Badanie ABR – czym jest i jak przygotować się do badania słuchu

Badanie ABR, nazywane też badaniem BERA, polega na rejestracji słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu. Za jego pomocą można wykrywać ubytki słuchu, a także określać stopień i rodzaje niedosłuchu u osób z różnych grup wiekowych: od noworodków i niemowląt aż po osoby starsze. Badanie ABR należy do obiektywnych metod oceny słuchu, w przeciwieństwie do audiometrii tonalnej czy próby Webera. Na czym polega badanie ABR i jak się do niego przygotować? Sprawdź, ile kosztuje i gdzie można zrobić badanie BERA. 

Badanie BERA – na czym polega?

Rejestracja słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu, czyli badanie ABR (ang. ABR – Auditory Brainstem Response, BERA) to metoda badania słuchu, która pozwala na ocenę funkcji ślimaka, nerwu słuchowego oraz wyższych pięter drogi słuchowej. Pomiaru dokonuje się rejestrując czynność bioelektryczną pnia mózgu powstającą w odpowiedzi na bodźce słuchowe. Badanie jest nieinwazyjne i bezbolesne. Można je wykonać u pacjentów w każdym wieku, gdyż nie wymaga współpracy ze strony badanego. 

Badanie ABR – wskazania

Badanie ABR przeprowadza się: 

• u noworodków i niemowląt jako złoty standard rozpoznawania ubytku słuchu; badanie wykonuje się, gdy u dziecka uzyskano negatywny wynik badania przesiewowego słuchu; 
• u dzieci, które nie rozwinęły mowy do 3. roku życia;  
• u wszystkich osób, które wymagają zbadania progu słyszenia, a niemożliwe jest przeprowadzenie u nich subiektywnych metod oceny słuchu;  
• do oceny czułości narządu słuchu; 
• w przypadku podejrzenia niedosłuchu u niemowląt, dzieci i dorosłych; 
• przy podejrzeniu neuropatii słuchowej;  
• w diagnostyce patologii układu słuchowego: demineralizacji, ischemii, guzów nerwu słuchowego niemożliwych do wykrycia innymi metodami;  
• w diagnostyce uszkodzeń pozaślimakowych. 

Standardowo badanie ABR poprzedza się tympanometrią i dodatkowo uzupełnia otoemisją akustyczną.

Badanie ABR – przygotowanie i przebieg 

U niemowląt badanie ABR przeprowadza się podczas snu, dzięki czemu uzyskany wynik jest miarodajny. U dorosłych test może być wykonany w stanie czuwania. Ważne jest, aby przewody słuchowe były czyste. Zalegającą woskowinę można usunąć stosując specjalne preparaty zmiękczające i ułatwiające wypłukiwanie wydzieliny z ucha zewnętrznego. W przypadku małych dzieci zaleca się, aby w dniu wizyty obudzić dziecko wcześniej niż zwyczajowo, aby wieczorem zwiększyć szanse szybkiego zaśnięcia przed badaniem. 

Przed zakwalifikowaniem do badania lekarz przeprowadza dokładny wywiad – pyta o przebyte i aktualne choroby, stosowane leki i alergie na preparaty farmakologiczne. Osoby udające się na badanie powinny być zdrowe. Przeciwwskazaniem do przeprowadzenia ABR jest infekcja, ponieważ w jej przebiegu w nosogardle gromadzi się wydzielina, która może zafałszować wynik badania.  U chorych z niedrożnością górnych dróg oddechowych, padaczką, niewydolnością serca lub nerek nie stosuje się fenobarbitalu lub dichlorowodorku hydroksyzyny jako środków nasennych.  

Podczas badania pacjent leży na plecach, możliwie nieruchomo. Proszony jest o nienapinanie mięśni tułowia i zamknięcie oczu. W czasie badania nie można rozmawiać ani przełykać śliny. Istotne jest, aby w czasie pomiarów pacjent był zrelaksowany i wyciszony. 

Przygotowanie pacjenta polega na oczyszczeniu określonych miejsc na twarzy i głowie, w których będą zakładane żelowe elektrody. Lekarz wykonuje na tych obszarach peeling przy pomocy specjalnej pasty. Następnie elektrody umieszcza się na czole, policzku oraz za prawym i lewym uchem. Kolejnym krokiem jest założenie słuchawek (wewnątrzusznych lub zewnętrznych), którymi przesyłany jest sygnał akustyczny. Po uruchomieniu aparatury przechwytywane są reakcje neuronów drogi słuchowej i pnia mózgu powstające po pobudzeniu dźwiękiem. Wynik badania ma formę wykresu.

Badanie słuchu ABR – ile trwa i gdzie je wykonać?

Badanie BERA trwa ok. 1-2 godziny. W odniesieniu do dzieci czas jest jedynie orientacyjny, gdyż mogą wystąpić trudności z usypianiem. Jeśli niemożliwe jest rozpoczęcie badania podczas snu naturalnego, sen może zostać indukowany farmakologicznie. Badanie ABR można wykonać w ramach NFZ. Konieczne jest skierowanie wystawione przez lekarza otolaryngologa, audiologa bądź innego uprawnionego specjalisty. Badanie jest dostępne także w prywatnych placówkach, a jego koszt wynosi ok. 200-600 zł. Na wysoką cenę mają wpływ takie czynniki, jak: specjalistyczna aparatura pomiarowa czy konieczność wykonywania pomiarów w godzinach wieczornych. Niektóre ośrodki oferują możliwość przeprowadzenia badania ABR w domu pacjenta. Jest to szczególnie pomocne w sytuacji, gdy pacjent jest niepełnosprawny lub w podeszłym wieku. 

Źródła: 

1. Jos J. Eggermont. Auditory brainstem response. Handbook of Clinical Neurology, Vol. 160 (3rd series)Clinical Neurophysiology: Basis and Technical AspectsK.H. Levin and P. Chauvel, Editors, Chapter 30, 2019. 
2. Allen Young; Jennifer Cornejo; Alycia Spinner. Auditory Brainstem Response.  StatPearls Publishing; 2022 Jan.