Przejdź do treści

Abulia jako przykład zaburzeń woli i aktywności złożonej

kobieta cierpiąca na abulię spogląda z balkonu na ulicę
Fot. Wordley Calvo Stock / stock.adobe.com
Podoba Ci
się ten artykuł?
Udostępnij bliskim

Każde celowe działanie jest generowane za pomocą motywacji oraz woli. Do podstawowych zaburzeń woli należą: abulia, awolicja oraz ambitendencja. Ich występowanie jest charakterystyczne dla zaburzeń schizofrenicznych.

Aktywność złożona stanowi intencjonalne, świadome, uporządkowane działanie, skutkujące osiągnięciem określonego celu. Zaburzenia aktywności złożonej dzielą się na ilościowe oraz jakościowe. Do zaburzeń jakościowych należą: odhamowanie, kompulsje, negatywizm, automatyzm nakazowy oraz dezorganizacja.

Zaburzenia woli – abulia, awolicja, ambitendencja

Abulia, nazywana bezwolą, jest zaburzeniem sfery popędowej dotyczącej zmniejszenia potrzeby aktywności złożonej. Przejawia się przede wszystkim:

  • zniechęceniem do podejmowania działań,
  • zanikiem potrzeby wykonania czynności,
  • zanikiem inicjatywy.

Nasilenie abulii może być różne – od zniechęcenia po zupełny zanik woli, przez co może prowadzić do zaniedbywania obowiązków rodzinnych oraz zawodowych. Wymaga różnicowania z: apatią, zaburzeniami świadomości, spowolnieniem psychoruchowym, zaburzeniami funkcji poznawczych i nastroju.

Przyczynami abulii mogą być schorzenia, takie jak: schizofrenia, depresja czy autyzm, oraz zaburzenia organiczne, np. uszkodzenie płatów czołowych mózgu. Leczenie polega przede wszystkim na leczeniu choroby podstawowej.

Awolicja jest zaburzeniem dotyczącym braku potrzeby do podejmowania działania i braku dążenia do realizacji jakichkolwiek celów w życiu. Przejawia się utrudnieniem, a nawet niemożnością inicjowania oraz kontynuowania jakichkolwiek czynności. Awolicja występuje przede wszystkim w schizofrenii oraz w organicznych zaburzeniach psychicznych.

Ambitendencja polega na występowaniu sprzecznych dążeń. Chory z ambitendencją nie jest w stanie podjąć żadnych działań, a tym samym czynności, np. pacjent stojący w progu gabinetu lekarskiego nie może się zdecydować, czy wejść. Zjawisko skutkuje również występowaniem sprzecznych zachowań, np. pacjent na przemian wchodzi i wychodzi z gabinetu. Objawy „ambi”, czyli ambitendencji, ambisentencji i ambiwalencji, są typowymi objawami schizofrenii.

Zdesperowana kobieta patrzy przez okno

Zaburzenia aktywności złożonej

Zaburzenia aktywności złożonej, a więc działań mających na celu osiągnięcie określonego celu, dzielą się na ilościowe i jakościowe. Do zaburzeń ilościowych zaliczamy obniżenie oraz podwyższenie aktywności, a także osłupienie.

Podwyższenie aktywności polega na podejmowaniu wielu działań, często przekraczających możliwości danej osoby, któremu towarzyszy poczucie zwiększonej energii i brak krytycznej oceny własnego zachowania. Podwyższenie aktywności bardzo często towarzyszy stanowi maniakalnemu.

Obniżenie aktywności cechuje się zmniejszeniem zakresu oraz tempa podejmowanych działań. Zazwyczaj towarzyszy mu poczucie braku chęci i energii do działania.

Skrajną postacią obniżonej aktywności złożonej jest osłupienie, zwane również stuporem. Jest to stan bezruchu, któremu towarzyszy mutyzm ze zmniejszeniem lub całkowitym zniesieniem reaktywności na bodźce.

Jakościowe zaburzenia aktywności

Do jakościowych zaburzeń aktywności złożonej zaliczamy: odhamowanie, kompulsje, negatywizm, automatyzm nakazowy oraz dezorganizację.

W odhamowaniu dochodzi do utraty zdolności dostosowania swojego zachowania do norm społecznych. Przejawia się ono głównie:

  • zachowaniami nieakceptowanymi w danym społeczeństwie,
  • skracaniem dystansu,
  • utratą kontroli nad popędami.

