Lekarka: „Nietypowe nawyki żywieniowe mogą być jednym z pierwszych objawów demencji”

Czy sposób, w jaki jemy obiad, może sygnalizować poważną chorobę neurologiczną? Coraz więcej wskazuje na to, że tak. Okazuje się, że nietypowe nawyki żywieniowe mogą być jednym z pierwszych objawów otępienia czołowo-skroniowego, czyli rzadkiego podtypu demencji, który dotyczy około jednego na 20 pacjentów zmagających się z tą chorobą.

Demencja a alzheimer

Otępienie czołowo-skroniowe (FTD) to zbiorcze określenie dla grupy chorób neurodegeneracyjnych, które atakują przede wszystkim płaty czołowe i skroniowe mózgu. To właśnie te obszary odpowiadają za osobowość, zachowanie, mowę i język.

W przeciwieństwie do bardziej znanej choroby Alzheimera, wczesne stadia FTD nie muszą wcale wiązać się z zaburzeniami pamięci. Zamiast tego objawy mogą być nietypowe: od zmian charakteru, przez impulsywność, aż po obsesyjne zachowania związane z jedzeniem.

Jak demencja zmienia nawyki żywieniowe?

Jak czytamy na portalu Dementia UK, u osób cierpiących na FTD często rozwijają się nieprawidłowe nawyki żywieniowe. Może to być:

• hiperfagia, czyli nadmierne objadanie się,
• fiksacja na jednym produkcie (np. jedzenie tylko bananów),
• spożywanie przedmiotów niejadalnych,
• zabieranie jedzenia z talerzy innych osób.

„Zachowania te są oczywiście problematyczne społecznie, ale także w odniesieniu do zdrowia pacjentów, ponieważ mają oni tendencję do przybierania na wadze. Choć u innych, ze względu na ograniczenie diety tylko do jednego rodzaju pożywienia, skutkują poważnym niedożywieniem” – powiedziała badaczka Marilena Aiello, która była zaangażowana w systemowy przegląd FTD.

Dlaczego tak się dzieje?

Naukowcy nie mają jeszcze pełnej odpowiedzi na pytanie, dlaczego FTD tak silnie wpływa na zachowania żywieniowe. Jedna z hipotez wskazuje na uszkodzenie podwzgórza, czyli części mózgu odpowiedzialnej za regulację głodu i sytości. W wyniku tego pacjent traci kontrolę nad apetytem i zaczyna się przejadać.

Znaczącą rolę mogą odgrywać także czynniki sensoryczne i poznawcze. Niektórzy chorzy mają problem z rozpoznaniem, czym jest dany przedmiot i do czego służy, dlatego mogą próbować zjadać rzeczy niejadalne.

Inne objawy otępienia czołowo-skroniowego

Choć nawyki żywieniowe są bardzo charakterystycznym sygnałem FTD, to chorobie często towarzyszą także inne symptomy:

• zmiany osobowości i zachowania – impulsywność, brak empatii, zaniedbywanie higieny, utrata motywacji,
• problemy językowe – trudności z poprawnym doborem słów, powolna mowa, błędy w budowaniu zdań,
• osłabienie funkcji poznawczych – łatwe rozpraszanie się, kłopoty z planowaniem i organizacją,
• problemy pamięciowe, które zwykle pojawiają się dopiero w późniejszym stadium,
• objawy fizyczne – sztywność ruchów, osłabienie mięśni, a w zaawansowanych przypadkach także problemy z połykaniem czy nietrzymanie moczu.

„Zmiana niebezpieczna dla pacjenta”

O komentarz w tej sprawie poprosiliśmy lekarz Agnieszkę Mrozowicz, neurologa Enel-Med:

– Tak, wybiórczość pokarmowa może być jednym z wczesnych objawów demencji. U jednych będzie to wzmożony apetyt na słodkie potrawy, u innych niechęć do niektórych pokarmów. Taka zmiana nawyków żywieniowych może być niebezpieczna dla pacjenta z powodu ryzyka niedożywienia i niedoborów pokarmowych lub przyrostu masy ciała – zauważa.

Oczywiście nie każdy, kto nagle zaczyna jeść słodycze lub ogranicza dietę do kilku produktów, cierpi na FTD. Jednak w połączeniu z innymi objawami, takimi jak zmiany zachowania czy problemy językowe – może to być poważny sygnał ostrzegawczy.