Choroba Raynauda – charakterystyczne objawy schorzenia. Jak wygląda leczenie?

Choroba Raynauda to schorzenie, które charakteryzuje się napadowym skurczem palców u rąk i stóp. Przyczyną jej powstania są emocje lub wyziębienie kończyn. Typowe objawy to dolegliwości bólowe i zmiany zabarwienia skóry na sinoblady, siny, a potem czerwony kolor. Choroba Raynauda jest bardzo często mylona z zespołem Raynauda, choć są to dwie odrębne jednostki chorobowe o zróżnicowanej patogenezie.

Zarówno zespół, jak i choroba Raynauda objawiają się niemal identycznie, dlatego zanim dojdzie do leczenia, konieczne jest prawidłowe rozpoznanie. Diagnostyka obejmuje szereg badań laboratoryjnych i obrazowych, dzięki którym można zróżnicować oba te schorzenia. Stosowane w chorobie Raynauda leczenie pomaga zapobiegać możliwym powikłaniom.

Co to jest choroba Raynauda?

Choroba Raynauda to zaburzenie naczynioruchowe charakteryzujące się napadowym skurczem w rejonie palców u rąk, czasem u stóp. Bardzo często jest mylona z zespołem Raynauda, który jest schorzeniem podobnym, lecz o zupełnie innej etiologii. Zazwyczaj zwiastuje on inne choroby tkanki łącznej, podczas gdy przy chorobie Raynauda przyczyny powstania nie zostały wyjaśnione. Różnicowanie tych dwóch schorzeń jest bardzo ważne, ponieważ proces leczenia ma zupełnie inny przebieg.

Choroba Raynauda – przyczyny

Choroba Raynauda atakuje głównie kobiety. Chorują one blisko 9 razy częściej, niż mężczyźni. Dolegliwości mogą się pojawić już w wieku młodzieńczym, około 15 roku życia lub później. Przyczyny powstania tego schorzenia są nieznane. Na podstawie zebranych danych uznano, że czynnikami predysponującymi są stres lub nagła zmiana temperatur i spowodowane tym wychłodzenie kończyn. Dlatego na zachorowanie narażone są szczególnie osoby, które na co dzień mają styczność ze zmianami temperatur np. pracownicy chłodni. Jest to tzw. pierwotna postać objawu Raynauda. Wtórna postać jest określana mianem zespołu Raynauda. Zaburzenia naczynioruchowe pojawiają się w związku z innymi chorobami, m.in. reumatoidalnym zapaleniem stawów, schorzeniami tkanki łącznej, twardziną układową, ziarniniakiem Wegenera. Podczas napadów dochodzi do trwałego uszkodzenia naczyń.

Objawy choroby Reynauda

W chorobie Raynauda objawy są takie same jak przy zespole Raynauda. W przebiegu choroby wyróżnia się trzy fazy:

• faza blednięcia palców – skóra przybiera wtedy białą barwę. Faza trwa od kilku minut do kilku godzin;
• faza zasinienia – palce mają sinoczerwony kolor, pojawia się skurcz i drętwienie;
• faza zaczerwienienia – skóra piecze i jest gorąca, palce są czerwone. Chory odczuwa ból.

Napadowy skurcz, który występuje w chorobie Raynauda, jest całkowicie odwracalny. Podczas trwania napadu nie dochodzi do trwałego uszkodzenia naczyń, jak ma to miejsce w zespole Raynauda.

Leczenie farmakologiczne i naturalne

Diagnostyka choroby Raynauda obejmuje szereg analiz laboratoryjnych (przeciwciała ANA, ENA) i obrazowych. U chorego wykonuje się badanie ultrasonograficzne metodą Dopplera, arteriografię i kapilaroskopię (badanie ocenia kształt i ułożenie naczyń). U niektórych pacjentów przeprowadza się próbę prowokacyjną. Polega ona na wymuszeniu u chorego kontaktu z zimnem i obserwacji jego reakcji. Schorzenia się nie leczy, o ile nie ma ono ciężkiego przebiegu. Osobom chorym zaleca się unikanie stresujących sytuacji i bezpośredniego kontaktu z zimnem. Stosowane w chorobie Raynauda leczenie naturalne jest traktowane wspomagająco. Chorzy przyjmują wtedy doustne preparaty z głogu lub stosują środki z heparyną o działaniu miejscowym. Ważną rolę odgrywa psychoterapia, podczas której chory uczy się, jak poradzić sobie z reakcją na stres. Jeśli choroba ma bardzo ciężki przebieg, włącza się leczenie farmakologiczne. Stosowane są wtedy leki uspokajające, rozszerzające naczynia krwionośne, witaminy z grupy B i witamina PP. Leczenie chirurgiczne jest ostatecznością. W zaawansowanym stadium choroby Raynauda skutkiem może być amputacja kończyny. To rzadko występujące, ale możliwe przy chorobie Raynauda powikłanie.

Fizykoterapia – czy jest skuteczna?

Celem fizykoterapii jest złagodzenie dolegliwości bólowych oraz zmniejszenie napięcia w naczyniach krwionośnych. Dzięki ćwiczeniom są one lepiej ukrwione. Na stosowaną w chorobie Raynauda fizykoterapię składają się:

• ćwiczenia manualne,
• łagodny masaż,
• pole magnetyczne,
• prądy,
• jonoforeza z użyciem leku o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym,
• kąpiele lecznicze w ciepłej wodzie.

Jeśli leczenie farmakologiczne połączone z fizykoterapią nie przynosi efektów, u chorego można wykonać zabieg sympatektomii palców. Polega on na zniszczeniu nerwu odpowiedzialnego za naczynia krwionośne.