Zapalenie jąder, czyli stan zapalny męskich gonad. Jak przebiega?

Zapalenie jąder rozwija się najczęściej na podłożu bakteryjnym lub wirusowym, charakteryzuje się objawami właściwymi dla stanu zapalnego. Ile trwa i jak przebiega leczenie? Czy zapalenie jąder jest niebezpieczne? Dowiesz się tego, czytając niniejszy artykuł.

Zapalenie jądra u dziecka i u dorosłego. Etiologia

Zapalenie jądra (łac. orchitis) w klasyfikacji ICD-10 jest oznaczone kodem N45 i występuje wraz z zapaleniem najądrza. Może rozwinąć się w jednej gonadzie lub w obu jednocześnie. Najczęściej stan zapalny wywołany jest infekcją bakteryjną lub wirusową, jednak czasami przyczyna zapalenia jądra pozostaje nieznana.

Omawiana patologia występuje u chłopców jako powikłanie po śwince, z kolei u dorosłych mężczyzn bywa wynikiem chorób przenoszonych drogą płciową, takich jak rzeżączka, kiła czy chlamydia. Może też zdarzyć się tak, że do zapalenia jąder dochodzi w wyniku nieleczonej infekcji dróg moczowych lub przerostu gruczołu krokowego (prostaty). Inne czynniki etiologiczne to:

• różyczka (łac. Rubella virus),
• ospa wietrzna (łac. varicella),
• wirus Coxsackie,
• cytomegalowirus (CMV),
• bakterie, szczególnie coli, Stapylococcus, Streptococcus.

Ile trwa zapalenie jądra? Stan zapalny rozwija się zwykle od 4. do 6. dni, a czas jego trwania zależy od podłoża.  Infekcje bakteryjne są leczone zwykle dłużej niż wirusowe, ale zastosowanie właściwych preparatów pozwala pozbyć się uciążliwych objawów po ok. 2. tygodniach.

U kogo ryzyko rozwinięcia się zapalenia jądra jest większe?

Stan zapalny jądra może się rozwinąć u każdego mężczyzny, jednak ci prowadzący zdrowy i aktywny tryb życia są oczywiście mniej narażeni na występowanie infekcji. Poza złą dietą oraz brakiem codziennej aktywności, czynnikami ryzyka są tutaj:

• nawracające infekcje dróg moczowych,
• operacja w obrębie układu moczowo-płciowego,
• wrodzone wady anatomiczne układu moczowo-płciowego,
• uprawianie seksu z wieloma partnerkami oraz bez zabezpieczenia.

Zapalenie jądra a współżycie

Jak wspomniano, zapalenie jądra może się rozwinąć w wyniku współżycia z osobą, która jest nosicielem choroby wenerycznej, dlatego, jeżeli często uprawiasz seks, nie zapominaj o korzystaniu z prezerwatyw. Jeżeli natomiast chodzi o współżycie podczas zapalenia jądra, nie jest ono wskazane ani możliwe ze względu na możliwość przeniesienia choroby na drugą osobę oraz silny ból i obrzęk, które towarzyszą chorobie.

Zapalenie jąder – objawy

Zapalenie jąder daje objawy tożsame ze stanami zapalnymi innych części ciała. Możesz zatem zauważyć następujące symptomy:

• miejscowe zwiększenie ciepłoty ciała,
• obrzęk moszny,
• ból i tkliwość chorych jąder,
• złe samopoczucie,
• stan podgorączkowy lub gorączkę.

Jeżeli zaczynasz odczuwać nagły ból w okolicach moszny, koniecznie skonsultuj się z lekarzem, ponieważ może on sygnalizować stan nagły – skręt jądra.

Zapalenie jądra – leczenie i diagnoza

Podejrzewasz u siebie zapalenie jądra? Leki bez recepty z ibuprofenem, paracetamolem albo naproksenem zadziałają przeciwzapalnie i przeciwbólowo, ale nie wyeliminują przyczyny problemu, jeżeli za dolegliwości odpowiadają bakterie lub choroba weneryczna, wymagająca specjalistycznego leczenia. Dlatego w razie zaobserwowania niepokojących objawów, zawsze warto skonsultować się z lekarzem POZ, który postawi diagnozę, zlecając badania krwi, analizę oraz posiew moczu lub badanie USG.

Leczenie domowe zapalenia jąder

Leczenie farmakologiczne zawsze warto wspierać domowymi sposobami. Pozwoli to na szybszy powrót do zdrowia, a także zminimalizuje dokuczliwe objawy. Na przykład na ból towarzyszący zapaleniu jądra pomogą zimne okłady. Wystarczy zmoczyć ręcznik w zimnej wodzie lub zawinąć w niego kostki lodu i przyłożyć na kilka minut do obrzękniętej i bolesnej moszny. Z kolei najlepsze zioła na zapalenie jąder, które można stosować zewnętrznie, to:

• nagietek lekarski (łac. Calendula officinalis),
• szałwia lekarska (łac. Salvia officinalis),
• świetlik łąkowy (łac. Euphrasia rostkoviana Hayne),
• kasztanowiec zwyczajny (łac. Aesculus hippocastanum).

Nie zapominaj także o odpoczynku, bo jest on podstawą każdej rekonwalescencji. Zapewnij sobie spokój, zrezygnuj na kilka dni z aktywności seksualnej oraz fizycznej i wysypiaj się, a wszystko wróci do normy.

Bibliografia:

1. Azmat C. E., Vaitla P., Orchitis, StatPearls 2023.
2. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21658-orchitis [dostęp 07.05.2024].
3. Trojian T. H., Lishnak T. S., Heiman D., Epididymitis and Orchitis: An Overview, American Family Physician 2009, 79(7): 583-587.
4. Wu H., Wang F., Tang D., Han D., Mumps Orchitis: Clinical Aspects and Mechanisms, frontiers in Immunology 2021, 12: 582946.