Bigoreksja – zaburzony obraz własnego ciała. Jakie są objawy choroby?

Bigoreksja to jedno z zaburzeń psychicznych, które charakteryzuje się nieprawidłowym postrzeganiem własnego ciała. Schorzenie dotyka osób, które trenują kulturystykę. Chory ma wrażenie, że posiada niewystarczającą masę mięśniową. Prowadzi to do uzależnienia od treningów i pracy nad swoją sylwetką.

Bigoreksja jest jednym z rodzajów dysmorfofobii – grupy zaburzeń psychicznych, które charakteryzują się tym, że jednostka odczuwa obawę przed nieestetycznym wyglądem lub niesatysfakcjonującą budową sylwetki, co prowadzi do nadmiernego skupienia się na swoim ciele. Schorzenie jest na tyle poważne, że istotnie wpływa na relacje społeczne, związki i codzienne funkcjonowanie. W skrajnych przypadkach może prowadzić do depresji i samobójstwa. Według statystyk aż 28% chorych podejmuje próbę odebrania sobie życia.

Co to jest bigoreksja?

Bigoreksja, nazywana także dysmorfią mięśniową, to zaburzenie psychiczne, które dotyczy fałszywego postrzegania własnego ciała. Osoba chora nie akceptuje swojego wyglądu i uważa, że posiada za małą masę mięśniową. Całą swoją uwagę skupia więc na dążeniu do osiągnięcia upragnionej sylwetki, co często prowadzi do kompulsywnego korzystania z siłowni i podporządkowania ćwiczeniom całego swojego życia i codziennej aktywności. Choroba dotyka osób trenujących kulturystykę, głównie mężczyzn. W większości przypadków przyjmuje łagodną formę. Bigoreksja jest porównywana do anoreksji, ponieważ w obu przypadkach jednostka obsesyjnie koncentruje się na zmianie wyglądu ciała, co ostatecznie prowadzi do negatywnych skutków zdrowotnych.

Przyczyny bigoreksji

Przyczyny bigoreksji upatruje się w niskim poczuciu własnej wartości oraz braku pewności i akceptacji siebie. Zjawiska te są potęgowane przez kult szczupłego i wysportowanego ciała, który jest propagowany w mediach. Bardzo mocno wpływa to na psychikę i powoduje kompleksy, a chęć zmiany swojego wyglądu przeradza się w obsesyjne dążenie do ideału. Szczególnie podatne są osoby, które doświadczyły szykanowania, odtrącenia przez rówieśników lub rodziców z powodu swojego wyglądu, zwłaszcza w okresie dzieciństwa. Często zdarza się także, że nadmierna koncentracja na ćwiczeniach fizycznych i rozbudowie masy mięśniowej jest sposobem na rozwiązanie problemów, także tych związanych z życiem seksualnym i relacjami z partnerem. Inne możliwe przyczyny bigoreksji to:

• uzależnienie od ćwiczeń fizycznych,
• chęć dopasowania się do grupy lub obowiązujących standardów,
• uczucie braku akceptacji ze strony otoczenia,
• stawianie sobie zbyt wysokich wymagań.

Objawy bigoreksji

Pierwsze objawy bigoreksji to najczęściej niezadowolenie ze swojego wyglądu, zaburzone postrzeganie własnego ciała (osoba dobrze zbudowana twierdzi, że nie ma masy mięśniowej) i obsesyjne kontrolowanie przyrostu mięśni: dokonywanie częstych pomiarów masy ciała i obwodów, częste oglądanie się w lustrze, liczenie kalorii i stosowanie specjalnej, bardzo rygorystycznej diety. Należy jednak pamiętać, że nie każda osoba, która dba o swój wygląd i regularnie korzysta z siłowni, cierpi na bigoreksję. Osoby chore robią to obsesyjnie, nawet mimo złego samopoczucia lub osiągnięcia zamierzonego efektu. Dodatkowo nie zauważają one problemu. Inne objawy bigoreksji to:

• podporządkowanie treningom swojego planu dnia,
• zaniedbywanie obowiązków,
• rezygnacja ze swojego hobby,
• zrezygnowanie z kontaktów społecznych na rzecz treningów,
• wykonywanie treningu kilka razy dziennie,
• niezadowolenie ze swojego wyglądu mimo widocznych efektów,
• unikanie publicznego pokazywania ciała,
• stosowanie wspomagaczy w postaci sterydów anaboliczno-androgennych (mimo wiedzy o ich szkodliwym wpływie na organizm),
• zaburzenia depresyjne.

Leczenie bigoreksji

Leczenie bigoreksji jest trudnym i długotrwałym procesem. Bardzo często osoby zmagające się z problemem nie szukają pomocy specjalisty, ponieważ nie uważają się za chore. Bardzo ważne w całym procesie terapii są szczera chęć i motywacja do zmiany oraz wsparcie bliskich osób. Leczenie bigoreksji obejmuje psychoterapię psychodynamiczną i behawioralną, podczas których pacjent uczy się zmiany nastawienia, sposobu myślenia i zachowania. Jeżeli jednocześnie występują zaburzenia depresyjne, konieczne jest zastosowanie farmakoterapii.

Skutki bigoreksji

Bigoreksja może powodować poważne, niebezpieczne dla zdrowia skutki uboczne. Dotyczy to przede wszystkim osób, które stosują sterydy lub bardzo rygorystyczne diety powodujące niedobory substancji odżywczych. Do skutków bigoreksji zalicza się:

• zaburzenia odżywiania,
• wyczerpanie organizmu,
• nienaturalną, karykaturalną sylwetkę,
• zaburzenia płodności i potencji,
• wycofanie społeczne,
• stałe odczuwanie napięcia emocjonalnego, które może wywoływać agresję i zmianę zachowania.