Test marszowy – przebieg i zastosowanie badania

Sześciominutowy test marszowy (6MWD) to próba wysiłkowa, która pozwala na określenie sprawności funkcjonalnej pacjenta. Badanie może być wykonane u osób w każdym wieku, także tych poruszających się o lasce czy przy pomocy chodzika. Test marszowy najczęściej przeprowadza się u pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego i oddechowego. Jak przebiega sześciominutowy test marszowy i jakie jest jego zastosowanie?

Czym jest sześciominutowy test marszowy?

Sześciominutowy test marszowy (6-minute walking distance – 6MWD) jest prostym badaniem, które można wykonać praktycznie u każdego. Polega on na marszu trwającym sześć minut, w czasie którego mierzy się pokonany dystans. 6MWD pozwala na ocenę funkcjonowania wszystkich organów i układów organizmu, w tym układu oddechowego, sercowo-naczyniowego i nerwowego. Test wykonywany jest przede wszystkim u pacjentów ze schorzeniami serca i płuc, w celu określenia ich aktualnego stanu zdrowia. Zastosowany przed rozpoczęciem terapii i w jej trakcie pozwala na monitorowanie postępów leczenia. Test marszowy wykorzystywany jest również jako wskaźnik chorobowości i śmiertelności.

Przebieg testu marszowego

Test marszowy może zostać przeprowadzony zarówno w pomieszczeniu jak i na zewnątrz. Często wykonuje się go na korytarzu szpitala, dlatego bywa nazywany testem korytarzowym. Powierzchnia musi być płaska, a pokonywany odcinek znajdować się w linii prostej. Osoba nadzorująca badanie wyznacza linię startu oraz punkt, w którym pacjent będzie zawracał. Dystans podzielony jest na trzymetrowe odcinki. Test wymaga zastosowania stopera i licznika okrążeń, a do wykonania pomiarów po badaniu używa się pulsoksymetru i sfigmomanometru.

Pacjent proszony jest o założenie wygodnego stroju i obuwia antypoślizgowego. Na dwie godziny przed badaniem nie powinien wykonywać intensywnych ćwiczeń fizycznych, które mogłyby zaburzyć wyniki przeprowadzanego testu. Przed rozpoczęciem badania z chorym przeprowadza się wywiad, wykonuje pomiary pulsu, ciśnienia tętniczego krwi i saturacji oraz instruuje, na czym będzie polegać badanie i jak należy je wykonać. Wyznaczonego dystansu nie można pokonywać biegiem ani truchtem, a celem jest przejście w ciągu sześciu minut jak najdłuższej odległości. Marsz poprzedza określenie przez chorego odczuwanej duszności i zmęczenia w skali Borga, w której zero oznacza nieodczuwalne zmęczenie i brak duszności, a 10 zmęczenie maksymalne i duszność nie do wytrzymania.

Test rozpoczyna się na sygnał dany przez prowadzącego. Jeśli podczas marszu chory poczuje się zmęczony, może przystanąć i po chwili kontynuować badanie. Po każdej minucie pacjent informowany jest o upływie czasu. Po upływie sześciu minut osoba badana jest zatrzymywana, a przeprowadzający test mierzy przebytą odległość. Następnie ponownie sprawdzane jest tętno, ciśnienie i saturacja pacjenta. Odnotowuje się również stopień duszności i zmęczenia.

Zastosowanie testu marszowego

Test marszowy umożliwia ocenę wydolności czynnościowej, ryzyka dalszego rozwoju istniejących chorób i ich śmiertelności, wydolności wysiłkowej i tolerancji wysiłku oraz poziomu kontroli ruchowej. Test marszowy przeprowadza się u osób chorujących na:

• przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP),
• nadciśnienie płucne,
• niewydolność serca,
• mukowiscydozę,
• śródmiąższowe choroby płuc,
• choroby naczyń obwodowych.
• chorobę Parkinsona,
• fibromialgię
• po zabiegach operacyjnych na jamie brzusznej.

Przeciwwskazania i środki ostrożności

Testu marszowego nie wykonuje się u osób, które w ciągu ostatniego miesiąca przebyły zawał lub napad dusznicy bolesnej. Przeciwwskazaniem jest także niestabilna choroba wieńcowa, zapalenie mięśnia serca lub osierdzia, ostra zakrzepica żył głębokich oraz ostre choroby infekcyjne. Spoczynkowa częstość skurczów serca osoby badanej nie powinna być wyższa nić 120 uderzeń na minutę, ciśnienie skurczowe nie powinno przekraczać 180 mmHg, a ciśnienie rozkurczowe 100 mmHg.

W przypadku osób chorych test wykonywany jest w miejscu, w którym pacjent uzyska pomoc w razie pogorszenia samopoczucia bądź wystąpienia komplikacji zdrowotnych. Osoby przeprowadzające próbę wysiłkową powinny być zaopatrzone w aspirynę i nitroglicerynę podawaną podjęzykowo. Podstawą do natychmiastowego przerwania testu są następujące objawy: ból w klatce piersiowej, duszność nie do zniesienia, znaczny wzrost potliwości, nagła bladość skóry, skurcze mięśni kończyn dolnych, zataczanie się.

Bibliografia:

1. American Thoracic Society. ATS Statement: Guidelines for the Six-Minute Walk Test. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine 2002, vol 166. s. 111-117.
2.  Tadeusz Przybyłowski i wsp., „Wytyczne Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące podstaw zastosowania, sposobu wykonywania oraz interpretacji testu 6-minutowego chodu (6MWT), Pneumonologia Alergologia Polska. Wydanie Polskie 2015; tom 1, nr 1, strony 9–25.