Kompulsje, inaczej czynności natrętne, są powtarzającymi się czynnościami związanymi z poczuciem przymusu ich wykonywania. Przymus ma charakter wewnętrzny, a więc nie jest narzucony z zewnątrz. Istotne jest to, że wykonywane czynności opisywane są jako absurdalne, zbędne i bezcelowe, jednak zaprzestanie ich wykonywania doprowadza do nasilenia lęku, który jest ich źródłem. Do najczęstszych czynności natrętnych zaliczamy wielokrotne mycie lub czyszczenie, sprawdzanie, czy drzwi są na pewno zamknięte, sprzątanie według określonego wzorca, a także wielokrotne liczenie. Kompulsje służą zredukowaniu lęku, który wywołuje obsesja, a także zapobieżeniu strasznemu wydarzeniu, które nastąpi, jeśli chory nie podda się czynności natrętnej. Kompulsje oraz obsesje stanowią zespół obsesyjno-kompulsyjny, nazywany kiedyś nerwicą natręctw.

Negatywizm polega na oporze wobec nakazów i oddziaływań otoczenia. Dzieli się na czynny oraz bierny.

W automatyzmie nakazowym dochodzi do całkowitego, automatycznego, bezwiednego i bezrefleksyjnego poddania się poleceniom.

Określenie dezorganizacja zachowania opisuje utratę zdolności do podejmowania celowych działań, co może skutkować całkowitą niezdolnością do wykonywania podstawowych czynności dnia codziennego, takich jak mycie się, ubieranie czy przygotowywanie posiłków.

Zobacz także

Bibliografia

Przytrzymaj
i odkryj

Psychiatria, pod red. M. Jaremy i J. Rabe-Jabłońskiej, PZWL, Warszawa 2011.
M. Jarema, Leksykon schizofrenii, Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2010.

Najnowsze w naszym serwisie

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Podoba Ci się ten artykuł?

Tak
Nie

Powiązane tematy:

Zainteresują cię również:

Czym jest endometrioza? Objawy i leczenie endometriozy

Splot słoneczny – co to jest? Budowa, funkcje, ból

Kamienie żółciowe – skąd się biorą? Jak wpływają na twój organizm?

Węzły chłonne – fizjologiczna struktura, funkcje, anatomia

Termolezja – po co wykonuje się kontrolowane uszkodzenie nerwów?

Angioplastyka pomaga udrożnić tętnice nóg u kobiety Hello Zdrowie tętnice

Angioplastyka – na czym polega zabieg? Czy jest niebezpieczny?

Dwie kobiety konsultują wynik anoskopii odbytu Hello Zdrowie

Anoskopia – badanie, cena. Czym się różni od rektoskopii?

Mycie rąk przez dziecko by była ochrona przed pasożytami w kale i tasiemczycą Hello Zdrowie

Tasiemiec w kale – jak go rozpoznać?

Przepuklina udowa u kobiety Hello Zdrowie

Przepuklina udowa – jakie leczenie podjąć w jej przypadku?

Badanie tympanogram kobieta u lekarza Hello Zdrowie

Tympanometria – na czym polega badanie? Czy jest bolesne?

Przedawkowanie magnezu – czy jest możliwe? Jak się objawia?

Gert-Jan Oskam

Sparaliżowany mężczyzna po 12 latach zaczął chodzić. Pomogła pionierska operacja w Szwajcarii

Stopa kobiety na mchu modzele i nagniotki Hello Zdrowie

Czym są nagniotki i jak się ich pozbyć?

Kobieta dostaje zastrzyk z heparyny.

Heparyna – zastosowanie, przeciwwskazania i skutki uboczne

Kobieta cierpi na zatrucie pokarmowe

Zatrucie pokarmowe – objawy, leczenie, pierwsza pomoc

mierzenie ciśnienia krwi hipotensja

Hipotensja – zbyt niskie ciśnienie, które utrudnia funkcjonowanie

Kobieta leży chora w łóżku z chusteczkami, obok niej stoją lekarstwa

Stan zapalny w organizmie – o czym może świadczyć?

stopy i palce młotkowate na mokrym piasku

Czym są palce młotkowate? Jak je leczyć?

Obsesja to zaburzenie u kobiety Hello Zdrowie

Czym jest obsesja? Jak można ją leczyć?

„Mężczyzna trafia do psychiatry, dopiero gdy nawala mu działanie. Wcześniej radzi sobie z depresją acting-outowo” – mówi Szymon Żyśko

Kobieta w czasie terapii behawioralnej

Czym jest terapia behawioralna i jakie niesie korzyści?

Ręka chorej na białaczkę osoby na szpitalnej pościeli_leukemia/HelloZdrowie

Leukemia, czyli białaczka – śmiertelnie niebezpieczny nowotwór

Traumatolog – czym się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać?

Jakie są przyczyny zgagi? Jak sobie z nią radzić na co dzień?