem. Gestalt = figura), w którym żaden element nie działa oddzielnie, w oderwaniu od innych. Istnieje związek między naszymi emocjami, wydarzeniami, zjawiskami wokół nas i snami (np. złość na szefa i złamanie nogi mogą mieć ze sobą ścisły związek, choć pozornie zostały wywołane przez czynniki niezależne od siebie). Gestalt zakłada, że wszyscy możemy te zależności zrozumieć i z tej świadomości konstruktywnie korzystać.

Zaburzenie psychiczne występuje wtedy, gdy w ramach tego spójnego systemu następuje jakiś wyłom, np. kiedy czujemy lęk, ale nie rozumiemy jego źródeł. Ważnym terminem terapii Gestalt jest „domykanie całości”. W naszym życiu istnieją „niedomknięte sytuacje”, czyli przeżycia, z którymi nie potrafimy sobie poradzić i które wciąż dają nam się we znaki. Bez ich domknięcia, czyli rozpoznania i załatwienia, nie może nastąpić pełny kontakt z tu i teraz, a zatem nie mogą ustąpić problemy psychiczne i fizyczne.

Terapia Gestalt – dla kogo?

Psychoterapia metodą Gestalt skierowana jest do osób, które chcą lepiej zrozumieć siebie i polepszyć jakość życia. Tych, które przeżywają życiowe problemy lub wewnętrzne konflikty, oraz tych, które dobrze sobie radzą, ale od terapii oczekują poszerzenia świadomości i odkrycia nowych rejonów swojego ja.

Terapia Gestalt – cele i efekty

Poprzez terapię Gestalt możemy zrozumieć mechanizmy naszego funkcjonowania, a także „domknąć” nierozwiązane sprawy oraz nieuświadomione, a jednak dające o sobie znać problemy, zasymilować je i doświadczyć pełnego kontaktu z rzeczywistością tu i teraz. Tym samym dzięki wykorzystaniu psychologii Gestalt następuje zintegrowanie wszystkich „figur” naszego życia w jedną harmonijną, świadomie przeżywaną całość. Efektem jest świadome i owocne kształtowanie własnego życia.

Psychologia Gestalt – ograniczenia

O ile Gestalt jest metodą znakomitą dla osób pragnących lepiej poznać i zanalizować siebie, nie jest polecana dla pacjentów rozbitych wewnętrznie i pogubionych (bardziej niż pogłębionej analizy i rozbicia na czynniki pierwsze potrzebują oni ukojenia i integracji osobowości). Problemy, przy których lepiej jest spróbować innej formy leczenia, to także wszelkiego rodzaju uzależnienia oraz trudności z wchodzeniem w kontakt z drugą osobą. Metody terapii opartej na psychologii Gestalt nie proponuje się również pacjentom o zaburzeniach psychotycznych.

Psychologia Gestalt –  metody terapii

Terapia Gestalt może przyjąć formę spotkań indywidualnych lub grupowych. Terapeuta proponuje pacjentom uczestnictwo w różnych formach aktywności, np. w psychodramie lub w pracy z pustym krzesłem (pacjent po kolei siada na krzesłach symbolicznie reprezentujących ważne postaci z jego życia). Praca grupowa według terapii opartej na psychologii Gestalt może też polegać na indywidualnej pracy terapeuty z pacjentem, która odbywa się na tle grupy. W czasie sesji pacjent (lub każda osoba po kolei) na bieżąco omawia z terapeutą emocje, uczucia czy przemyślenia, które pojawiają się w związku z poszczególnymi ćwiczeniami.

Terapia Gestalt – czas

Sesje Gestalt odbywają się zazwyczaj raz w tygodniu i trwają 45 minut. Terapia oparta na psychologii Gestalt trwa od 1,5 roku do 3 lat.