Dlaczego powstała „Krótka Instrukcja. O Osteoporozie”?

Osteoporoza nie jest chorobą staruszek i bardzo często ma młodą twarz, jednak młodsze kobiety nie przywiązują do zagrożenia nią należytej wagi. Takie są wyniki ankiety przeprowadzonej na zlecenie Fundacji Hello Zdrowie na temat osteoporozy, jej objawów, czynników ryzyka i sposobów zapobiegania tej chorobie.

Kiedy zaczynaliśmy prace nad „Krótką Instrukcją. O Osteoporozie” w dużej mierze kierowaliśmy się intuicją. Wiedzieliśmy, że to choroba, która dotyka przede wszystkim kobiet. Mieliśmy więc podejrzenia, że podobnie jak wiele „kobiecych” schorzeń może być marginalizowana, tabuizowana, czy spychana na margines, ale nie spodziewaliśmy się nawet jak bardzo.

Osteoporoza często pojawia się w życiu kobiet na etapie transformacji menopauzalnej. Po wydaniu „Krótkiej Instrukcji. O Menopauzie” znaliśmy już problemy tej grupy – mieliśmy świadomość, że zdrowie kobiet, które utraciły płodność, jeszcze mniej leży na sercu wielu lekarzom i badaczom. Spotkania i rozmowy z osobami chorującymi na osteoporozę utwierdziły nas w przekonaniu, że intuicja nas nie zawiodła – osteoporoza nie jest postrzegana jako realne zagrożenie dla zdrowia kobiet, ich samodzielności i sprawczości. Chorujące na osteoporozę osoby często dowiadują się o niej dopiero, kiedy w wyniku pozornie niegroźnego urazu złamią kręgosłup czy nadgarstek. Co równie ważne – okazało się, że osteoporoza nie jest problemem jedynie pacjentów w podeszłym wieku. Może spotkać osoby, które przez długi czas przyjmowały sterydy, chorowały na zaburzenia odżywiania lub zmagają się z zaburzeniami pracy tarczycy.

Na tym etapie wiedzieliśmy już, że „Krótka Instrukcja. O Osteoporozie” na pewno powstanie i jest bardzo potrzebna. Wyraźnie potwierdziły to wyniki ankiety, której wyniki prezentujemy poniżej.

O wiedzę na temat osteoporozy i innych chorób przewlekłych w ankiecie internetowej zapytano 500 kobiet w wieku 30-50 lat. Badania potwierdziły, że osteoporoza należy do chorób pomijanych i lekceważonych. Jedynie 10 proc. kobiet deklaruje, że podejmuje działania profilaktyczne, mając na myśli tę chorobę. Większość ankietowanych koncentruje swoje wysiłki na zapobieganiu innym chorobom przewlekłym – otyłości (28 proc.), nadciśnieniu tętniczemu (21 proc.) i cukrzycy typu 2 (20 proc.).

Za najskuteczniejsze działania profilaktyczne w zapobieganiu osteoporozie respondentki uznają przede wszystkim suplementację (48 proc.), badania profilaktyczne (44 proc.) oraz zwiększenie podaży pewnych składników w diecie.

W profilaktyce większy nacisk kładą na umiarkowaną aktywność fizyczną niż na ćwiczenia siłowe (43 proc.), a także na ograniczenie lub wykluczenie używek (32 proc.).

Respondentki sondażu wśród czynników ryzyka osteoporozy wskazują dietę ubogą w składniki odżywcze (47 proc.), uwarunkowania genetyczne (42 proc.) oraz małą aktywność fizyczną (40 proc.). Rzadziej zwracają uwagę na zmiany hormonalne (32 proc.), przyjmowanie niektórych leków (21 proc.) czy zbyt kaloryczną dietę (15 proc.).

Co 10. osoba biorąca udział w badaniu ma w rodzinie i wśród swoich bliskich kobietę zmagającą się z osteoporozą, a wśród konsekwencji choroby dla życia codziennego chorych wskazywane były: zwiększone ryzyko złamań i stłuczeń kości (63 proc.) oraz problemy z poruszaniem się (54 proc.). Ponad 40 proc. przebadanych kobiet kojarzy osteoporozę z koniecznością ograniczenia aktywności fizycznej, a prawie połowa (47 proc.) – z przewlekłym bólem.

41 proc. pytanych uczestniczek badania nie zna pojęcia densytometria, czyli nazwy badania gęstości kości. Wiedza o tym badaniu rośnie wraz z wiekiem. O ile tylko co trzecia pytana w wieku 30-34 lat słyszała o densytometrii, o tyle wiedzę o niej deklaruje już 56 proc. kobiet w wieku 45-50 lat.

Badanie ilościowe, realizowane w formie ankiety internetowej (CAWI – Computer Assisted Web Interviewing) przeprowadzono między 17 a 19 września 2025 na 500 osobowej grupie kobiet w wieku 30–50 lat. W przeprowadzeniu badania wsparła nas fundacja Ludzie i Medycyna.