Choroby autoimmunologiczne. Jak rozpoznać i leczyć choroby autoimmunologiczne tarczycy i wątroby?

Choroby autoimmunologiczne to takie, które sprawiają, że układ odpornościowy atakuje bez powodu komórki organizmu. Przyczyny tego nie są do końca poznane – w grę mogą wchodzić zarówno przyczyny wrodzone, jak i nabyte. Lista chorób autoimmunologicznych zawiera kilka rodzajów dolegliwości.

Autoimmunologiczne choroby wątroby – objawy, przyczyny

Schorzenia wątroby o podłożu autoimmunologicznym nie występują często. W wyniku tych chorób może dochodzić do przewlekłych stanów tych narządów a w konsekwencji do ich marskości czy niewydolności. Dopiero po przeprowadzeniu odpowiednich badań można stwierdzić, że mamy do czynienia z chorobą immunologiczną. Do najczęstszych autoimmunologicznych schorzeń wątroby zaliczamy:

• Pierwotną marskość żółciową (PBC)

W przebiegu pierwotnej marskości żółciowej dochodzi do zniszczenia przewodów żółciowych znajdujących się w wątrobie. Typowymi wczesnymi objawami są przewlekłe zmęczenie oraz świąd skóry. U wielu pacjentów pierwszy objaw PBC może wystąpić całe lata przed postawieniem ostatecznej diagnozy.

Aby rozpoznać PBC, konieczne jest przeprowadzenie testów laboratoryjnych oraz biopsja wątroby.

• Pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych (PSC)

Ten rodzaj choroby autoimmunologicznej wątroby częściej dotyka mężczyzn niż kobiety. Etiologia nie jest do końca poznana. Pierwsze objawy są wysoko niecharakterystyczne – najczęściej pojawiają się zmęczenie, świąd skóry oraz spadek masy ciała. Wielu chorych we wczesnej fazie PSC nie obserwuje żadnych niepokojących objawów. W badaniach laboratoryjnych w przebiegu zaawansowanej postaci tej choroby stwierdza się m.in. hipergammaglobulinemię oraz obecność przeciwciał przeciw cytoplazmie granulocytów typu pANCA.

• Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AIH)

Z przytoczonej listy autoimmunologicznych chorób wątroby to właśnie ta dotyczy największego odsetka chorych. AIH w zaawansowanej postaci może prowadzić do marskości wątroby.

AIH dzieli się na trzy podgrupy – AIH 1, AIH 2 oraz AIH 3. Typ I (AIH 1) nazywany jest klasycznym. Występuje u zdecydowanej większości chorych. AIH 2 jest diagnozowane głównie u dzieci, natomiast AIH 3 spotyka się najrzadziej. W przebiegu AIH 3 można zaobserwować inny rodzaj przeciwciał niż w pozostałych typach.

Do objawów autoimmunologicznego zapalenia wątroby zaliczamy: przewlekłe zmęczenie, spadek masy ciała, krwawienia z nosa, bóle w prawym podżebrzu, bóle stawów. Dodatkowo kobiety mogą zaobserwować zaburzenia miesiączkowania oraz trądzik. AIH łatwo pomylić z innymi chorobami wątroby, takimi jak przewlekłe zapalenie wątroby typu C czy poalkoholowa marskość wątroby. Do odpowiedniego zdiagnozowania potrzebna jest biopsja narządu i badania na obecność przeciwciał.

Autoimmunologiczne choroby tarczycy – objawy, przyczyny

Lista autoimmunologicznych chorób tarczycy nie jest długa, jednak występują one znacznie częściej niż analogiczne schorzenia wątroby. Zdecydowanie najczęściej spotyka się chorobę Hashimoto. Oto lista autoimmunologicznych chorób tarczycy.

• Przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (choroba Hashimoto)

Choroba Hashimoto jest najbardziej powszechna wśród autoimmunologicznych chorób tarczycy. Do szczególnych objawów tego schorzenia należy powiększające się wole, sprawiające, że szyja staje się powiększona lub zniekształcona. Nie jest to jednak reguła – w przebiegu hashimoto może także dojść do objawu przeciwnego do wola, a mianowicie do zaniku tarczycy.

O ile nie dojdzie do wytworzenia się wola, objawy choroby są raczej nieswoiste. Występują przede wszystkim zmęczenie, stany depresyjne, tycie, senność i kłopoty z koncentracją. Aby rozpoznać Chorobę Hashimoto, należy przeprowadzić badania laboratoryjne  na obecność hormonu tyreotropowego (TSH) we krwi oraz dwóch hormonów tarczycy: trijodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4) oraz obecność specyficznych przeciwciał. Leczenie polega na dożywotniej suplementacji hormonalnej.

• Choroba Gravesa-Basedowa

O ile w przypadku choroby Hashimoto dochodzi do rozwoju niedoczynności tarczycy, choroba Graves-Basedow skutkuje wytworzeniem się nadczynności tego narządu. W typowym przebiegu dochodzi do czasowych nasileń i remisji schorzenia. Podobnie jak przy chorobie Hashimoto, może pojawić się wole tarczycowe, jednak najbardziej charakterystyczny objaw to wytrzeszcz gałek ocznych. Aby zdiagnozować chorobę Gravesa-Basedowa, należy wykonać badania laboratoryjne krwi na obecność hormonów: TSH, T3 i T4 oraz przeciwciał.

• Poporodowe zapalenie tarczycy

Ta choroba może doprowadzić do pojawienia się objawów zarówno niedoczynności, jak i nadczynności tarczycy, a nawet tych dwóch stanów naprzemiennie. W wielu przypadkach poporodowe zapalenie tarczycy skutkuje wytworzeniem się przewlekłej niedoczynności, która będzie towarzyszyć chorej do końca życia. Na szczęście samo schorzenie jest dość rzadkie, dotyka 1 na 100 kobiet po porodzie i zazwyczaj mija po upływie 6–12 miesięcy. Leczenie polega na ciągłej obserwacji zmian i wdrożeniu suplementacji hormonalnej oraz kontroli badań laboratoryjnych. Objawy przy poporodowym zapaleniu tarczycy są tożsame z tymi występującymi przy przewlekłej niedoczynności i nadczynności.