Zwyrodnienie plamki żółtej – przyczyny i objawy. Jak wygląda leczenie schorzenia?

Zwyrodnienie plamki żółtej to choroba oczu, która rozpoczyna się zwykle po 50 roku życia. Związana jest w uszkodzeniem siatkówki, co prowadzi do pogorszenia się wzroku. Rozróżnia się dwa rodzaje schorzenia: suche i wysiękowe. Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej ma na celu zatrzymanie postępu choroby i łagodzenie objawów.

Plamka żółta jest punktem znajdującym się w centralnej części siatkówki. To największe skupisko światłoczułych fotoreceptorów, które odpowiadają za prawidłowe i ostre widzenie w świetle dziennym. Z wiekiem dochodzi do zaburzenia przemiany materii w oku, co wpływa na niedostateczne dotlenienie siatkówki i odkładanie się w niej szkodliwych związków chemicznych. Skutkiem tego procesu jest zwyrodnienie plamki żółtej. Objawy schorzenia rozwijają się powoli, a pierwszym z nich jest pogorszenie widzenia.

Na czym polega zwyrodnienie plamki żółtej?

Zwyrodnienie plamki żółtej, określane także jako AMD (age-related macular degeneration) to przewlekła i postępująca choroba oczu związana z zanikiem fotoreceptorów w plamce żółtej. Pierwsze objawy pojawiają się zwykle po 50 roku życia, chociaż zdarzają się przypadki, że rozpoznaje się zwyrodnienie plamki żółtej u młodych osób (po 40 roku życia). AMD występuje najczęściej w obu oczach jednocześnie, ale stopień zaawansowania zmian może być różny. Istnieją dwa rodzaje schorzenia:

• wysiękowe zwyrodnienie plamki żółtej – ma nagły i szybki przebieg; naczynia krwionośne znajdujące się pod siatkówką stają się kruche, w wyniku czego dochodzi do licznych krwotoków, gromadzenia się płynu i niszczenia komórek w plamce żółtej;
• suche zwyrodnienie plamki żółtej – jest to najczęstsza postać choroby; ma łagodny przebieg i charakteryzuje się stopniowym pogorszeniem wzroku; patomechanizm polega na obumieraniu fotoreceptorów i odkładaniu się pod plamką żółtą produktów przemiany materii.

Przyczyny zwyrodnienia plamki żółtej

Przyczyny zwyrodnienia plamki żółtej nie zostały dokładnie ustalone. Badacze uważają, że na jej pojawienie się mają wpływ czynniki genetyczne, ponieważ odkryto mutacje w genach, które powodują procesy patologiczne w obrębie siatkówki i plamki żółtej. Duże znaczenie przypisuje się również stylowi życia i środowisku. Do czynników ryzyka rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej należą:

• wiek powyżej 50 lat,
• płeć żeńska,
• jasny kolor tęczówki oka,
• występowanie zwyrodnienia plamki żółtej w najbliższej rodzinie,
• otyłość,
• palenie tytoniu,
• schorzenia układu sercowo-naczyniowego, m.in. nadciśnienie tętnicze,
• cukrzyca,
• niedobór składników odżywczych (beta-karotenu, selenu, witamin E i C).

Objawy zwyrodnienia plamki żółtej

Pierwsze objawy zwyrodnienia plamki żółtej w większości przypadków rozwijają się powoli i nie zawsze są dostrzegane przez pacjenta od razu – zwykle dolegliwości zauważa się, patrząc tylko jednym okiem. Na początku jest to:

• pogorszenie ostrości wzroku,
• pogorszenie widzenia z bliskiej odległości,
• trudności z czytaniem,
• zaburzenia związane z widzeniem barw,
• wrażliwość na światło,
• widzenie prostych linii jako zakrzywionych lub falujących,
• pojawienie się w centrum widzenia nieruchomej, szarej plamki.

Wraz z postępem choroby objawy zwyrodnienia plamki żółtej nasilają się. Obraz może stać się przymglony, pacjent ma problemy z dostrzeganiem szczegółów. Charakterystyczna jest zmienność widzenia – w niektóre dni wzrok się polepsza. Znaczne pogorszenie widzenia utrudnia codzienne funkcjonowanie i aktywność. W niektórych przypadkach schorzenie prowadzi do całkowitej utraty wzroku.

Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej

Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej ma na celu powstrzymanie postępu choroby i łagodzenie dolegliwości. Wybór terapii zależy od stopnia zaawansowania schorzenia. W przypadku łagodnej postaci stosuje się leki poprawiające ukrwienie oraz dietoterapię. Dieta na zwyrodnienie plamki żółtej powinna być bogata w produkty zawierające witaminy C i E, luteinę, beta-karoten i selen. Warto jeść ryby i owoce morza, rośliny strączkowe, orzechy, owoce i warzywa (głównie szpinak, marchew, kapustę i buraki). Można zażywać także suplementy na zwyrodnienie plamki żółtej: luteinę, zeaksantynę, witaminę E. W zaawansowanej postaci choroby stosuje się zastrzyki na zwyrodnienie plamki żółtej. Są to iniekcje doszklistkowe. Leki zmniejszają stan zapalny, przyspieszają wchłanianie płynu i hamują tworzenie się patologicznych naczyń krwionośnych w oku. Inną metodą jest leczenie zwyrodnienia plamki żółtej laserem (terapia przezźreniczna, terapia fotodynamiczna). Polega ono na niszczeniu nieprawidłowych naczyń krwionośnych. Operacja zwyrodnienia plamki żółtej jest wskazana w przypadku wylewu krwi pod siatkówkę w przebiegu wysiękowego AMD. Polega na wykonaniu witrektomii, czyli zabiegu na tylnej części oka.